Ο Γιώργος Λαμπράκος, για το «βιβλίο των βιβλίων», την Αγία Γραφή.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μου ζητήθηκε να γράψω ένα κείμενο για ένα βιβλίο κλασικό μεν, αλλά που δεν μου αρέσει. Αναρωτήθηκα, «Ποιο είναι το κλασικότερο βιβλίο που δεν μου αρέσει;», και ύστερα από ένα νανοδευτερόλεπτο κατέφτασε η απάντηση: η Αγία Γραφή. Όντας εξ ανατροφής άθεος και εκ πεποίθησης αγνωστικιστής, δεν θα μπορούσα να διαβάσω την Αγία Γραφή, όπως και κάθε άλλο κατεξοχήν θεολογικό κείμενο, παρά μόνο δεχόμενος πως ό,τι διαβάζω δεν ισχύει στο επίπεδο του οντολογικά πραγματικού. Για τους άθεους, όπως έχει επισημανθεί ορθά και επανειλημμένα, όλοι οι θεοί όλων των θρησκειών είναι εξίσου απατηλοί και προφανώς ισοδύναμοι ως προς την οντολογική ανυπαρξία τους με τα άλλα υπερβατικά ή μεταφυσικά πλάσματα, όπως φαντάσματα, δαίμονες, πνεύματα, τέρατα, καλικάντζαροι, στοιχειά, λυκάνθρωποι, γκόλεμ, πόλτεργκαϊστ κ.ά. (η λίστα είναι εξίσου άπειρη με την ανθρώπινη φαντασία). Για τους θρήσκους, απεναντίας, όλοι οι θεοί είναι απατηλοί με εξαίρεση –τι ευτυχής σύμπτωση– τον προσωπικό τους.

Ο Νικόλας Σεβαστάκης για «κλασικά» που επανέρχονται ξανά και ξανά διεκδικώντας τον ελάχιστο χρόνο μας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι αποτυχημένες γνωριμίες με βιβλία τα οποία θεωρούνται σπουδαία ή «ορόσημα» και υποχρεωτικά μυητικά περάσματα, είναι αναπόσπαστο τίμημα κάθε αναγνωστικής ζωής· εκτός αν μιλάμε για εκείνο το στιλ πρωταθλητισμού που βάζει στοίχημα να υπερπηδά όλα τα εμπόδια για να κατακτήσει ένα βιβλίο ή έναν συγγραφέα ως τρόπαια.

Ο Δημήτρης Φύσσας συγκρίνει βιβλία και συγγραφείς με συντριπτικά αποτελέσματα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Θα προτιμούσα, αν γίνεται, αντί για ένα μόνο βιβλίο, ν΄ αναφέρω μια σειρά κλασικών. Λοιπόν, μένοντας στην ελληνική παραγωγή και μόνο. 

Ο Χρήστος Αστερίου για το μυθιστόρημα Laura του Cristóbal Garrido, με αφορμή την όψιμη ανακάλυψή του από την ισπανική κριτική.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Σ’ ένα από τα πρώτα μου ταξίδια στη Σαλαμάνκα, πριν ακριβώς είκοσι τρία χρόνια, ανακάλυψα στο υπόγειο παλαιοπωλείο της Calle Sorias που διατηρούσε ένας συγγενής από την πλευρά της Ισπανίδας μητριάς μου μια παλιά έκδοση της Laura. Το μυθιστόρημα, ένας ταλαιπωρημένος πανόδετος τόμος με την υπογραφή τού ως τότε άγνωστου σε μένα Cristóbal Garrido είχε πρωτοκυκλοφορήσει λίγο πριν το ξέσπασμα του ισπανικού εμφυλίου από κάποιον εκδότη ονόματι Menéndez.

Για τη Σοφία Νικολαΐδου στη λίστα των βιβλίων που δεν θα διαβάσει ποτέ εξέχουσα θέση έχει η Νανά του Ζολά. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τελείωσα Φιλολογία στο ΑΠΘ. Που θα πει, διάβασα κάποια πράγματα με το στανιό: Παλαμά, για παράδειγμα. Όταν πλημμύρισε το υπόγειο του σπιτιού μου και βούλιαξαν τα κιβώτια με τα άπαντά του στα νερά, χολόσκασα (για ένα πεντάλεπτο) για την καταστροφή των δερματόδετων τόμων που, δεν μπορεί, κάποια στιγμή θα μελετούσα (φυσικά, κορόιδευα τον εαυτό μου) – και μετά το ξέχασα.

Η Αργυρώ Μαντόγλου για το μυθιστόρημα του D.H. Lawrence Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτη φορά διάβασα τον Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι στην εφηβεία, σε μια από εκείνες τις πρόχειρες εκδόσεις που είχα βρει στο Μοναστηράκι· το κείμενο ήταν ελλιπές, πλήθος οι περικοπές στα επίμαχα σημεία, η μετάφραση ήταν αμήχανη, πολλές παρανοήσεις και λάθη που αλλοίωναν το νόημα. Θυμάμαι πως δεν είχα βρει τίποτα το σοκαριστικό, ούτε καν σεξουαλικό στο περιεχόμενο και είχα αναρωτηθεί για το λόγο που η κυκλοφορία του είχε απαγορευτεί για τόσες δεκαετίες και κάποιοι το θεωρούσαν «βλάσφημο» και κάποιοι άλλοι «βίβλο του ερωτισμού».

Ο ποιητής Θοδωρής Ρακόπουλος, για τον αδίκως μνημονευόμενο και υπερεκτιμημένο Άλλεν Γκίνσμπεργκ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Καλβίνο είχε δίκιο όταν έλεγε πως τους κλασσικούς δεν τους διαβάζουμε αλλά τους ξαναδιαβάζουμε. Ενίοτε, βέβαια ορισμένους δεν θέλουμε να τους ξαναδιαβάσουμε διόλου: τους ξαναδιαβάζουν άλλοι όμως, τριγύρω μας, και εμείς, στη μέση του μονήρους και κοινωνικά παρεξηγήσιμου κυκλώνα, με εμμονή κλείνουμε τα αυτιά μας στην επαναλαμβανόμενη, σαν ινδικό mantra, αναφορά στην μυθοπλασία ή στους στίχους τους. Αυτού του είδους τους κλασσικούς, μια πρόχειρη αναλυτική κατηγορία θα τους χαρακτήριζε: υπερεκτιμημένους. Τουλάχιστον σύμφωνα με τη δική μας γνώμη. Και η λογοτεχνία είναι δι-υποκειμενική υπόθεση.

Περί σπουδαιότητας και αρεσκείας γράφει ο Μένης Κουμανταρέας ισορροπώντας ανάμεσα στην εξομολογητική διάθεση και το παιχνίδι με τα βιβλία.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είναι ψέμα πως έχω διαβάσει κάποιο σπουδαίο βιβλίο και δε μου άρεσε. Για τον απλούστατο λόγο ότι συνήθως εγκαταλείπω βιβλία –σπουδαία ή όχι– όταν δεν μου ταιριάζουν. 

Ο συγγραφέας και στιχουργός Θοδωρής Γκόνης διηγείται μια ιστορία για ένα βιβλίο του Στρατή Τσίρκα που τον απογοήτευσε.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η αλήθεια είναι ότι μου είναι δύσκολο να πω κάτι για ένα βιβλίο που δεν μου άρεσε. Πολλά βιβλία δεν μου άρεσαν, πολλά άφησα στη μέση, στην αρχή τους, πολλά ξέχασα σε λεωφορεία, σε τρένα, σε αεροπλάνα, σε μετακομίσεις.

Η ρητορεία και η αίσθηση του μεγαλοϊδεατισμού του είναι συχνά απωθητικές, σημειώνει ο Χρήστος Χρυσόπουλος για τον Κωστή Παλαμά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάει καιρός από τότε που ο Κώστας Αγοραστός μού ζήτησε να συνεισφέρω σε αυτή την πολύ ερεθιστική στήλη, αλλά κάθε φορά που ξεκινούσα να γράψω κάτι, δεν μπορούσα να καταλήξω σε σαφή συμπεράσματα. 

"Κύριε Πίντσον, έχουμε κι άλλες δουλειές!"

Δεν θέλω να δημιουργήσετε εσφαλμένη εντύπωση για μένα. Δεν είμαι άνθρωπος ήσσονος προσπαθείας. Δεν βαρέθηκα ποτέ μια τυπωμένη σελίδα εκτός και αν ανήκει σ΄ένα από τα βιβλία του Πίντσον.

O Αλέξης Πανσέληνος εξηγεί πού βρίσκονται τα αναγνωστικά του όρια, σε σχέση με ορισμένα κλασικά βιβλία της παγκόσμιας και εγχώριας πεζογραφίας. 

Επιμ. Κώστας Αγοραστός

Λέμε κλασικά τα βιβλία που εξακολουθούν να διαβάζονται και να αρέσουν κι όταν τα χρόνια έχουν περάσει, η εποχή που γράφτηκαν έχει χαθεί και τα ήθη, τα συνήθεια και οι συνθήκες έχουν μεταβληθεί – αλλά παρ’ όλα αυτά, τα βιβλία για τα οποία μιλάμε μας συγκινούν και μας διδάσκουν, μας παρηγορούν και προσφέρουν στην ψυχή μας την υγρασία που έχει ανάγκη για να αντεπεξέλθουμε στις δοκιμασίες της ζωής, και στη σκέψη μας τη συμπυκνωμένη εμπειρία μιας άλλης πραγματικότητας που δεν ζήσαμε αλλά διαβάζοντας γι’ αυτήν την έχουμε εντάξει στη δικιά μας.