history of philosophy 700

Έξι καλά ή και κλασικά στο είδος τους βιβλία που μας συστήνουν τη φιλοσοφία και το φιλοσοφείν με πρωτότυπους τρόπους, επιζητώντας το ενδιαφέρον του ευρέως κοινού. 

Του Μύρωνα Ζαχαράκη

Κατά γενική ομολογία, η Φιλοσοφία είναι μια από τις πιο μπερδεμένες περιοχές του ανθρώπινου πνεύματος. «Αυτά είναι φιλοσοφίες», είναι μια φράση που ακούμε πολύ συχνά. Όσοι μάλιστα από μας έχουμε κάνει σπουδές Φιλοσοφίας, έχουμε εξοικειωθεί με τη χαρακτηριστικά δύσπιστα πρόσωπα των διαφόρων γνωστών μας όταν το μαθαίνουν. Είναι επίσης γεγονός ότι η Φιλοσοφία μοιάζει ακόμη για πολλούς μια σχετικά αχαρτογράφητη περιοχή, μια terra incognita, πιθανότατα λόγω της στρυφνής γλώσσας των εκπροσώπων της, σε συνδυασμό με τις διανοητικές λεπτολογίες που επιλέγει (ή αναγκάζεται) να χρησιμοποιεί. Αυτή είναι κυρίως που έχει δώσει στη φιλοσοφία τη φήμη ότι δεν είναι παρά ένα ανώφελο ψιλοκοσκίνισμα εννοιών χωρίς επαφή με την πραγματική ζωή.

Ακόμη και στη λογοτεχνία, ο ενημερωμένος αναγνώστης δε μπορεί να μην αναγνωρίσει σαφείς φιλοσοφικές επιρροές.

Κι όμως, αν η Φιλοσοφία είναι γενικά αντικείμενο φόβου, παραμένει πανταχού παρούσα. Διαβάζοντας ένα βιβλίο Κοινωνιολογίας, Ψυχολογίας, Πολιτικών ή Οικονομικών Επιστημών, μένει κανείς κατάπληκτος με το πόσες φιλοσοφικές έννοιες προϋποτίθενται και συζητούνται. Ακόμη και στη λογοτεχνία, ο ενημερωμένος αναγνώστης δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει τις σαφείς φιλοσοφικές επιρροές στην ποίηση του Σολωμού, του Καβάφη και του Khalil Gibran, ή στα μυθιστορήματα των Tolstoy, Dostoevsky, Kafka, Huxley, Pessoa και Καζαντζάκη. Το ίδιο συμβαίνει στο θέατρο αλλά και στον κινηματογράφο. Σύγχρονα και φαινομενικά πρωτότυπα κινήματα, οφείλουν τις ιδέες τους σε φιλοσοφικές διατυπώσεις στοχαστών που έζησαν αιώνες πριν. Τελευταία, παρουσιάζονται νέοι συσχετισμοί της Φιλοσοφίας με άλλους γνωστικούς κλάδους (Επιστημολογία, Φιλοσοφία της Πληροφορικής), ενώ με την τεχνολογία πυροδοτούνται συνεχώς νέα ηθικά διλήμματα. Όσο λοιπόν αποφεύγουμε τη Φιλοσοφία, τόσο εκείνη μας καταδιώκει.

the death of socrates

Γι’ αυτό και είναι ευτύχημα που τα τελευταία χρόνια έχουν εκδοθεί και μεταφραστεί στη γλώσσα μας αρκετά βιβλία με στόχο να παρουσιάσουν ορισμένες από τις σημαντικότερες ιδέες των φιλοσόφων στο ευρύ κοινό. Υπάρχουν μάλιστα ορισμένα, όχι πάρα πολλά είναι η αλήθεια, που η δομική αρτιότητα της μορφής τους μας συνεπαίρνει τόσο έντονα, ώστε να μην παρατηρούμε την καταλυτική επίδραση που έχουν πάνω μας οι ιδέες που εκφράζουν. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα δύο βιβλία του Γερμανού καθηγητή Robert Zimmer, Η πύλη των φιλοσόφων και Η νέα πύλη των φιλοσόφων, τα οποία επανεκδόθηκαν πρόσφατα από τις εκδόσεις Διόπτρα. Κάνοντας λόγο για μορφική αρτιότητα, θέλω να ξεκαθαρίσω πως δεν πρόκειται για λογοτεχνικά κείμενα, αν και ο αναγνώστης τους μπορεί εύκολα να αποκομίσει μια τέτοια εντύπωση καθώς τα διαβάζει. Συγκεκριμένα, καθένα από αυτά παρουσιάζει με σαφή και εύληπτο τρόπο μερικά από τα πιο κλασικά, διαχρονικά αλλά και στρυφνά κείμενα της Δυτικής φιλοσοφίας, από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη μέχρι τον Martin Heidegger και τον Paul Feyerabend. Όχι μόνο κάθε ενότητα είναι αφοσιωμένη σε ένα κορυφαίο έργο της φιλοσοφικής γραμματείας, αλλά η παρουσίαση συνοδεύεται και από μια σύντομη έκθεση της ζωής του φιλοσόφου-συγγραφέα του, αναφέροντας τις επιρροές, την εκάστοτε εποχή και τις προσωπικές γνωριμίες που διαμόρφωσαν το συγκεκριμένο έργο του. Στο τέλος κάθε ενότητας υπάρχουν συνοπτικά οι επιδράσεις του εκάστοτε έργου στους μεταγενέστερους. Ο δρ. Robert Zimmer όχι μόνο έχει έξοχη κατάρτιση στον τομέα της Φιλοσοφίας, αλλά διαθέτει και το ειδικό χάρισμα να παρουσιάζει γλαφυρά στον αναγνώστη τις πιο δύσκολες και αφηρημένες έννοιες, με τρόπο που θυμίζει τα περίφημα «φιλοσοφικά μυθιστορήματα» του Jostein Gaarder.

Αν και γράφτηκε το 1926, διατηρεί μέχρι σήμερα την αξία και τη γοητεία του, γι’ αυτό και υπάρχει σχεδόν σε κάθε μεγάλο βιβλιοπωλείο.

Ένα επίσης σημαντικό ανάγνωσμα, για όποιον θέλει να κάνει τα πρώτα του βήματα στη μελέτη της Δυτικής φιλοσοφικής παράδοσης, είναι η Περιπέτεια της φιλοσοφίας, του ιστορικού των πολιτισμών Will Durant, ένα βιβλίο που, αν και γράφτηκε το 1926, διατηρεί μέχρι σήμερα την αξία και τη γοητεία του, γι’ αυτό και υπάρχει σχεδόν σε κάθε μεγάλο βιβλιοπωλείο. Ο Durant, επίσης διδάκτωρ Φιλοσοφίας, διακρίνεται για την σπάνια ευρυμάθειά του στον χώρο των επιστημών, των τεχνών και των γραμμάτων, αλλά και για τα χιουμοριστικά σχόλια που κάνει για τους μεγάλους φιλοσόφους. Διαβάζοντας κανείς το βιβλίο του, έχει την εντύπωση ότι ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Spinoza, o Schopenhauer και ο Nietzsche μετατρέπονται με ανάλαφρο τρόπο σε φίλους και οικείους μας. Ο Durant δε διστάζει να ασκήσει αυστηρή και ώριμη κριτική στις ιδέες τους, έτσι που ο αναγνώστης είτε συμφωνεί μαζί του είτε διαφωνεί θα έχει μια καλή ευκαιρία να ασκήσει την κρίση (και το χιούμορ) του.

Three Philosophers

Στην ίδια παράδοση κινείται το συναρπαστικό graphic novel Logicomix, που είναι αφιερωμένο στην ανάπτυξη της μαθηματικής λογικής και φιλοσοφίας, από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ου. Οι ήρωες κερδίζουν τη συμπάθεια του αναγνώστη, ο οποίος παρασύρεται και ταξιδεύει στον χρόνο με τον Bertrand Russel (τον αφηγητή της ιστορίας), ανακαλύπτοντας το μεγάλο όνειρο που κρυβόταν πίσω από τις περίπλοκες μαθηματικές εξισώσεις του.

Επιδίωξη του συγγραφέα είναι να αμφισβητήσει τη βεβαιότητα ορισμένων σύγχρονων επιστημόνων (π.χ. Hawking) για τον «θάνατο» της φιλοσοφικής σκέψης.

Ένα επίσης ενδιαφέρον ανάγνωσμα είναι η Σύντομη ιστορία της δυτικής σκέψης, του Stephen Trompley, που δεν αρκείται στην περιγραφή φιλοσοφικών ιδεών και συστημάτων, αλλά προχωρά στην αναμέτρηση με τις διάφορες καλλιτεχνικές και επιστημονικές τάσεις της εκάστοτε εποχής. Επιδίωξη του συγγραφέα είναι να αμφισβητήσει τη βεβαιότητα ορισμένων σύγχρονων επιστημόνων (π.χ. Hawking) για τον «θάνατο» της φιλοσοφικής σκέψης. Ολόκληρη η ιστορία της Δυτικής σκέψης κάνει το πέρασμά της μέσα στις σελίδες του. Τέλος, υπάρχει ένα επίσης ενδιαφέρον ανάγνωσμα, το οποίο συμπυκνώνει φιλοσοφικές ιδέες με τη μορφή συλλογισμών. Πρόκειται για το συλλογικό Η φιλοσοφία με απλά λόγια. Το συγκεκριμένο έχει την ευχάριστη πρωτοτυπία να συμπυκνώνει πολλές ιδέες με έναν κεντρικό συλλογισμό που καταλήγει σε ένα χαρακτηριστικό απόφθεγμα («Ο άνθρωπος είναι ένα ζώο που διαπραγματεύεται»). Έτσι ο αναγνώστης εξοικειώνεται με ορισμένες από τις σημαντικότερες φιλοσοφικές ιδέες της ιστορίας (από τον Θαλή και τον Πλάτωνα ως τον Frantz Fanon και τον Habermas).

u kierkegaard hegel nietzsche

Τα παραπάνω βιβλία, καθένα τους γραμμένο με διαφορετική δομή και περιεχόμενο, μπορούν να υποβοηθήσουν το δύσκολο έργο της εξόδου της φιλοσοφικής παράδοσης από τα ράφια των σκονισμένων βιβλιοθηκών για χάρη της γόνιμης συνάντησής της με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Αντίθετα από τις επιθυμίες ορισμένων ακαδημαϊκών ελίτ, η μελέτη των φιλοσοφικών κειμένων δεν αποτελεί προνόμιο ορισμένων ειδικών ερευνητών, αλλά πεδίο προβληματισμού για κάθε ανήσυχο άνθρωπο που θέλει να στοχαστεί πάνω στα διαχρονικά ανθρώπινα προβλήματα. 

Κόντρα στα προγνωστικά, η Φιλοσοφία αντιστέκεται και βρίσκεται πάντα μπροστά μας, έτοιμη να μας δυσκολέψει τη ζωή με τα προκλητικά ερωτήματά της, αλλά και να μας δώσει την ευκαιρία να οξύνουμε τη σκέψη μας, να διακρίνουμε ένα καλό από ένα κακό επιχείρημα και να θέσουμε υπό αμφισβήτηση όσα θεωρούνται αυτονόητα και τετριμμένα.

 * Ο ΜΥΡΩΝ ΖΑΧΑΡΑΚΗΣ είναι μεταπτυχιακός φοιτητής Φιλοσοφίας.


i pyli ton filosofon zimmerΗ πύλη των φιλοσόφων
Robert Zimmer
Μτφρ. Γιώτα Λαγουδάκου
Διόπτρα 2018
Σελ. 344, τιμή εκδότη: €15,50
 
politeia link more
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
i nea pyli ton filosofon zimmerΗ νέα πύλη των φιλοσόφων
Robert Zimmer
Μτφρ. Γιώτα Λαγουδάκου
Διόπτρα 2019
Σελ. 360, τιμή εκδότη: €15,50
 
 
politeia link more
 
 
 
  
Will Durant Peripeteia Filosofias
Η περιπέτεια της φιλοσοφίας
Will Durant
Μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής
Μεταίχμιο 2014
Σελ. 744, τιμή εκδότη: €22,00
 
 
politeia link more
 
 
 
  
  
logikomixLogicomix
Απόστολος Δοξιάδης, Χρίστος Χ. Παπαδημητρίου, Αλέκος Παπαδάτος, Annie Di Donna
Ίκαρος, 2008
Σελ. 350, τιμή εκδότη: €35,50
 
 
politeia link more 
 
 
 
 
Trombley Sintomi istoria tis ditikis skepsis
Σύντομη ιστορία της δυτικής σκέψης
Stephen Trombley
Μτφρ. Γιώργος Μαραγκός
Κέδρος 2016
Σελ. 256, τιμή εκδότη: €14,90
 
 
 politeia link more
 
 
 
  
Philosofia me apla logiaΗ φιλοσοφία με απλά λόγια
Συλλογικό
Μτφρ. Μιχάλης Μικέδης
Κλειδάριθμος 2014
Σελ. 354, τιμή εκδότη: €18,69
 
 
politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ