Πρόσωπα από το χώρο των τεχνών, των ιδεών και του πολιτισμού, αποκαλύπτουν το δικό τους αναγνωστικό χαρακτήρα, τη μύχια σχέση τους με το βιβλίο και την ανάγνωση.
Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός
Φωτογραφία: Σπύρος Στάβερης
Η μεταφράστρια Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου απαντά σε 25 κλασικές ή αναπάντεχες βιβλιοφιλικές ερωτήσεις.
/Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτό τον καιρό;
Τη νέα έξοχη συλλογή διηγημάτων Επείγουσα ανάγκη ελέου του Θανάση Βαλτινού, από τις εκδόσεις της Εστίας, και το κορυφαίο θεατρικό έργο The Last Days of Mankind του Karl Kraus από τη Margellos World Republic of Letters του YUP.
/Πώς ήρθαν στα χέρια σας;
Το μεν ήταν ευγενικό δώρο του συγγραφέα του, το δε εκδόθηκε στη δική μας σειρά του Yale University Press.
/Γενικά, πώς επιλέγετε βιβλία;
Μάλλον με επιλέγουν εκείνα.
/Έχετε βιβλίο στην τσάντα σας;
Η τσάντα μου είναι πιο βιβλιοφάγος και από μένα.
/Διαβάζετε στο Μετρό, σε καφέ ή σε άλλους εξωτερικούς χώρους;
Διαβάζω οπουδήποτε με μόνη εξαίρεση το αεροπλάνο, όπου με παίρνει αλύπητα ο ύπνος προτού αλλάξω σελίδα.
/Σε ποια στάση σας αρέσει να διαβάζετε;
Στο κρεβάτι με πολλά μαξιλάρια στην πλάτη, κάτω απ' τους αγκώνες, κάτω απ' το βιβλίο – μια ολόκληρη μαξιλαροκατασκευή.
/Αφού τα διαβάσετε, φυλάτε τα βιβλία σας και τα μεταφέρετε από σπίτι σε σπίτι όταν μετακομίζετε;
Τα φυλάω ανελλιπώς όλα, σε σημείο που κάποτε θα χρειαστεί να μετακομίσω εγώ σε αντίσκηνο για να τους παραχωρήσω όσο χώρο απομένει.
/Πόσο οργανωμένη είναι η βιβλιοθήκη σας; Μπορείτε να βρείτε ένα βιβλίο άμα το ψάχνετε;
Είναι τόσο περίτεχνα οργανωμένη, που δεν βρίσκω ποτέ τίποτα.
/Προσέχετε τα βιβλία σας ή τα τσακίζετε, τα υπογραμμίζετε και σημειώνετε επάνω σ' αυτά;
Τα προσέχω όπως προσέχω τον εαυτό μου, δηλαδή τα ταλαιπωρώ, τα τσακίζω, τα υπογραμμίζω, τα ακουμπώ ανάποδα ανοιχτά και γεμίζω τα περιθώρια με κάθε είδους σχόλια (αλλά αποκλειστικά με μολύβι). Μόνον έτσι νιώθω ότι μου ανήκουν όσο τους ανήκω.
/Έχει τύχει ποτέ να «κολλήσετε» με βιβλίο; Τι συνέβη;
Έχω «κολλήσει», και μηδέποτε ξεκολλήσει, με το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Προυστ. Συνέβη ο απόλυτος συγκλονισμός, κατά ριπάς. Αυτό το βιβλίο έχει ανατάμει τον σύγχρονο ψυχισμό – τον δικό μου οπωσδήποτε.
/Αφήνετε στη μέση βιβλία που σας κάνουν να βαριέστε; Πόσο συχνά;
Τα αφήνω συνήθως στις πρώτες είκοσι σελίδες. Όλο και συχνότερα.
/Έχει τύχει να σας συναρπάσει, μετά από χρόνια, βιβλίο που στην πρώτη ανάγνωση σας είχε απογοητεύσει;
Αποφεύγω να επιστρέφω σε οτιδήποτε αφιλόξενο – τόπο, άνθρωπο ή βιβλίο.
/Έχετε πετάξει ποτέ βιβλίο σε άνθρωπο από τα νεύρα σας;
Σέβομαι τα βιβλία.
/Στα σκουπίδια;
Ποτέ.
/Κάνετε δώρο βιβλία;
Μόνον οσάκις μου αρέσουν πολύ.
Καλό βιβλίο είναι αυτό που σε κάνει ν' αναρωτιέσαι πώς θα μπορούσες να μην το έχεις διαβάσει. Αλλά, σπουδαίο βιβλίο είναι αυτό που ξέρεις ότι αν δεν το είχες διαβάσει θα ήσουν λειψός.
/Θα συμμετείχατε ποτέ σε Λέσχη Ανάγνωσης;
Όχι, γιατί αυτού του είδους η οργανωμένη συζήτηση εμποδίζει το ελεύθερο της επιλογής και ποδηγετεί το αυθαίρετο του γούστου. Χωρίς ελευθερία και μεγάλη δόση αυθαιρεσίας, η ανάγνωση καταντά υποχρεωτικό μάθημα κατεύθυνσης.
/Σας έχει συμβεί να δανείσετε αγαπημένο βιβλίο και να μην σας επιστραφεί;
Χαρίζω, αλλά δεν δανείζω.
/Ποιο ήταν το αγαπημένο σας βιβλίο όταν ήσασταν παιδί;
Τα Παραμύθια του Άντερσεν, των εκδόσεων Ατλαντίς, με το αξέχαστο κίτρινο εξώφυλλο και την ονειρικά μελαγχολική εικονογράφηση του Arthur Szyk. Χάρη σ' αυτά, διέσχιζα την Αθήνα κατακαλόκαιρο με το παγωμένο έλκηθρο της Βασίλισσας του χιονιού και, στο πέρασμά μας, το χιόνι άφηνε κρυστάλλινα λουλούδια πάνω στα τζάμια των παραθύρων.
/Τα έχετε ξαναδιαβάσει έκτοτε;
Πολλές φορές. Τα διάβαζα στην κόρη μου, που τα έβρισκε όμως πολύ λυπητερά, και ανυπομονώ να τα διαβάσω στην εγγονή μου. Αλλά, μόνο σ' αυτή την έκδοση, σ' αυτή τη μετάφραση. Οι λέξεις των Ν. και Δ. Βοστατζή –κουφοξυλιά, Λαπωνία, τάρανδοι, Βίκινγκς, παλάτι του Φρέντερικσμπουργκ– είχαν για μένα την ανεξίτηλα νοσταλγική γεύση του άγνωστου Βορρά. Τις πιπίλιζα σαν καραμέλες.
/Μέσα σε ποια ιστορία που έχετε διαβάσει θα θέλατε να ζείτε;
Μέσα σε καμία, γιατί αν τη ζούσα, δεν θα μπορούσα να τη φανταστώ.
/Με ποιον ή ποια συγγραφέα θα θέλατε να δειπνήσετε;
Δεν θα ήθελα να δειπνήσω με συγγραφέα που θαυμάζω, γιατί κανένας τους δεν θα στεκόταν στο ύψος του έργου του. Εξαιρώ τους φίλους μου συγγραφείς: η φιλία εξυψώνει και έτσι βοηθά να κλείσει η ψαλίδα μεταξύ έργου και προσώπου του δημιουργού.
/Λένε ότι ορισμένα βιβλία «μας βρίσκουν» σχεδόν μαγικά τη στιγμή που τα χρειαζόμαστε. Είχατε ποτέ τέτοια εμπειρία;
Την έχω με όλα τα καλά βιβλία. Σαν να καλύπτουν αίφνης ένα κενό που, εν αγνοία μου, περίμενε να πληρωθεί.
/Για ποιο βιβλίο θα λέγατε: αυτό το βιβλίο μου άλλαξε τη ζωή;
Για το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Σελίν. Κυριολεκτικά μιλώντας.
/Ποιο βιβλίο προτείνετε ενθέρμως αυτή την εποχή;
Το εκλεκτό Μαύρο εκλεκτό του Γιάννη Ευσταθιάδη στις εκδόσεις Μελάνι. Μοναδικά διηγήματα, ένας Ευσταθιάδης εξαιρετικής εσοδείας!
/Ποιος είναι για σας ο ορισμός του καλού βιβλίου;
Καλό βιβλίο είναι αυτό που σε κάνει ν' αναρωτιέσαι πώς θα μπορούσες να μην το έχεις διαβάσει. Αλλά, σπουδαίο βιβλίο είναι αυτό που ξέρεις ότι αν δεν το είχες διαβάσει θα ήσουν λειψός.
Info
Η Σεσίλ Ιγγλέση Μαργέλλου είναι μεταφράστρια. Έχει μεταφράσει Colette, La Rochelle, Queneau, Berman, Céline, Cassin, Κική Δημουλά (στα αγγλικά) και Πλάτωνα (στα νέα ελληνικά).