Εκπρόσωποι του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (ΣΕΒΑ) συναντήθηκαν με τον Υπουργό Πολιτισμού κ. Μπαλτά για τα «ανοιχτά» θέματα του βιβλίου.
Επιμ. Απόστολος Σκλάβος
Την Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2016, το προεδρείο του ΣΕΒΑ είχε συνάντηση με τον υπουργό Πολιτισμού κ. Αριστείδη Μπαλτά στο Υπουργείο Πολιτισμού, με σκοπό να ενημερωθεί ο υπουργός για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες του κλάδου του βιβλίου τα τελευταία χρόνια, καθώς και να παρουσιαστούν συγκεκριμένες προτάσεις εκ μέρους του ΣΕΒΑ.
Πιο συγκεκριμένα, μερικά από τα θέματα που τέθηκαν εκ μέρους του ΣΕΒΑ ήταν τα εξής:
α) Τα οικονομικά του βιβλίου
Α.1. Ανανέωση του αιτήματος για την επαναφορά του μέτρου της Ενιαίας Τιμής Βιβλίου (ΕΤΒ). Η κατάργηση της ΕΤΒ έχει συμβάλει τα μέγιστα στην απορρύθμιση της αγοράς. Η ΕΤΒ, όπως έχει τονίσει επανειλημμένα ο ΣΕΒΑ με συγκεκριμένα επιχειρήματα και στοιχεία, εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και πρόκειται για ένα μέτρο όχι συντεχνιακό αλλά αντιμονοπωλιακό.
Α.2. Συζήτηση για τη διαμόρφωση κανόνων που αφορούν ευρύτερα τα παζάρια και τις υπαίθριες πωλήσεις, τα οποία μακροπρόθεσμα ευτελίζουν το προϊόν του βιβλίου, ενώ συχνά ασκούν και αθέμιτο ανταγωνισμό προς τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης με μόνιμη έδρα. Ο ΣΕΒΑ προτείνει να θεσμοθετηθεί ρύθμιση που θα επιτρέπει τη διοργάνωση παζαριών μόνο από τους επίσημους θεσμικούς φορείς των εκδοτών, με μέγιστη συχνότητα δύο φορές τον χρόνο και με προκαθορισμένη διάρκεια.
Τα δύο παραπάνω θέματα εμπίπτουν πρωτίστως στις αρμοδιότητες των υπουργείων Ανάπτυξης και Οικονομικών, την ηγεσία των οποίων έχει ήδη ενημερώσει ο ΣΕΒΑ διά ζώσης, ωστόσο θεωρείται χρήσιμο και αναγκαίο η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού να γνωρίζει τις ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις από την κατάρρευση της λιανικής αγοράς του βιβλίου.
β) Κράτος και βιβλίο
Ο ΣΕΒΑ εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για την απουσία από την πλευρά της πολιτείας οποιασδήποτε πρωτοβουλίας για την υποστήριξη δράσεων και τη θέσπιση μέτρων που θα ενισχύσουν το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία, ιδιαίτερα σε αυτή την περίοδο της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τον κλάδο του βιβλίου.
Ο ΣΕΒΑ εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για την απουσία από την πλευρά της πολιτείας οποιασδήποτε πρωτοβουλίας για την υποστήριξη δράσεων και τη θέσπιση μέτρων που θα ενισχύσουν το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία, ιδιαίτερα σε αυτή την περίοδο της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τον κλάδο του βιβλίου. Συγκεκριμένα ο ΣΕΒΑ παρατήρησε ότι δεν υπάρχει ένας επίσημος συνομιλητής από την πλευρά της πολιτείας για τα θέματα του βιβλίου και ότι υπάρχει παντελής έλλειψη συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων. Τέλος, ο ΣΕΒΑ εξέφρασε τον έντονο προβληματισμό του για τον ρόλο του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ) στα θέματα του βιβλίου. Πάγια θέση του ΣΕΒΑ είναι ότι το ΕΙΠ, ως φορέας του οποίου αρμοδιότητα είναι η πολιτιστική διπλωματία, δεν θα έπρεπε εξαρχής (με την κατάργηση του ΕΚΕΒΙ) να αναλάβει τη διαχείριση των ζητημάτων του βιβλίου. Τα χρόνια που ακολούθησαν, η αδράνεια του συγκεκριμένου φορέα, ή έστω η πρόχειρη και αποσπασματική του ενασχόληση με το αντικείμενο, τονίζουν την ανάγκη να επανεξετάσει η πολιτεία πιο σοβαρά το όλο ζήτημα. Το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να επαναξιολογήσει τις δυνατότητες αρτιότερου συντονισμού και επικοινωνίας μεταξύ της πολιτείας και του κλάδου του βιβλίου.
γ) Βιβλίο και στοιχεία
Ο ΣΕΒΑ εξέφρασε τις ανησυχίες του για τη σχεδόν παντελή έλλειψη στατιστικών στοιχείων, ερευνών και βιβλιογραφικών δεδομένων για το βιβλίο. Πάγια θέση του ΣΕΒΑ είναι ότι στο συγκεκριμένο ζήτημα θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά και η Εθνική Βιβλιοθήκη με την προοπτική αναβάθμισης των σχετικών υπηρεσιών της. Επίσης οι περισσότεροι βιβλιογραφικοί οδηγοί που τηρούνται ώς τώρα κρίνονται από τον ΣΕΒΑ ως ανεπαρκείς. Το Υπουργείο Πολιτισμού θα πρέπει να αναλάβει μια σχετική πρωτοβουλία ανάθεσης και συντονισμού. Ο ΣΕΒΑ δήλωσε πρόθυμος να συνεργαστεί με συγκεκριμένους τρόπους και μέσα με οποιονδήποτε φορέα κριθεί αρμόδιος.
δ) Βιβλίο και εξωστρέφεια
Ο ΣΕΒΑ πρότεινε την επανέναρξη του προγράμματος επιδότησης μεταφράσεων ελληνικών έργων, δοκιμίου και λογοτεχνίας. Τα ελληνικά βιβλία, μελέτες και μυθιστορήματα, αδυνατούν να εκδοθούν από εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού, καθώς δεν μπορούν να αξιολογηθούν εάν προηγουμένως δεν έχουν μεταφραστεί, συνήθως στα αγγλικά. Το κόστος και το ρίσκο της μετάφρασης είναι ασύμφορο για συγγραφείς και εκδότες. Δεδομένου των δυσκολιών των δημοσίων οικονομικών, ως αρχή θα ήταν εύλογο να εγκριθεί ένας πολύ μικρός προϋπολογισμός, ενώ ο ΣΕΒΑ μπορεί να συνεισφέρει στο έργο της αντίστοιχης επιτροπής με όποιον τρόπο του ζητηθεί. Μία τέτοια πρωτοβουλία εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας θα είχε πολλαπλά οφέλη και ως προς την ουσία για την υποστήριξη Ελλήνων δημιουργών και ως προς τη μεταλαμπάδευση διεθνώς της σύγχρονης παραγωγής πολιτισμού και σκέψης στην Ελλάδα.
ε) Βιβλίο και πνευματικά δικαιώματα
Ο ΣΕΒΑ κατέθεσε στην ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού την εκτίμησή του ότι το φαινόμενο του παράνομου «dowloading» (ψηφιακό κατέβασμα) βιβλίων από το διαδίκτυο βρίσκεται σε έξαρση παρουσιάζοντας συνεχείς αυξητικές τάσεις, ενώ εξέφρασε τον προβληματισμό του και για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των συγγραφέων ευρύτερα. Όσον αφορά το συγκεκριμένο φαινόμενο του ψηφιακού κατεβάσματος πρότεινε να υιοθετηθούν οι αντίστοιχες πρακτικές αποτελεσματικής αντιμετώπισης που εφαρμόζονται στις αγορές της Γαλλίας και της Γερμανίας.