alt

Για τη νουβέλα του Εμίλ Ζολά Η πλημμύρα (μτφρ. Μανώλης Πιμπλής, εκδ. Ποικίλη Στοά)

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Οι άνθρωποι στην Πλημμύρα (L’inondation) του Ζολά είναι κλαριά και φύλλα που τα παρασέρνει το νερό. Δεν προφταίνουμε να τους γνωρίσουμε, να υπάρξουν για εμάς. Υπάρχουν μόνο και μόνο για να παλέψουν μάταια με το νερό, όταν μια νύχτα ο ποταμός Γαρούνας φουσκώνει κι ένας τόπος ζώντων, ανθηρός και καρπερός, εν μία νυκτί μεταμορφώνεται σε υδάτινο βασίλειο του θανάτου.

Γραπωμένοι από στέγες, δίνουν μάχη μ’ ό,τι φερτό υλικό παρασέρνει ο πολιορκητής ποταμός, γκρεμίζοντας μ’ αυτό τους πέτρινους τοίχους των σπιτιών, σκεπάζοντας τις πράξεις ηρωισμού των ανθρώπων και πνίγοντας την αγάπη τους.

Ο αφηγητής Λουί Ρουμπιέ, ένας γέρος αγρότης, επιζών σωματικά μα νεκρός ψυχικά μετά την πλημμύρα, μιλάει στην αρχή με πικρό καμάρι για το χαμένο του βιος και μας συστήνει επιτροχάδην τα πρόσωπα του δράματος, με την ιδιότητα του καθενός ως μέλους της ως χθες μεγάλης και σήμερα ξεκληρισμένης οικογένειάς του. Μα γνωρίζουμε καλύτερα κάθε πρόσωπο στις κατοπινές σελίδες, μέσ’ από την πάλη του με το νερό. Είναι αγαπημένη οικογένεια, το ’χει πει αυτό εξαρχής ο γέρος· δεν εγκαταλείπει ο ένας τον άλλον, αλλά μαζί παλεύουν για να σωθούν. Γραπωμένοι από στέγες, δίνουν μάχη μ’ ό,τι φερτό υλικό παρασέρνει ο πολιορκητής ποταμός, γκρεμίζοντας μ’ αυτό τους πέτρινους τοίχους των σπιτιών, σκεπάζοντας τις πράξεις ηρωισμού των ανθρώπων και πνίγοντας την αγάπη τους.

Ο Συπριέν, ο σύζυγος της Αιμέ, της μεγαλύτερης εγγονής του γέρου, χωρίζεται από τη γυναίκα του και τα δύο τους παιδιά, που τον βλέπουν ανήμποροι να πνίγεται σιγά σιγά μπροστά στα μάτια τους. Ο Γκασπάρ, ο αρραβωνιαστικός της άλλης εγγονής, μ’ ένα δοκάρι παλεύει ν’ απομακρύνει τα συντρίμμια που φέρνει το ποτάμι, δίνοντας μάχη με το νερό. Όλοι μαζί μετατρέπουν μια στέγη στάβλου σε σχεδία και προσπαθούν πάνω της να ξεφύγουν. Κι έπειτα, όταν κάθε ελπίδα έχει πλέον χαθεί, ο Γκασπάρ παλεύει να σώσει κολυμπώντας την αρραβωνιαστικιά του, τη Βερονίκ.

Από το χωριουδάκι του Σεν Ζορύ μένει μονάχα το κωδωνοστάσιο της εκκλησίας να εξέχει σαν παράταιρος, παράλογος φάρος. Ξύλα κι άνθρωποι εξισώνονται, γίνονται αθύρματα του ορμητικού νερού – εφτακόσια πτώματα καταμετρώνται την επομένη.

Η Πλημμύρα πρωτοδημοσιεύτηκε το 1880 και συμπεριλήφθηκε στη συλλογή Le Capitaine Burle το 1883, την ίδια χρονιά με το μυθιστόρημα Στον παράδεισο των κυριών (Au Bonheur des Dames), το ενδέκατο του κύκλου των Ρουγκόν-Μακάρ, που στα ελληνικά κυκλοφόρησε πέρυσι από τις εκδόσεις Στερέωμα σε μετάφραση της Ιφιγένειας Μποτουροπούλου. Η γραφή του Ζολά, μετά τις λίγες πρώτες σελίδες της «γνωριμίας» με τα πρόσωπα, ακολουθεί ασθμαίνουσα τον αγώνα της καταδικασμένης οικογένειας. Χάνονται όλοι, μα θα μπορούσαν να είχαν σωθεί. «Ο Θεός δεν ήταν δίκαιος» λέει ο γέρος· «δεν του είχαμε κάνει τίποτε και μας τα έπαιρνε όλα. Ύψωσα τη γροθιά μου στον ορίζοντα. Είπα για τον απογευματινό μας περίπατο, γι’ αυτά τα λιβάδια, για τούτο το στάρι, γι’ αυτά τ’ αμπέλια, που ήταν εκεί γεμάτα υποσχέσεις. Ήταν λοιπόν ένα ψέμα όλα αυτά;»

altΔεν ξέρω τι μέτρησε πιο πολύ για τον συγγραφέα όταν έγραφε τη νουβέλα του. Η ματαιότητα των ανθρωπίνων πραγμάτων ίσως; Η ευάλωτη μοίρα του ανθρώπου και το εύθραυστο των ανθρωπίνων επιτευγμάτων απέναντι στις δυνάμεις της φύσης, όπως λέγεται στην εισαγωγή της Πλημμύρας; Από τα παράθυρα του σπιτιού των Ρουμπιέ δεν μπαίνει ο ευτυχισμένος αέρας τόσων χρόνων, αλλά καταστροφικό νερό. Η σκεπή που τόσα χρόνια προστάτευε από την κακοκαιρία την «ευλογημένη» τους ζωή γίνεται πρώτα, για λίγο, νησίδα σωτηρίας κι έπειτα καταρρέει.

Την είδα να σκύβει, να παίρνει στη χούφτα της λίγο νερό και να πλένει το πρόσωπό της. Έπειτα μάζεψε σε κότσο τα όμορφα ξανθά της μαλλιά και τα έδεσε πίσω από το κεφάλι της. Έκανε μάλλον την τουαλέτα της· έμοιαζε να πιστεύει ότι βρισκόταν στο δωματιάκι της, ότι ήταν Κυριακή και η καμπάνα χτυπούσε χαρούμενα.

Κάποιοι εγκαταλείπουν τον αγώνα – σαν τον Πιερ τον αδερφό του γέρου και σαν την τρίτη εγγονή, τη Μαρί:

«[…] Μέσα στη σαστισμάρα μου, άκουγα για πολλή ώρα ένα γέλιο, χωρίς να καταλαβαίνω ποιος γελούσε έτσι δίπλα μου. Έβγαινε ο ήλιος, ήταν μια χλωμή αυγή. Έκανε καλό καιρό, είχε πολλή δροσιά και μεγάλη ηρεμία, σαν στην όχθη μιας λίμνης της οποίας η επιφάνεια ξυπνάει πριν από την ανατολή του ήλιου. Αλλά το γέλιο εξακολουθούσε να ηχεί· και γυρνώντας είδα τη Μαρί όρθια, με τα βρεγμένα της ρούχα. Αυτή ήταν που γελούσε.

»[…] Την είδα να σκύβει, να παίρνει στη χούφτα της λίγο νερό και να πλένει το πρόσωπό της. Έπειτα μάζεψε σε κότσο τα όμορφα ξανθά της μαλλιά και τα έδεσε πίσω από το κεφάλι της. Έκανε μάλλον την τουαλέτα της· έμοιαζε να πιστεύει ότι βρισκόταν στο δωματιάκι της, ότι ήταν Κυριακή και η καμπάνα χτυπούσε χαρούμενα.

»[…] Έπειτα, όταν θεώρησε ότι ήταν έτοιμη να φύγει, τραγούδησε ένα από τα θρησκευτικά της άσματα με τη λεπτή, κρυστάλλινη φωνή της […] κατέβηκε την κατηφορική στέγη και μπήκε στο νερό, που την κάλυψε σιγά σιγά».

Όμως οι πράξεις των προσώπων μετρούν πιο πολύ κι από το τραγικό τους τέλος. Ο αγώνας τους, αν κι ανευόδωτος, παραμένει ανεξίτηλος – όπως η αγάπη του Γκασπάρ και της Βερονίκ, που το επόμενο πρωί τους βρίσκουν πνιγμένους μα αγκαλιασμένους και στον θάνατο ακόμα, τόσο σφιχτά, ώστε δεν μπορούν να τους χωρίσουν και τους φωτογραφίζουν μαζί – και αγκαλιαστούς, έπειτα, τους κηδεύουν.

 * Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής. 
Τελευταίο του βιβλίο, η νουβέλα «Μαύρο νερό» (εκδ. Κίχλη).


altΗ πλημμύρα
Εμίλ Ζολά
Μτφρ. Μανώλης Πίμπλης
Εκδ. Ποικίλη Στοά 2017
Σελ. 70, τιμή εκδότη €7,00

 alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΕΜΙΛ ΖΟΛΑ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ