alt

Κάθε δεύτερη Παρασκευή, ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης φορτώνει στον Σάκο Εκστρατείας του βιβλία που σας συστήνει συνδυάζοντάς τα και μιλώντας γι᾽ αυτά σαν να αφηγείται ιστορίες σ᾽ ένα φιλόξενο στέκι. Σήμερα, στον Σάκο του, ο Τζέιμς Έλλροϋ. 

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

altΌπως και κάθε τι άλλο, έτσι και το πεδίο της λογοτεχνίας είναι σπαρμένο με παρεξηγήσεις. Γι᾽ αυτό είμαστε εδώ: για να τις αμβλύνουμε, εάν δεν μπορούμε να τις κάνουμε γυαλιά καρφιά. Υπάρχουν συγγραφείς που από παρεξήγηση θεωρούνται διάκονοι ενός είδους, και γι᾽ αυτό δεν βραβεύονται δεόντως ή δεν συζητιούνται με τον αρμόζοντα τρόπο. Θεωρούνται απλώς story tellers, ή έστω καλοί στον τομέα τους, ακόμα και άριστοι στον τομέα τους. Κυρίως αυτοί οι παρεξηγημένοι βαρύνονται από το βδέλυγμα ότι έχουν ένα πολύυυυυυυ μεγάλο κοινό, πουλάνε πολύ, κάτι που τους σπρώχνει βάναυσα, στα μάτια κάποιων ψευτοσνόμπ αναγνωστών, στο μπουντρούμι των βήτα ή και γάμα κατηγορίας γραφιάδων. Συνήθως είναι συγγραφείς που έχουν καταπιαστεί με θέματα που ανήκουν στην κατηγορία του νουάρ, του αστυνομικού μυθιστορήματος, ή της επιστημονικής φαντασίας. Κι όμως, με τη βαθύνοια, την αριστοτεχνική διευθέτηση, και το μοντάζ του ενίοτε αχανούς υλικού τους, με την σκακιστική στρατηγική τους, με την αψεγάδιαστη ακρίβειά τους, και με τον χειρισμό τεράστιων και λίαν κρίσιμων όγκων πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας, ανήκουν δικαιωματικά στο Πάνθεον των Μεγάλων Λογοτεχνών. Ονόματα και διευθύνσεις; Αμέσως: Στάνισλαβ Λεμ, Ούρσουλα Λεγκέν, Φίλιπ Κ. Ντικ, και πάει λέγοντας. Συν, ω ναι, συν —και νυν— ο Μέγας Τζέιμς Έλλροϋ. Ο Σάκος Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη έχει ήδη κουβαλήσει ΟΛΑ τα έργα —ναι, περί σπουδαίων έργων πρόκειται— του Μάστορα, και αυτές τις μέρες κουβαλάει το πιο πρόσφατό του! Ο κάτοχος του Σάκου, ο υπογράφων, τις ημέρες και τις νύχτες που διάβαζε (και σημείωνε διαρκώς στο σημειωματάριό του, ναι, σημείωνε όπως σημειώνουμε όταν διαβάζουμε ένα μείζον φιλοσοφικό πόνημα) τις 890 σελίδες του Έλλροϋ, βεβαιώνει ότι απείχε με πεισμωμένο πείσμα από την πόση αλκοόλ και τονωνόταν με αφέψημα περιέχον τζίνκο μπιλόμπα. Αυτή ήταν η φτιάξη του. 

«Αυτή η θύελλα, αυτή η θηριώδης καταστροφή», τσιτάροντας, εν αγνοία του πλήθος, ασφαλώς, Όντεν.

Γράφει ο Καρούζος: «Φοβερός από μειλιχιότητα». Και βέβαια παραπέμπει στον Βάρδο: “I’m cruel only to be kind’’. Και ξέρουμε πόσο, και τι είδους αίμα, χύνεται στις σελίδες του Σαίξπηρ. Και τι μουσικές φτάνουν στ᾽ αυτιά μας όταν διαβάζουμε τον Άμλετ, τον Ριχάρδο, τον Μάκβεθ. Ομοίως όταν διαβάζουμε Έλλροϋ, όταν διαβάζουμε τη Θύελλα (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Κλειδάριθμος). «Είναι μια ιστορία όλα», διαβάζουμε και ξαναδιαβάζουμε στη Θύελλα. «Όλα συνδέονται», όπως επιμένει και ο Τόμας Πίντσον στο Ουράνιο Τόξο της Βαρύτητας. Κι ένας αγκιτάτορας ωρύεται στο συγκεντρωμένο πλήθος, στα τέλη του Σεπτεμβρίου του 1933: «Αυτή η θύελλα, αυτή η θηριώδης καταστροφή», τσιτάροντας, εν αγνοία του πλήθος, ασφαλώς, Όντεν. Και μαίνεται η φωτιά. Και άνθρωποι καίγονται. Πτώματα συσσωρεύονται. Πολλά πτώματα. Εδώ κι εκεί. Σε κακόφημες συνοικίες του Λος Άντζελες, στην Μπάχα, στην Ενσενάντα, στο Μπέβερλι Χιλς, όπου βρεθείς κι όπου σταθείς. Πτώματα που πέφτουν από πιστόλια, από ρόπαλα, από οπλοπολυβόλα, από φλογοβόλα. Κι ένας τρελός χορός στήνεται γύρω από τα πτώματα — αλλά και γύρω από τον χρυσό, από το χρυσάφι, από το πάντα πολύτιμο και ολοένα και πιο πολύτιμο μέταλλο, και γύρω από τη μανία για καταξίωση και για εξουσία, για ισχύ, για σεξ, για δύναμη και δόξα, για υπέρβαση της δειλίας, για απόκρυψη της ομοφυλοφιλίας, για απάλυνση της αγωνίας, για αποφυγή του γκρεμοτσακίσματος στην άβυσσο της ανυπαρξίας. Και, όσο κι αν σας φαίνεται παράδοξο, από τη μανία για ατόφια αγάπη. Για Αγάπη, έτσι με άλφα κεφαίο. Ναι, για ΑΓΑΠΗ, με όλα κεφαλαία! 

alt

Το στόρυ του μυθιστορήματος, θέλετε; Όχι, ας μην το έχετε. Ο καταιγισμός βίας αλλά και υψηλής λογοτεχνίας που προσφέρει με σαδιστική γενναιοδωρία ο Μαιτρ δεν μας επιτρέπει να ξεπέσουμε τόσο ώστε να μιλήσουμε για στόρυ, για πλοκή, για δρώμενα, για χαρακτήρες. Όχι, ας μιλήσουμε για Λογοτεχνία. Για Υψηλή Λογοτεχνία. Ας μιλήσουμε για το πώς αυτός ο τυραννισμένος στην παιδική και εφηβική του ηλικία άνθρωπος ξεπερνάει τη συμφορά διά της Λογοτεχνίας. Ας θυμηθούμε πόσο και πώς ο Ουίλιαμ Σιούαρντ Μπάροουζ επέμενε ότι ξόρκισε τον Κακό Δαίμονα, ή τον Δαίμονα του Κακού (το ίδιο μας κάνει) κοπανώντας δαιμονισμένα τα πλήκτρα της γραφομηχανής – κι ας σημειώσουμε, παρεμπιπτόντως, ότι ο Έλλροϋ κάνει το ίδιο αλλά γράφοντας (συνθέτοντας, καλύτερα – ναι, συνθέτοντας όπως συνθέτει ο μουσουργός μια μεγαλειώδη ματωμένη όπερα πάθους/έρωτος/αγάπης) στο χέρι, με τον στυλογράφο του. Ας μιλήσουμε για το πώς, εάν δεν έχεις καταπιεί σχεδόν ΟΛΗ την ιστορία της Λογοτεχνίας, είσαι, εκ προοιμίου, ανήμπορος για έργα με απαιτήσεις ισχύος, για έργα που θα αφήσουν εποχή και θα παραβιάσουν τα όρια των ειδών, θα ξεφύγουν απ᾽ την αρπάγη του χρόνου, θα απλωθούν σε σύμπαντα που ακόμη δεν γνωρίζουμε. 

Φράση: «Το ναρκωτικό καταπράυνε τον πόνο κι έδινε μια ελεγειακή χροιά στον κόσμο. Χάριζε noblesse oblige – ευγένεια που υποχρεώνει».
Φράση: «Προέλευση. Μια φανταστική ερμηνεία. Η φαντασία ως αναγκαιότητα και προστασία από το χάος».
Φράση: «Αυτή είναι η διαδρομή της ζωής σου; / Ακριβώς. Ένα πρελούδιο που οδήγησε ως εδώ, σ᾽ εσένα».
Φράση: «Μη μου ζητάς να σ᾽ αγαπήσω για μια εγωκεντρική μεγαλόπρεπη χειρονομία, όταν τέτοιες χειρονομίες είναι για σένα ρουτίνα».

Δεν «καταβρόχθισα», δεν «διάβασα απνευστί», δεν «ρούφηξα», τη Θύελλα. Τη «διάβηκα ιχνηλατώντας» την σαν να είναι ένα κολοσσιαίο ποίημα/λαβύρινθος 890 σελίδων.

Ψυχολογία βάθους μες στο ματωμένο μακελειό, μες στο πανούργο πανηγύρι. Έρωτες που δεν σβήνουν την αυγή αλλά παρατείνονται μες στο δίπολο οδύνη/ηδονή, ανθίστανται μες στα αδυσώπητα γρανάζια της εξουσιομανίας, της διαστροφής, της προδοσίας, της χαμέρπειας, της κυνικότητας, και όπως συμβαίνει μαγικά στο Θαύμα του Ρόδου του Ζαν Ζενέ, μετατρέπουν όλα αυτά τα γρανάζια σε ευωδιαστές γιρλάντες. Το βλέπουν όλες και όλοι το θαύμα; Βλέπουν όλες και όλοι την μανιώδη μανία, το (ας επαναλάβω) πεισμωμένο πείσμα του Έλλροϋ altνα ανακαλύπτει διαμάντια στον υπόνομο και στη χαβούζα, να διακρίνει μοναδικά (αν εξαιρέσουμε τον Ζενέ) το θαύμα όχι του πάθους μόνο, όχι της σαρκικής έλξης μόνο, όχι του έρωτος μόνο, αλλά και της βαθιάς σπαραγμένης και σπαρακτικής αγάπης ανάμεσα ακόμα και σε βδελυρά καθάρματα, ακόμα και στα πιο ελεεινά αποβράσματα; Όχι, δεν το βλέπουν όλες, όχι δεν το βλέπουν όλοι, ιδίως στην άχαρη υπερμυωπική εποχή μας, όπου οι (δήθεν) εραστές γίνονται ψοφοδεείς και βάζουν την ουρά (αντί κάτι άλλο) στα σκέλια αμέσως μόλις προκύψει η πρώτη ημικακουχία, το πρώτο ανθυποτρίκλισμα, ο πρώτος μικροπερισπασμός.

Δεν «καταβρόχθισα», δεν «διάβασα απνευστί», δεν «ρούφηξα», τη Θύελλα. Δεν τη διάβασα καν σαν μυθιστόρημα. Την άκουσα σαν συμφωνία του Σοστακόβιτς, σαν το Ghosteen στη νιοστή, σαν ένα ταξίμι που διαρκεί ογδόντα ώρες. Τη μελέτησα όπως μελετούσα τη Φαινομενολογία του Νου του Ελέγου. Τη διάβηκα ιχνηλατώντας την σαν να είναι ένα κολοσσιαίο ποίημα/λαβύρινθος 890 σελίδων.

Σας συστήνω, σχεδόν σας εκλιπαρώ, να διαβάσετε έτσι τη Θύελλα. Και ο Θεός βοηθός – γιατί οι πόρτες είναι σμπαραλιασμένες και τα σκυλιά λυμένα. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.
Τελευταίο του βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ίχνη και χνότα» (εκδ. Γαβριηλίδη).


ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ JAMES ELLROY

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η αέναη επιστροφή του Καρλ Μαρξ [ΙΙ] – Τα μυστήρια του χρήματος, του εμπορεύματος και των... βιντεοπαιχνιδιών

Η αέναη επιστροφή του Καρλ Μαρξ [ΙΙ] – Τα μυστήρια του χρήματος, του εμπορεύματος και των... βιντεοπαιχνιδιών

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης έρχεται και πάλι με τον Σάκο Εκστρατείας του, μιλώντας μας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, στο δεύτερο μέρος βιβλίων του ή για τον Καρλ Μαρξ, ο Σάκος του περιλαμβάνει το περιεκτικό πόνημα «Το Κεφάλαιο. Κριτική της πολιτικής οικονομίας...

Η αέναη επιστροφή του Καρλ Μαρξ [Ι] – από τον Μαρξ, με τον Μαρξ, για τον Μαρξ

Η αέναη επιστροφή του Καρλ Μαρξ [Ι] – από τον Μαρξ, με τον Μαρξ, για τον Μαρξ

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης έρχεται και πάλι με τον Σάκο Εκστρατείας του, μιλώντας μας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, στο πρώτο μέρος, ο Σάκος του περιλαμβάνει το εμβληματικό κείμενο του Καρλ Μαρξ [Karl Marx] «Η 18η Μπυρμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» (μτφρ. Γιά...

40 χρόνια από το 1984: Παλιές και νέες πολιτικές δυστοπίες [ΙΙI]  – Άπνοια και Πάγος

40 χρόνια από το 1984: Παλιές και νέες πολιτικές δυστοπίες [ΙΙI]  – Άπνοια και Πάγος

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης έρχεται και πάλι με τον Σάκο Εκστρατείας του, μιλώντας μας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, στο τρίτο και τελευταίο μέρος, ο σάκος του περιλαμβάνει το μυθιστόρημα της Άννας Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gu...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ