alt

Ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε πρόσφατα, μια συλλογή με τρία θεατρικά έργα που θα εκδοθεί τις επόμενες μέρες και μια υποτροφία από το Literarisches Colloquium Berlin είναι τρεις καλοί λόγοι για μια συνομιλία με τον Γιάννη Σκαραγκά.

Του Κώστα Αγοραστού

Ο Γιάννης Σκαραγκάς βρίσκεται στο χώρο των γραμμάτων και του θεάτρου εδώ και αρκετά χρόνια. Μεθοδικά και με συνέπεια χτίζει την κάθε δουλειά του είτε πρόκειται για κείμενα πεζογραφίας είτε για σενάρια για την τηλεόραση είτε για θεατρικά κείμενα. Τις επόμενες μέρες θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κριτική ο τόμος Τρία θεατρικά, ο οποίος θα περιλαμβάνει μια επιλογή τριών θεατρικών έργων, τα οποία θεματικά καλύπτουν διαφορετικές εποχές, ξεκινώντας από τα τέλη του 19ου αιώνα και φτάνοντας μέχρι τη σημερινή οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Πρόκειται για τα έργα Αυτοί που περπατούν στα σύννεφα και Η εποχή του κυνηγιού, τα οποία έχουν ανέβει ήδη ως παραστάσεις, αλλά και ένα κείμενο που θα κάνει πρεμιέρα μέσα στο 2016, το έργο Στα πόδια. «Είναι τρεις διαφορετικές ιστορίες που συνδυάζουν τη θεατρική πρόζα με μια πιο ποιητική αφήγηση με πολύ ιδιαίτερους ήρωες που δεν μπορούν να απλοποιήσουν ούτε τον κόσμο, ούτε την ανάγκη τους να κάνουν λάθη μέχρι να βρουν κάποιο νόημα», σημειώνει ο συγγραφέας. Ο Γιάννης Σκαραγκάς αυτή την εποχή βρίσκεται στο Βερολίνο με υποτροφία του Literarisches Colloquium Berlin. Με έναυσμα όλα τα παραπάνω απάντησε στις ερωτήσεις μας.

Το βιβλίο ξεκίνησε σαν υλικό που υπέβαλα για μια υποτροφία στις ΗΠΑ, άρχισε να δημοσιεύεται αποσπασματικά σε ξένα περιοδικά (Crannóg και Story Shack), μεταφέρθηκε στο θέατρο, και πλέον, στην πιο ώριμη μορφή του κατέληξε να είναι το μυθιστόρημα που μου ζήτησε η Μάγγη Μίνογλου για τις εκδόσεις Κριτική.

Ο ουρανός που ονειρεύτηκες, το τέταρτό σας μυθιστόρημα, κυκλοφόρησε πριν από περίπου ένα χρόνο. Μιλήστε μας γι' αυτό. Πώς συλλάβατε την ιστορία; Ποιος είναι ο κεντρικός άξονας αυτής;

Ξεκίνησε σαν αλληγορία, την ιστορία ενός συγγραφέα που παγιδεύεται σε ένα πανδοχείο με τους χαρακτήρες που δημιούργησε. Όταν όμως τέθηκε δραματουργικά η ανάγκη για απαντήσεις στις λεπτομέρειες αυτής της συμβίωσης, ένιωσα ότι στην ιστορία που έγραφα δεν με ενδιέφερε η οπτική του ήρωα αλλά των άλλων. Και εκείνο ήταν πλέον το σημείο που κατάλαβα το βιβλίο μου, που συνειδητοποίησα καθαρά τι θα ήταν. Βρέθηκα να δουλεύω δύο φαινομενικά διαφορετικές ιστορίες, οι οποίες σταδιακά αρχίζουν να συνδέονται και να ανατρέπουν τα πάντα. Η δυσκολία αλλά και η ιδιαιτερότητα στον Ουρανό που ονειρεύτηκες ήταν ότι και η παραμικρή λάθος λεπτομέρεια, μπορούσε να καταστρέψει το υπόλοιπο παζλ. Αυτή η παράλληλη σχέση ανάμεσα στην πραγματικότητα, την αμνησία και την ψευδαίσθηση άφηνε πάντα κάποιο κενό και ήθελε πολύ χρόνο. Είναι από τις περιπτώσεις που θεωρώ σημαντικό το ότι γράφτηκε ξανά και ξανά, και που μπορούσα να δοκιμάσω την απήχηση και την καθαρότητα της ιστορίας σε διαφορετικές μορφές. Το βιβλίο ξεκίνησε σαν υλικό που υπέβαλα για μια υποτροφία στις ΗΠΑ, άρχισε να δημοσιεύεται αποσπασματικά σε ξένα περιοδικά (Crannóg και Story Shack), μεταφέρθηκε στο θέατρο, και πλέον στην πιο ώριμη μορφή του κατέληξε να είναι το μυθιστόρημα που μου ζήτησε η Μάγγη Μίνογλου για τις εκδόσεις Κριτική.

altΤο 2009 διασκευάσατε το μυθιστόρημα σε θεατρικό έργο για να το παρουσιάσετε στη Νέα Υόρκη. Μιλήστε μας για τη διαδικασία που ακολουθήσατε. Ποια ήταν η ανταπόκριση των θεατών;

Δούλεψα τη μεταφορά του στις μεσοδυτικές πολιτείες της Αμερικής, και όταν βρέθηκα πλέον στη Νέα Υόρκη για τις πρόβες, η μετάβαση από το ακαδημαϊκό περιβάλλον στις συνθήκες αγοράς δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Ήταν όμως η ανταπόκριση του κοινού που τελικά με βοήθησε να το απολαύσω.

Πρόσφατα είδαμε το θεατρικό σας έργο Η εποχή του κυνηγιού. Σ' αυτό η ηρωίδα σας «συνομιλεί» με την Πηνελόπη Δέλτα σε περιόδους εσωστρέφειας και βαθιάς κατάθλιψης. Η τέχνη γενικότερα μπορεί να βγάλει κάποιον από τέτοια αδιέξοδα;

Αν κρίνω από την απήχηση του συγκεκριμένου έργου στο κοινό, θα σας έλεγα ότι με κάποιον τρόπο μπορεί. Η τέχνη ως πεδίο συμμετοχής σε μια κοινή εμπειρία. Έγραψα την Εποχή του κυνηγιού γιατί ήθελα να μιλήσω για τη δική μου εμπειρία μέσα στην κρίση. Δεν ήθελα απλώς μια ιστορία της Ελληνικής κρίσης, αλλά μια τρυφερή κωμωδία για το αίσθημα του πάτου και της απομόνωσης. Η Εποχή είναι από τα πιο προσωπικά μου κείμενα, ένα έργο όμως που γράφτηκε συνειδητά για γυναίκες συντελεστές και συνεργάτες. Ήταν τόσο σκοτεινή η ιστορία αυτή που χρειαζόταν οπωσδήποτε μια γυναικεία ματιά στην θεατρική της ενσάρκωση. Η Λίνα Ζαρκαδούλα που το σκηνοθέτησε, αλλά και οι πρωταγωνίστριες Φωτεινή Μπαξεβάνη και Αθηνά Μαξίμου, πρόσθεσαν το κομματάκι της ψυχής που το έβγαλε από το ιδιωτικό του σύμπαν και το φώτισε. Πιστεύω ότι τα τόσο έντονα συναισθήματα που γεννά στο κοινό οφείλονται στην κοινή και βαθιά εμπειρία ότι όχι απλώς μοιραζόμαστε την ίδια απελπισία, αλλά μπορούμε και πρέπει να πιστέψουμε μαζί σε κάτι καλύτερο.

Ο κόσμος δεν αγκαλιάζει τα ταλέντα μας από στέρηση. Από γενναιοδωρία τα αγκαλιάζει. Ακουμπάει πάνω μας μια βασική προσδοκία, να τον εκπλήξουμε, να διαψεύσουμε την εκδοχή της κοινότοπης πρόβλεψης, να του δώσουμε μια υπόσχεση ότι ακόμα κι αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, δεν θα πάψουμε να μεταμορφωνόμαστε από την πίστη μας ότι μπορούμε να το κατορθώσουμε. Είναι μια σχέση που εμένα δεν θα πάψει ποτέ να με συγκινεί, και να μου υπενθυμίζει ότι αυτό που έχει προτεραιότητα, είναι ο κόσμος — και δεν εννοώ το κοινό, αλλά το ανθρώπινο περιβάλλον μέσα στο οποίο αφηγούμαστε τις ιστορίες μας και αφήνουμε χώρο μέσα του και για τους άλλους.

Υπάρχει ένα στοιχείο που με ακολουθεί από παιδί και που με καθόρισε πολύ πριν υποπτευθώ ποια θα ήταν η επαγγελματική μου ζωή: ήμουν παραμυθάς.

Πεζογραφία, κινηματογραφικό σενάριο και θέατρο. Ασχολείστε εντατικά και με τα τρία. Εκτός από την προφανή σύνδεση με τον λόγο, υπάρχει κάποιος άλλος κοινός θεματικός τόπος, όπου αυτά τα τρία είδη συναντώνται για εσάς;

Το πάθος μου να με απορροφήσει μια ιστορία — και μιλάω και ως αναγνώστης ή θεατής. Υπάρχει ένα στοιχείο που με ακολουθεί από παιδί και που με καθόρισε πολύ πριν υποπτευθώ ποια θα ήταν η επαγγελματική μου ζωή: ήμουν παραμυθάς. Ο μόνος τρόπος για να συνδέομαι με το περιβάλλον, και να κερδίζω το ενδιαφέρον και την έγνοια των άλλων, ήταν να τους διασκεδάζω, να αναπτύσσω τις διστακτικότερες πιθανότητες του μυαλού τους και να τις κάνω ιστορίες, ρόλους και σχέσεις. Σε αυτό το στοιχείο του χαρακτήρα μου συναντιούνται τα τρία είδη. Η φόρμα που θα πάρει τελικά η ιστορία είναι ένα άλλο θέμα, εξίσου σημαντικό αλλά μεταγενέστερο. altΠάντως σίγουρα όλες οι ιστορίες δεν είναι για όλα τα είδη, τουλάχιστον όχι όπως δουλεύω εγώ. Επειδή από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησα να γράφω επαγγελματικά, μετά τις Νύχτες Κωμωδίας της Λουκίας Ρικάκη το 1996, καταπιάστηκα συγχρόνως και με τα τρία είδη, έμαθα να ξεχωρίζω το είδος της αφήγησης που ταιριάζει σε μια ιδέα, αν για παράδειγμα οφείλει να ειπωθεί με εικόνες, ή επί σκηνής ή να αναπτυχθεί στις σελίδες ενός μυθιστορήματος.

Πριν από λίγο διάστημα μιλήσατε στο ετήσιο συνέδριο A soul for Europe στο Βερολίνο υπό την αιγίδα του Ευρωκοινοβουλίου και του πολιτιστικού ιδρύματος της Allianz στο Βερολίνο. Τι αποκομίσατε από ένα συνέδριο τέτοιας εμβέλειας;

Ότι είναι σημαντικό να εστιάζουμε σε αυτά που μας συνδέουν από εκείνα που μας απομονώνουν. Η αρχική συμφωνία με τους διοργανωτές ήταν να συμετάσχω σε ένα πάνελ με πολιτικούς και συγγραφείς. Ένα μήνα πριν το συνέδριο μου ζήτησαν μια από τις ελάχιστες ομιλίες του προγράμματος (ανεξάρτητα από το πάνελ). Όταν είδα ότι για να ανοίξουν το συνέδριο έβαλαν έναν Έλληνα συγγραφέα μετά από δύο φιλοευρωπαίους πολιτικούς (αναφέρομαι στον Μάρτιν Σουλτς και την Ντόρις Πακ, η οποία και με προλόγισε προσωπικά), αισθάνθηκα ότι τέτοιες ευκαιρίες για διάλογο είναι ο χώρος μέσα στον οποίο αξίζει να αναζητούμε το νόημα για το ποιοι είμαστε και τι μπορούμε να καταφέρουμε με την καλή πίστη των άλλων. Παραμένοντας στο Βερολίνο ως υπότροφος του Literarisches Colloquium Berlin, πιστεύω ακόμα περισσότερο ότι είναι σημαντικό να αντιλαμβάνεσαι τη θέση σου ως μέρος του διαλόγου, και όχι απορροφημένος σε κάποια ιδιωτική σφαίρα.

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ