Διαβάζοντας με τον Πάρι Μέξη

/Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτό τον καιρό;
Μόλις τελείωσα το Πώς φιλιούνται οι αχινοί της Αλεξάνδρα Κ* και το Όσο πιο δυνατά με έδερνε, τόσο πιο δυνατά του τραγουδούσα του Χρήστου Χωμενίδη, ενώ παράλληλα διαβάζω την Μαύρη Λειτουργία του Τζων Γκρέυ, και τον Άνθρωπο που Γελά του Ουγκό (για δεύτερη φορά). Σήμερα ξανάρχισα και τον Μύθο του Σίσυφου του Καμύ (για τρίτη φορά).
/Πώς ήρθε στα χέρια σας;
Τα πρώτα δύο τα έλαβα από τις εκδόσεις Πατάκη και τους συγγραφείς τους που μου έκαναν την τιμή να με προσκαλέσουν να τους σχεδιάσω τα εξώφυλλα, το δεύτερο το αγόρασα μαζί με άλλα τέσσερα βιβλία του Γκρέυ και ένα με ποιήματα του Μπρεχτ, και τα υπόλοιπα τα μελετάω στο πλαίσιο μιας δραματουργικής μελέτης που με απασχολεί εδώ και καιρό.
/Θα επιλέγατε ένα βιβλίο μόνο από το εξώφυλλό του;
Ασφαλώς! Αφενός γιατί κάνω αυτή τη δουλειά και με ενδιαφέρει να μελετήσω προσεκτικά ένα καλό εξώφυλλο και αφετέρου γιατί γνωρίζω πως όταν ένας εκδοτικός οίκος πιστεύει στο περιεχόμενο ενός βιβλίου κάνει ό,τι μπορεί για να προσελκύσει τον αναγνώστη με το εξώφυλλό του. Μας ενδιαφέρει το άρωμα και είναι αυτό που μένει περισσότερο στη μνήμη, όμως πρώτα κοιτάζουμε το λουλούδι και μετά το μυρίζουμε.
/Διαβάζετε στο Μετρό, σε καφέ ή σε άλλους εξωτερικούς χώρους;
Διαβάζω παντού αλλά προτιμώ περισσότερο να διαβάζω είτε σε χώρους κατάλληλους για διάβασμα, όπως μια βιβλιοθήκη, ένα ζεστό σαλόνι κ.λπ, ή σε πάρκα, κοντά στη θάλασσα και γενικά στη φύση. Εδώ και μερικά χρόνια ακούω και audiobooks. Είναι ΟΚ όταν περπατάς ή κάνεις κάποια μηχανική εργασία.
/Σε ποια στάση σας αρέσει να διαβάζετε;
Του «λωτού». Του αιχμα-λώτου της ανάγνωσης. Καθισμένος αναπαυτικά με ένα μολύβι. Όταν αντιληφθώ πως το βιβλίο που διαβάζω με ενδιαφέρει πραγματικά, το υπογραμμίζω, το σημειώνω, καμιά φορά σκιτσάρω και γενικά «το κάνω δικό μου».
/Αφού διαβάσετε ένα βιβλίο, μετά τι το κάνετε;
Κρατάω μόνο τα βιβλία που πιστεύω πως θα επισκεφτώ ξανά για οποιοδήποτε λόγο. Αυτό με οδηγεί συχνά στο να ξαναγοράζω βιβλία που έχω διαβάσει γιατί είχα κάνει λάθος (και το πληρώνω κυριολεκτικά). Τα υπόλοιπα τα δωρίζω είτε σε φίλους είτε σε βιβλιοθήκες, στις οποίες έχω πρόσβαση, ή καμιά φορά τα «ξεχνάω» σε παγκάκια.
/Μπορείτε να βρείτε ένα παλιότερο βιβλίο άμα το ψάχνετε;
Πάντα. Είμαι ψυχαναγκαστικός οργανωμένος λόγω επαγγελμάτων αλλά και εκ φύσεως και επειδή πάντα ανατρέχω στα βιβλία μου το να βρίσκω άμεσα όχι μόνο το βιβλίο αλλά και το απόσπασμα ή τη φράση που με ενδιαφέρει είναι σημαντικό.
/Προσέχετε τα βιβλία σας ή τα τσακίζετε, τα υπογραμμίζετε και σημειώνετε επάνω σ' αυτά;
Τα βιβλία που προσέχω περισσότερο τα υπογραμμίζω και τα σημειώνω. Προσέχω όμως πάντα το χαρτί. Με το χαρτί πρέπει να είναι κανείς προσεκτικός, είναι ευαίσθητο υλικό.
/Έχει τύχει ποτέ να διαβάσετε το ίδιο βιβλίο δεύτερη φορά στη σειρά;
Ολόκληρο όχι, αλλά σχεδόν πάντα διαβάζω αποσπάσματα που έχω συγκρατήσει ή σημειώσει. Τις περισσότερες φορές θέλω να ξαναδώ το κείμενο, μερικές φορές όμως ξαναδιαβάζω κάτι επειδή μου αρέσει να ανακαλώ στο μυαλό μου τη στιγμή που το πρωτοδιάβασα.
/Αφήνετε στη μέση βιβλία που σας κάνουν να βαριέστε;
Τα αφήνω στην αρχή (η ζωή είναι μικρή και τα καλά βιβλία που μας περιμένουν πολλά).
/Έχει τύχει να σας συναρπάσει, μετά από χρόνια, βιβλίο που στην πρώτη ανάγνωση σας είχε απογοητεύσει;
Μέχρι στιγμής όχι αλλά έχει συμβεί το ανάποδο. Μεγαλώνοντας αναζητούμε άλλα πράγματα από αυτά που μας ενδιέφεραν κάποτε και γενικώς εντυπωσιαζόμαστε δυσκολότερα.
/Έχετε κλάψει ποτέ διαβάζοντας ένα βιβλίο;
Όχι (ναι*).
*γοερά

Σχεδόν όλα τα αγαπημένα μου βιβλία τα αγοράζω και τα δωρίζω σε ανθρώπους που εκτιμώ με την ελπίδα ότι θα ανακαλύψουν και εκείνοι την ομορφιά τους. Αν αυτό συμβεί η επικοινωνία μας γίνεται ακόμη πιο ουσιαστική.

/Έχετε πετάξει ποτέ βιβλίο στα σκουπίδια;
Με φόρα (στην ανακύκλωση). Ξέρετε, ύστερα από τις διάφορες αποτρόπαιες καύσεις βιβλίων στην ιστορία της ανθρωπότητας το βιβλίο μαρτυροποιήθηκε όχι μόνο ως περιεχόμενο αλλά και ως φυσικό αντικείμενο. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι λάθος. Αν, παραδείγματος χάρη, σας δωρίσουν ένα βιβλίο που πραγματεύεται την έλευση των Ελλήνων από τον Σείριο ως επιστημονικό γεγονός, τι θα το κάνετε;
/Έχετε πετάξει ποτέ βιβλίο σε άνθρωπο;
Όχι, αλλά με αυτή την ερώτηση με ερεθίζετε να διαβάσω τις απαντήσεις των υπολοίπων ανθρώπων που έχετε ρωτήσει. Τώρα που το ξανασκέφτομαι, κάποια από τα βιβλία προς ανακύκλωση (βλ. ερώτηση 13) θα ήταν εξαιρετικά ως πυρομαχικά εναντίων αυτών που τα έγραψαν.
/Ποιος είναι ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο μιλάτε για ένα βιβλίο που μόλις έχετε τελειώσει;
Η Εύη.
/Υπάρχει κάποιο βιβλίο που έχετε δωρίσει παραπάνω από μία φορά;
Σχεδόν όλα τα αγαπημένα μου βιβλία τα αγοράζω και τα δωρίζω σε ανθρώπους που εκτιμώ με την ελπίδα ότι θα ανακαλύψουν και εκείνοι την ομορφιά τους. Αν αυτό συμβεί η επικοινωνία μας γίνεται ακόμη πιο ουσιαστική. Επίσης στα παιδιά δωρίζω συχνά το Γλάρο Ιωνάθαν του Ρίτσαρντ Μπαχ και στους μαθητές μου το Κοντά στον Ουρανό (The Fountain head) της Άυν Ραντ.
/Τι κάνετε αν δανείσετε ένα βιβλίο και δεν σας επιστραφεί;
Κυνηγάω σαν το σκυλί τον δανειζόμενο και τον σκοτώνω. Εκνευρίζομαι. Μα τι άνθρωπος είναι κάποιος που δεν επιστρέφει το βιβλίο που του δάνεισαν; Διεστραμμένος, προφανώς σαδιστής. Καμία ανοχή σε αυτούς που δεν επιστρέφουν βιβλία. (Του κόβω τη καλημέρα και τελικά ξαναγοράζω το βιβλίο).
/Μέσα σε ποια ιστορία που έχετε διαβάσει θα θέλατε να ζείτε;
Στο Νησί των Θησαυρών του Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον.
/Λένε ότι ορισμένα βιβλία «μας βρίσκουν» σχεδόν μαγικά τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε. Σας έχει συμβεί;
Στην πραγματικότητα όταν αναζητούμε κάτι είμαστε πιο δεκτικοί στο να το ανακαλύψουμε. Τα «μαγικά» βιβλία είναι αυτά που ξεκλειδώνουν αναζητήσεις που δεν είχαμε ξεκινήσει.
/Για ποιο βιβλίο θα λέγατε: αυτό το βιβλίο μου άλλαξε τη ζωή;
Η Ιλιάδα. Περιέχει κάθε πτυχή της ανθρώπινης φύσης, είναι γεμάτη απρόσμενο χιούμορ και με έμαθε να αναζητώ παράλληλα την ποίηση της γραμμής και την αισθητική του κειμένου ως σύνολο. Πολύ μετά το σχολείο, όντας έλληνας φοιτητής στο εξωτερικό, αποφάσισα να την ξαναρχίσω πιο πολύ από ντροπή επειδή οι αλλοδαποί συμφοιτητές μου υπέθεταν ότι, ως Έλλην, ήμουν ειδήμων, ενώ εγώ ήξερα τα λίγα πράγματα που θυμόμουν από το σχολείο. Όμως ο κανόνας μου περί βαρεμάρας (βλ. ερώτηση 10.) ίσχυε από τότε και είχα πει πως όποια στιγμή βαρεθώ σταματάω. Τότε πηγαινοερχόμασταν όποτε είχαμε διακοπές και εγώ στην αρχή είχα πάρει μόνο τρία-τέσσερα γράμματα. Στο επόμενο ταξίδι πλήρωσα για πρώτη φορά στη ζωή μου υπέρβαρο επειδή κουβαλούσα όλα τα υπόλοιπα. Η ανάγνωση της Ιλιάδας ήταν η πιο συναρπαστική εμπειρία ανάγνωσης που έχω βιώσει.
/Τι είναι για σας ένα καλό βιβλίο;
Το βιβλίο που με κάνει να αισθάνομαι λιγότερο μόνος.

Info
Ο Πάρις Μέξης είναι σκηνοθέτης, σκηνογράφος, συγγραφέας και creative director. Μόλις κυκλοφόρησαν δύο βιβλία, του Χρήστου Χωμενίδη και της Αλεξάνδρας Κ*, από τις εκδόσεις Πατάκη, τα εξώφυλλα των οποίων έχει σχεδιάσει.