anagnostakis 6

Σκέψεις με αφορμή την «πολιτική επικαιρότητα του έργου» του Μανόλη Αναγνωστάκη.*

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Από την πρώτη μέρα που αποδέχτηκα αυτήν την πρόσκληση, οπότε και το ερώτημα που λανθάνει πίσω από τον τίτλο της αποψινής βραδιάς άρχισε να «δουλεύει» μέσα μου, αναρωτήθηκα αν υπάρχει άλλος Έλληνας ποιητής το έργο του οποίου θα μας επέτρεπε να συζητάμε κάτω από ένα τέτοιο πρίσμα. Να συζητάμε, δηλαδή, όχι απλώς για την επικαιρότητα του έργου του, επικαιρότητα που κάθε σημαντικό έργο δεν παύει ποτέ να διεκδικεί από τις εποχές που έρχονται και παρέρχονται, ούτε απλώς για την πολιτική στο έργο του, αλλά για την πολιτική επικαιρότητα του έργου του.

Ο πλήρης τίτλος του αφιερώματος δεν μας αφήνει περιθώρια για απροσδιοριστία...

Πολιτικοί ποιητές θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν βεβαίως κι άλλοι, ο Τίτος Πατρίκιος, ο Μιχάλης Κατσαρός, ακόμη κι ο Γιάννης Ρίτσος. Κάτι συμβαίνει όμως με την πρόσληψη του Αναγνωστάκη που τον τοποθετεί προνομιακά στο κέντρο μιας τέτοιας προβληματικής, ή ενός τέτοιου δημόσιου ισχυρισμού (ή χειρισμού). Κι ακόμη κι αν έμπαινε κανείς στον πειρασμό να αμβλύνει την αιχμή αυτού του τίτλου, να θολώσει τα νερά, αναρωτώμενος «μα, για ποιο έργο του Αναγνωστάκη μιλάμε, ο Αναγνωστάκης δεν είναι ένας· δεν είναι ίδιος ο Αναγνωστάκης των Εποχών, για παράδειγμα, με τον Αναγνωστάκη της Συνέχειας, πόσω μάλλον με τον Αναγνωστάκη του Υ.Γ. ή, για φανταστείτε, του Μανούσου Φάσση». Και πάλι όμως, ο πλήρης τίτλος του αφιερώματος δεν μας αφήνει περιθώρια για απροσδιοριστία, αφού τοποθετεί μπροστά από το θέμα της συζήτησης για την «πολιτική επικαιρότητα του έργου του Αναγνωστάκη», ωσάν οδοδείκτη, τον πρώτο και καταληκτικό στίχο από το πεντάστιχο που είχε τοποθετήσει ως μότο ο ποιητής στη συλλογή του 1970 «Ο στόχος».

Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες / Καλά φάγαμε καλά ήπιαμε / Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ / Μικροζημιές και μικροκέρδη συμψηφίζοντας / Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες.

Ας κρατήσουμε τόσο την υπογράμμιση της λέξης «τ ώ ρ α», και τις δυο φορές που αναφέρεται ο στίχος, όσο και το δεύτερο πρόσωπο του ενικού, ίσως έχουν τη σημασία τους.

 Ο σπουδαίος ποιητής, βέβαια, είναι σπουδαίος όχι επειδή γράφει όμορφα ποιήματα, αλλά επειδή, μεταξύ άλλων, καταφέρνει να συντονιστεί με την εποχή του, ή και να την προετοιμάσει για τα επερχόμενα.

Ο «Στόχος», βέβαια, δεν είναι μια οποιαδήποτε ποιητική συλλογή. Κυκλοφόρησε μαζί με τα «18 κείμενα», στο πλαίσιο δηλαδή μιας στοχευμένης αντιδικτατορικής ενέργειας Ελλήνων λογοτεχνών, στην κορυφή των οποίων βρισκόταν, για προφανείς λόγους, ο νομπελίστας Γιώργος Σεφέρης. Ο ίδιος, σχεδόν σε κάθε ένα από τα 13 ποιήματα που συνθέτουν τον Στόχο, αμφισβητεί ή υπονομεύει τη σημασία τού να γράφεις ποίηση σε τέτοιες οριακές στιγμές, εκτός αν πρόκειται για μια ορισμένη ποίηση, μια ποίηση δραστική, παρεμβατική, ποίηση ειρωνική ή και σαρκαστική, μια εσκεμμένα αντι-ποιητική ποίηση, που έχει σαν σκοπό να προκαλέσει, να ενοχλήσει, να στοχοποιήσει, να μπήξει τους στίχους της σας «πρόκες» εκεί όπου πονάει περισσότερο, να χτυπάει «σαν τους γύφτους», όπως χαρακτηριστικά λέει, «αδιάκοπα το ίδιο αμόνι». Ο σπουδαίος ποιητής, βέβαια, είναι σπουδαίος όχι επειδή γράφει όμορφα ποιήματα, αλλά επειδή, μεταξύ άλλων, καταφέρνει να συντονιστεί με την εποχή του, ή και να την προετοιμάσει για τα επερχόμενα. Από αυτήν την άποψη, ο Στόχος είναι μια σπουδαία συλλογή, που διαβάζεται και σήμερα με μεγάλη απόλαυση, κι εντάσσεται θα λέγαμε σε μια παράδοση, πότε διδακτικής, πότε σατιρικής και πότε απλώς σαρκαστικής ποιητικής, που έχει πίσω της, μεταξύ άλλων, και τον Κώστα Καρυωτάκη.

Έτσι, λοιπόν, ο Αναγνωστάκης που αναζητούμε σήμερα εδώ, και που προσπαθούμε να «επικαιροποιήσουμε», κι ελπίζω όχι να «εργαλειοποιήσουμε» (για να χρησιμοποιήσω μια λέξη του συρμού), δεν είναι πλέον ο Ποιητής της Ήττας (το σχετικό κείμενο του Βύρωνα Λεοντάρη γράφτηκε το 1963) ούτε και ο μεταμοντέρνος ποιητής που επινοεί και συστήνει τον ετερώνυμο Μανούσο Φάσση τη δεκαετία του ΄80 και στη συνέχεια – αν και τον προετοιμάζει. Είναι ο ποιητής που έχει ήδη ενδοβάλει και ενσωματώσει την Ήττα στην ποίησή του και στην ψυχή του, ο ποιητής που τον έχει πλακώσει η Ιστορία, όπως τόσους και τόσους νέους της Εποχής του, και που βλέπει την Ιστορία με το Ι κεφαλαίο, την Ιστορία που έχει βιώσει ως ανεπούλωτο τραύμα, να επιστρέφει με τη Χούντα ως μια κραυγαλέα όσο και τρομακτική φάρσα. Μια φάρσα που τον θυμώνει, που τον κάνει δικαιολογημένα πικρόχολο: Γράφει, στο ποίημα Θεσσαλονίκη, μέρες του 1969 μ.Χ., «καρφώνοντας» με τις πρόκες του, οποία τόλμη, τον ίδιο τον νομπελίστα: «Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει, έλεγε κι ο Ποιητής / Η Ελλάδα με τα ωραία νησιά, τα ωραία γραφεία, τις ωραίες εκκλησιές / η Ελλάς των Ελλήνων», Χριστιανών, μας αφήνει να συμπληρώσουμε νοητά κατά την ανάγνωση.

Πολλά θα μπορούσε κανείς να πει για το πώς μέσα από την αντιποιητική συνθήκη του Στόχου προετοιμάζεται ο Αναγνωστάκης της Μεταπολίτευσης και της στήλης «Ο θείος Λένον που σ’ όλα απαντά», στον Θούριο, κι ακόμη περισσότερο ο Αναγνωστάκης του Μανούσου Φάσση, ο Αναγνωστάκης του γέλιου και της αυτοσαρκαστικής παιδικότητας, που στήνει ο ίδιος τη δική του φάρσα, ως απάντηση στην φάρσα της Ιστορίας.

anagnostakis 4

Εμείς όμως είμαστε τώρα εδώ, και το θέμα ήταν και είναι πάντα τ ώ ρ α τι λέμε, ποιος θα μπορούσε να είναι ο δικός μας αγώνας σήμερα, απέναντι σε ποιους και σε τι θα οφείλαμε εμείς, ακολουθώντας το παράδειγμα του Αναγνωστάκη του 1970, να υψώσουμε το ανάστημά μας. Ο πειρασμός είναι μεγάλος. Και ήρθαν πράγματι μέρες, λίγα μόλις χρόνια πριν, που μπορούσες να προφέρεις αυτούς τους στίχους και να αισθανθείς ότι γράφτηκαν για μας, τώρα, όχι για εκείνους, τότε. «Καλά φάγαμε καλά ήπιαμε / Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ». Η Ελλάδα της ψευδεπίγραφης ευδαιμονίας έδινε εν μία νυκτί τη θέση της στην Ελλάδα της κρίσης, της απότομης φτωχοποίησης και της ανεργίας, και την ίδια στιγμή εμφανιζόταν ξανά, σαν να μην είχε τελειώσει ποτέ –«Γιατί κανένας πόλεμος δεν τέλειωσε ποτέ!», όπως λέει ο ποιητής–, εμφανιζόταν λοιπόν ξανά η Ελλάδα του διχασμού, η εμφύλια Ελλάδα, οι κρεμάλες, τα λαϊκά δικαστήρια στις πλατείες, ακόμη και το σύνθημα «Βάρκιζα τέλος» γράφτηκε σε τοίχους της Αθήνας.

Κι εκεί που νομίζαμε ότι το κακό πέρασε, ότι οι νέες πληγές μαζί με τις παλιές θα άρχιζαν να επουλώνονται, να και πάλι, με αφορμή τα λεγόμενα «εθνικά» θέματα, οι ίδιες τοξικές λέξεις επέστρεψαν στους δρόμους και στα τηλεοπτικά παράθυρα.

Κι εκεί που νομίζαμε ότι το κακό πέρασε, ότι οι νέες πληγές μαζί με τις παλιές θα άρχιζαν να επουλώνονται, να και πάλι, με αφορμή τα λεγόμενα «εθνικά» θέματα, οι ίδιες τοξικές λέξεις επέστρεψαν στους δρόμους και στα τηλεοπτικά παράθυρα, και πάλι προδότες, και πάλι κρεμάλες, και η «Δημοκρατία (που τάχα) πούλησε τη Μακεδονία», τα αβγά των φιδιών να επωάζονται στα σχολεία, ο διχαστικός και μισαλλόδοξος λόγος να κυριαρχεί, να μας δηλητηριάζει, να μας κανοναρχεί. Το σύνθημα «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», που με τον αντιαποικιοκρατικό του χαρακτήρα –και τη Χούντα και το Κυπριακό νωπά πίσω μας– δονούσε τον κόσμο στις πλατείες 40 χρόνια πριν, έγινε εδώ και μερικά χρόνια, αυτολεξεί, το κεντρικό σύνθημα του πιο ακραίου, βίαιου και μισαλλόδοξου πολιτικού μορφώματος που γνώρισε ποτέ η χώρα, μιας ναζιστικής οργάνωσης που μισοκρύβοντας το πραγματικό της πρόσωπο κέρδισε την ψήφο μισού εκατομμυρίου πολιτών και μιαίνει και ταπεινώνει την Ελληνική Βουλή με την περιφρονητική της παρουσία στα έδρανά της. Την ίδια στιγμή που, από την απέναντι όχθη, μια δήθεν αντιεξουσιαστική βία επιβάλλει τον αντιδημοκρατικό της ακτιβισμό στην καθημερινότητά μας, μετατρέποντας κάθε λίγο και λιγάκι το κέντρο της Αθήνας και άλλων πόλεων σε εμπόλεμη ζώνη. Στο όνομα του αντιφασιστικού αγώνα, απειλούν κι αυτοί με «κρεμάλες στους φασίστες» και θέλουν να θάψουν «δυο μέτρα κάτω από τη γη τον κάθε ναζιστή».

anagnostakis 3

Ποια μπορεί να είναι, λοιπόν, σε αυτό το πλαίσιο, η «πολιτική επικαιρότητα του έργου του Μανόλη Αναγνωστάκη»; Πώς μπορούμε ξανά σήμερα να εμπιστευτούμε τις λέξεις, ώστε όπως μας ζητά ο ποιητής, να λέμε στο παιδί μας «τον σκύλο σκύλο, το λύκο λύκο, το σκοτάδι σκοτάδι», να του δείχνουμε «με το χέρι του κακούς», γιατί, όπως λέει, «πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά».

Μπορεί η «αλήθεια» να είναι σήμερα η ρομφαία μας ενάντια στο κακό;

Η μία και μόνη αλήθεια είναι εργαλείο στα χέρια των εξτρεμιστών κάθε απόχρωσης, απέναντι στους οποίους πρέπει να αντιτάξουμε την μετριοπάθεια ενός λόγου που αναγνωρίζει μερίδιο δίκιου και στον άλλον.

Πιστεύω πως όχι. Στο όνομα της μίας και μόνης αλήθειας δεν μπορεί να σταθεί η σημερινή σύνθετη και ανοιχτή δημοκρατική κοινωνία. Η μία και μόνη αλήθεια είναι εργαλείο (τσεκούρι και μαχαίρι και βόμβα) στα χέρια των εξτρεμιστών κάθε απόχρωσης, απέναντι στους οποίους πρέπει να αντιτάξουμε την μετριοπάθεια ενός λόγου που αναγνωρίζει μερίδιο δίκιου και στον άλλον. Η ιδέα ότι μπορεί και ο άλλος, ο όποιος άλλος, ακόμη και ο εξτρεμιστής, να έχει από την πλευρά του ένα δίκιο, είναι σήμερα η πιο πολύτιμη ιδέα, η μοναδική που μπορεί να μας επιτρέψει να δημιουργήσουμε μια κοινωνία εμπιστοσύνης, μια κοινωνία αλληλεγγύης, όπου τα τραύματα αναγνωρίζονται, τα πένθη ολοκληρώνονται, τα τσεκούρια θάβονται, οι ανισότητες και οι αδικίες τίθενται στον δημόσιο διάλογο ως προβλήματα προς επίλυση, κι όχι ως αφορμές εξόντωσης του αντιπάλου.

Κι είναι διαμέσου αυτής της αρετής, της αρετής της μετριοπάθειας, που θα συναντήσουμε ξανά την ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη, όπως και εν γένει την καλή λογοτεχνία. Η λογοτεχνία μας θεραπεύει μέσα από τον αναστοχαστικό της χαρακτήρα, μας επιτρέπει να σκεφτόμαστε τον εαυτό μας ακόμη και τη στιγμή που σκέφτεται, να αισθανόμαστε τον εαυτό μας τη στιγμή που αισθάνεται. Αυτός ο ψυχωφελής διχασμός, η εγκαθίδρυση μιας απόστασης ανάμεσα στον άνθρωπο και τη σκέψη του, ανάμεσα στον άνθρωπο και το συναίσθημά του, είναι η βασιλική οδός προς τη μετριοπάθεια, προς τον διάλογο και τον συμβιβασμό. Ώστε να μπορούμε να πούμε στα παιδιά μας ότι «Ονόματα σαν προσευχές» και «τραγούδια με τους νεκρούς τους» έχουν και οι άλλοι, όχι μόνον εμείς. Αυτή είναι η αλήθεια που πρέπει να λέμε στα παιδιά. Και θέλω να πιστεύω, για να μην πω ότι είμαι βέβαιος, ότι αυτή είναι μια αλήθεια πίσω από την οποία θα συντασσόταν σήμερα ο Μανόλης Αναγνωστάκης, αυτός ο επίμονος, βαθιά ευγενής και σοφός άνθρωπος, αν ήταν απόψε εδώ μαζί μας.

* Ο Κ.Β. ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά» (εκδ. Μεταίχμιο)

* Το κείμενο «Λογοτέχνες στον δημόσιο διάλογο: η μετριοπάθεια ως πολιτική αρετή» διαβάστηκε, με λιγοστές διαφοροποιήσεις, στη συζήτηση «Το θέμα είναι τ ώ ρ α τι λες - Η πολιτική επικαιρότητα του έργου του Μανόλη Αναγνωστάκη», στις 8 Φεβρουαρίου, σε εκδήλωση που οργάνωσε η Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, στα Χανιά. Στην ίδια εκδήλωση μίλησαν οι Παντελής Μπουκάλας και Λίζυ Τσιριμώκου, ενώ τη συζήτηση διηύθυνε η Αγγέλα Καστρινάκη.  

anagnostakis chryssostomos3

anagnostakis chryssostomos1

anagnostakis chryssostomos2

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πέθανε η συγγραφέας Νίκη Αναστασέα

Πέθανε η συγγραφέας Νίκη Αναστασέα

Πέθανε σε ηλικία 72 ετών η συγγραφέας Νίκη Αναστασέα. Γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα, αλλά έζησε τα μαθητικά και γυμνασιακά της χρόνια στην Ξάνθη.

Σπούδασε δημοσιογραφία. Δούλεψε για πολλά χρόνια στο χώρο του βιβλίου ως βιβλιοπώλης, βιβλιοπαρ...

Τι θα διαβάσουμε την άνοιξη

Τι θα διαβάσουμε την άνοιξη

Επιλογές από τα βιβλία που αναμένουμε τους επόμενους μήνες, εστιάζοντας στην ελληνική και μεταφρασμένη λογοτεχνία, στις μελέτες και στα δοκίμια. Στις επιλογές μας δεν περιλαμβάνονται βιβλία για παιδιά ούτε πολύ ειδικές εκδόσεις. 

...

«Τό θέμα εἶναι τ ώ ρ α τί λές»: Η πολιτική επικαιρότητα του έργου του Αναγνωστάκη

«Τό θέμα εἶναι τ ώ ρ α τί λές»: Η πολιτική επικαιρότητα του έργου του Αναγνωστάκη

Με αφορμή το κλείσιμο της έκθεσης του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, την Παρασκευή, 8 Φεβρουαρίου, θα γίνει συζήτηση με θέμα «Η πολιτική επικαιρότητα του έργου του Αναγνωστάκη», στην αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Ο Χρυσόστομος» (οδός Χάλ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ