alt

...και η τέχνη του ανολοκλήρωτου

Του Χάρη Βλαβιανού

Προ δύο ημερών βρέθηκα στο Μιλάνο για μια ποιητική συνάντηση και έκλεψα χρόνο να πάω στο Cenacolo Vinciano να δω επιτέλους το "Μυστικό Δείπνο" του Λεονάρντο. Τα συναισθήματά μου καθώς κοιτούσα "ζωντανά" για πρώτη φορά αυτό το αριστούργημα της Αναγεννησιακής τέχνης ήταν ομολογώ ανάμικτα.

altΑπό τη μία ένιωθα δέος για τον μεγαλειώδη τρόπο που ο Λεονάρντο είχε κατορθώσει να συλλάβει τη "στιγμή" και να την αποτυπώσει απαράμιλλα στα δεκατρία πρόσωπα της σύνθεσης [οι μαθητές έχουν μόλις πληροφορηθεί από τον Ιησού ότι ένας εξ αυτών θα τον προδώσει], από την άλλη, βαθιά θλίψη για την τρομακτική φθορά που έχει υποστεί το έργο λόγω της ατυχούς -και βιαστικής μάλλον- επιλογής των υλικών από τον ζωγράφο. Θυμήθηκα κατόπιν όλα αυτά που είχα διαβάσει για τον Λεονάρντο [από τον Βαζάρι, τον Πέιτερ, τον Φρόιντ, τον Κένεθ Κλαρκ και τώρα από τον Sherwin Nuland] και στάθηκα σ' ένα σημείο που πάντα μ’ ενδιέφερε: στην αδυναμία του Λεονάρντο να ολοκληρώνει τα έργα τα οποία άρχιζε [π.χ. το περίφημο άλογο του Σφόρτσα, ή τον πίνακα του Αγ. Ιερώνυμου] - αποτέλεσμα ενός μεγαλοφυούς, αεικίνητου πνεύματος που δεν μπορούσε να εστιάσει για πολύ σ' ένα και μόνο πράγμα. Καθώς έφτιαχνε το άλογο του Δούκα του Μιλάνου [το οποίο καταστράφηκε από τα γαλλικά στρατεύματα που εισέβαλλαν στην πόλη λίγο μετά την αποχώρησή του Λεονάρντο - χρησιμοποίησαν το ξύλινο καλούπι του για ασκήσεις σκοποβολής], ταυτόχρονα συνέχιζε τις ανατομικές του μελέτες και σχεδίαζε τις περίφημες ιπτάμενες μηχανές του.

Πριν δέκα χρόνια ακριβώς, στη συλλογή μου "Μετά το τέλος της ομορφιάς" [2003], είχα γράψει ένα ποίημα για τον Λεονάρντο και τα ημιτελή του σχέδια με αφορμή κάτι που είχα διαβάσει στο κλασικό έργο του Βαζάρι κι ένα άλλο σχετικό ποίημα του Ολλανδού Rutger Kopland. Το αναδημοσιεύω γιατί το είχα στο νου μου αυτές τις μέρες καθώς φανταζόμουν τον Λεονάρντο να γράφει στον Λουδοβίκο Σφόρτσα πληροφορώντας τον [με κάποια ικανοποίηση μάλλον] ότι δυστυχώς δεν θα μπορέσει να εκτελέσει το έργο που είχε αναλάβει.

img_woman-s-head_leonardo-da-vinciΤΑ ΑΛΟΓΑ ΤΟΥ ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ

Όλα εκείνα τα μοναδικά σχέδια
που βρέθηκαν παρατημένα στο εργαστήριό του
ανάμεσα στα πολύτιμα σημειωματάρια
και τα ημιτελή πορτραίτα ωραίων ευγενών κυριών.
Ήθελε ν' ανακαλύψει
τον τρόπο που λειτουργεί το σώμα τους.
"την πηγή της εκπληκτικής τους δύναμης"
αλλά, καθώς το μολύβι (το νυστέρι)
προχωρούσε όλο και πιο βαθιά,
ένιωσε το δέρμα της ψυχής τους να σκληραίνει,
το μυστικό να διαχέεται μέσα στους πόρους του χαρτιού.
Έφτιαξε δεκάδες αντίγραφα.
Μελέτησε με προσοχή κάθε ανατομική τους λεπτομέρεια.
Τα πέταξε. 

[ΥΓ. Η συλλογή αυτή καθώς και οι προηγούμενες τρεις που είχαν εκδοθεί από την "Νεφέλη" και είναι από καιρό εξαντλημένες, θα κυκλοφορήσουν σ' έναν τόμο τον Σεπτέμβριο πάλι από τις εκδ. "Νεφέλη".]

* Ο ΧΑΡΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ είναι ποιητής και μεταφραστής.
Τελευταίο του βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Αυτοπροσωπογραφία του λευκού» (εκδ. Πατάκη).


Διαβάστε του ιδίου:

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αυτός ήταν ο Κώστας...» – Λίγα λόγια για τον Κώστα Παπαϊωάννου από τον Άγγελο Στάγκο

«Αυτός ήταν ο Κώστας...» – Λίγα λόγια για τον Κώστα Παπαϊωάννου από τον Άγγελο Στάγκο

Το βράδυ της Δευτέρας 11 Μαρτίου, δύο χρόνια από τον θάνατο του δημοσιογράφου και εκδότη της εφημερίδας «Το Ποντίκι» (1979-2005), Κώστα Παπαϊωάννου (1938-2022), διοργανώθηκε στην Ένωση Συντακτών τιμητική εκδήλωση στη μνήμη του. Βασικοί ομιλητές ήταν οι (από αριστερά στη φωτογραφία) Μιχάλης Ιγνατίου, Αλέξης Παπαχελάς...

Η θεραπευτική και σωτηριακή διάσταση της Αισθητικής

Η θεραπευτική και σωτηριακή διάσταση της Αισθητικής

Η ικανότητα της Αισθητικής είναι να αποδιώχνει το κακό και μέσω της εμπειρίας του ωραίου να οδηγεί τους ανθρώπους σε αυτοαποκαλύψεις, σε γνωστικές περιπέτειες, αλλά και σε ιατρικές θεραπείες. Κεντρική εικόνα: O Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου ©Wikipedia. 

Γράφει ο Δημο...

«Λογοτεχνικά περιοδικά»: Ποια είναι, ποιο το στίγμα τους, ποιοι τα βγάζουν – Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή

«Λογοτεχνικά περιοδικά»: Ποια είναι, ποιο το στίγμα τους, ποιοι τα βγάζουν – Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή

Σαράντα πέντε λογοτεχνικά περιοδικά: Τα μακροβιότερα, τα καινούργια, τα σπάνια. Μια απόπειρα καταγραφής των λογοτεχνικών και βιβλιολογικών περιοδικών που κυκλοφορούν σήμερα σε έντυπη μορφή, παρουσιάζοντας το πρώτο και το τελευταίο τεύχος από το καθένα. Μια αναδρομή, επίσης, σε ορισμένα από τα σημαντικότερα, που...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ