charles-bukowski360

Του Παναγιώτη Γούτα

Οι εκδόσεις Ηριδανός σε στρωτή μετάφραση του Γιάννη Λειβαδά αλλά με αρκετά λάθη στην επιμέλεια των κειμένων (κακή στίξη, ορθογραφία κτλ), μας παρουσιάζουν το Σκοτώνοντας την ώρα τού διάσημου Τσαρλς Μπουκόβσκι, ένα βιβλίο που, όπως αναφέρεται και στο εξώφυλλο, αφορά κείμενά του από αρχεία και σημειωματάρια αναφορικά με τη χρονική περίοδο 1944-1990.

Θεωρώ τον Μπουκόβσκι ρωμαλέο και γνήσιο συγγραφέα και το ρεύμα του βρόμικου ρεαλισμού (όπως άλλωστε και το κίνημα των μπίτνικ) φωτεινές στιγμές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Μια τάση κι ένα ύφος γραφής που απλώθηκε σε πολλές χώρες με ιδιαίτερη επιτυχία (πχ. στην Κούβα με τον Γκουτιέρες) και που αποτέλεσε πρόδρομο μιας πιο εξελιγμένης και έντεχνης σύγχρονης  λογοτεχνίας –κυρίως πεζογραφίας– με σημαντικότερο εν ζωή εκπρόσωπό της τον Αμερικανό μυθιστοριογράφο Φίλιπ Ροθ.

Διαβάζοντας τα κείμενα του Μπουκ. έκανα κάποιες απλές σκέψεις. Πρώτον: Σπανίως, πλέον, σημερινοί συγγραφείς να δώσουν τόσο άμεσα, αδρά, αυθεντικά, λιτά, και ευθύβολα κείμενα. Δεύτερον: Σπανίως ένας σημερινός συγγραφέας που θα επιχειρούσε να γράψει με τον τρόπο του Μπουκ. θα είχε την τύχη να εκδοθεί στην Ελλάδα από οποιονδήποτε εκδοτικό οίκο, αφού θα χαρακτηριζόταν μη λογοτεχνικά ορθός λόγω της αφόρητης αυτοαναφορικότητάς του, εκτός αν ο ίδιος χρηματοδοτούσε την έκδοσή του, οπότε θα λύνονταν ακαριαία όλα τα προβλήματα. Τρίτον: Το παρακμιακό σκηνικό της δεκαετίας του ’40, του ’50 και του ’60 στην Αμερική, προσεγγίζει την εν Ελλάδι σημερινή οικονομική κρίση και την κοινωνική σήψη – μάλλον τα πράγματα εδώ και σήμερα είναι χειρότερα απ’ ό,τι εκεί, τότε. Τέλος, πολλά από τα λεγόμενα του συγγραφέα (ατάκες, ευφυολογήματα, μεμονωμένες φράσεις, απόψεις, κρίσεις, περιγραφές προσώπων και καταστάσεων, μεθυσμένα λόγια κτλ.) είναι κατά παράξενο τρόπο απολύτως εναρμονισμένα με σημερινές καταστάσεις, εκφράζοντας την διεφθαρμένη κοινωνία μας. Μια πρόχειρη εξήγηση που δίνω: Η ζωή δεν έχει αλλάξει σημαντικά εδώ και αρκετές δεκαετίες, και οι πάσης φύσεως παθογένειες (κοινωνικές, ατομικές, καλλιτεχνικές, πολιτικές) ανακυκλώνονται συνεχώς με μαθηματική πρόοδο.

charles-bukowski-1Δεν θα σταθώ διόλου στην υπόθεση των κειμένων. Θα αφήσω τον ίδιο τον Μπουκ. να μιλήσει με επιλεγμένες ατάκες του, κι εσείς αναλογιστείτε το ποσοστό αλήθειας που εκφράζουν.

Δεν ένιωθα μόνος. Είχα κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας, αλλά αυτό δεν είχε καμία σχέση με τη μοναξιά. Το να είσαι μόνος σημαίνει ότι χρειάζεσαι κάποιον. Εγώ δεν χρειαζόμουν. Το μόνο που χρειαζόμουν ήταν να μην με πιέζουν οι άλλοι. Τι έκανα μαζί με όλους τους άλλους σ’ εκείνο το μπαρ; Τους παρατηρούσα. (σελ. 7)

Η Νίνα έπαιρνε χάπια κι εγώ ήμουν αλκοολικός, δοκίμασα όμως τα χάπια της κι εκείνη τα ποτά μου, δεν ήμασταν προκατειλημμένοι ο ένας για τον άλλον. (σελ. 21)

Έτσι λοιπόν ήμουν εκεί όντας 56 χρόνων καθισμένος στο δυτικό Λος Άντζελες στις 3:45 το μεσημέρι με δύο από τις ομορφότερες γυναίκες σε όλη την Αμερική – ή και σε όλον τον κόσμο. Και με δύο από τις πιο γελοιωδώς σκληρόκαρδες γυναίκες στον κόσμο – ήταν προσκολλημένες στην εικόνα τους και στον τρόπο που οι άντρες ανταποκρίνονταν στην εικόνα τους, και ήταν δύσκολο για εκείνες να παραμείνουν ευγενικές ψυχές υπ’ αυτές τις συνθήκες... Η όλη κατάσταση ήταν μπερδεμένη και θανατερή και υπέροχη. (σελ. 23)

Η φύση ήταν ανέκαθεν καλύτερη από την τέχνη. (σελ. 39)

Σε μια πόλη βρήκα ένα εγκαταλειμμένο νεκροταφείο και την έπεσα εκεί για ύπνο μέσα στο καταμεσήμερο προσπαθώντας να ξεμεθύσω. Σε μια άλλη πόλη κάθισα για ώρες και κοιτούσα ένα βρόμικο κανάλι που έζεχνε, δίχως να σκέφτομαι τίποτα. Χρειαζόμουν ώρες, μέρες, εβδομάδες, χρόνια μόνο με τον εαυτό μου. (σελ. 61) [Στα νεκροταφεία σύχναζε και ένας σπουδαίος θεσσαλονικιός πεζογράφος, ο Γιώργος Κάτος, κι αυτός ύστερα από γερά μεθύσια ∙ η γραφή του Κάτου, που δεν ζει πια, θύμιζε έντονα Μπουκόβσκι, ιδίως η πολύ καλή συλλογή διηγημάτων του Ιστορίες της νύχτας, που τυπώθηκε και από τον Καστανιώτη.]

Ρίχτηκα με τα μούτρα στην αναζήτηση του προσωπικού μου θεού: ΤΗΝ ΑΠΛΟΤΗΤΑ. Όσο πιο συμπυκνωμένα και λακωνικά έγραφα τόσο λιγότερα περιθώρια για λάθος και για ψέμα υπήρχαν. Η ευφυΐα θα ήταν η δυνατότητα να λες κάτι βαθύ με πολύ απλά λόγια. (σελ. 62)

Τα πορνοπεριοδικά στάθηκαν για μένα μια τρομερή διέξοδος: γιατί μπορούσες να πεις ευθέως αυτό ακριβώς που ήθελες, και όσο πιο άμεσα το έλεγες τόσο το καλύτερο. (σελ. 63)

Ήμουν πια 50 χρόνων, και ίσως, ένας επαγγελματίας συγγραφέας. Διάβασα τα ποιήματά μου σε διάφορα πανεπιστήμια, πάντοτε μεθυσμένος, και έσπασα μεγάλη πλάκα με το κοινό. (σελ. 78)

charles-bukowski-2Για μένα (οι γυναίκες) ήταν πάντοτε κάτι απαίσιο και πρωτόγνωρο γιατί ήταν πιο έξυπνες από μένα, ήξεραν πώς να μου την φέρουν, πώς να με παγιδέψουν, πώς να με στριμώξουν αλλά παρ’ όλα αυτά κατάφερνα να γράφω. (σελ. 78)

Η γραφή όμως είναι ένα αλλόκοτο πράγμα: δεν καταλήγεις πουθενά, μπορεί να πλησιάσεις αλλά δεν φτάνεις ποτέ. (σελ. 102)

Ο Πάουντ ήταν για την ποίηση αυτό που ήταν για την πρόζα ο Χέμινγουέι: και οι δυο τους είχαν έναν τρόπο να διεγείρουν και να κεντρίζουν. (σελ. 108)

Για έναν καλλιτέχνη η κλίση στην Αριστερά, ακόμη και στην Άκρα Αριστερά, όχι μόνο θεωρείτο συγχωρητέα αλλά και υψηλή έκφραση καλλιτεχνικής γενναιότητας. (σελ. 109)

Ο Πάουντ δεν μπορούσε να χωρέσει στα πνευματικά πλαίσια της εποχής. (σελ. 109)

Η τακτική μου ήταν να αποφεύγω τους λογοτέχνες όσο πιο πολύ γινόταν, κάνουν κακό ο ένας στον άλλον, κάνουν πάρτι, κουτσομπολεύουν, παραπονιούνται, όλοι μαζί. Σχεδόν όλοι οι λογοτέχνες που έχω γνωρίσει πιστεύουν ότι είναι αθάνατοι και περιφρονημένοι όταν η αλήθεια είναι πως απλά η γραφή τους είναι χάλια. Οι περισσότεροι λογοτέχνες δεν είναι ευχάριστοι τύποι. (σελ. 113)

Ύφος σημαίνει τίποτα κρυφό. Ύφος σημαίνει τίποτα δήθεν. Ύφος σημαίνει απόλυτη φυσικότητα. Ύφος σημαίνει ένας άνθρωπος μόνος, τριγυρισμένος από εκατομμύρια ανθρώπων. (σελ. 120)

Πηγαίνω στην κουζίνα, κοιτάζω τη γραφομηχανή που βρίσκεται στο πάτωμα. Ένα βρόμικο πάτωμα. Είναι μια βρόμικη γραφομηχανή που γράφει βρόμικες ιστορίες. (σελ. 132)

Στις μέρες μας ο Χέμινγουεϊ δέχεται αρνητικές κριτικές από ανθρώπους που δεν μπορούν να γράψουν μια αράδα. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που νομίζουν ότι μπορούν να γράψουν. Είναι οι κριτικοί, οι φυγόπονοι και οι χλευαστές. Το να δείξουν με το δάχτυλο έναν καλό συγγραφέα και να πουν ότι γράφει κουράδες, τους αναπτερώνει το ηθικό εφόσον εκείνοι δεν είναι σε θέση να ονομάζονται δημιουργοί, και όσο πιο καλός γίνεται ο συγγραφέας τόσο πιο πολύ τον φθονούν, και ως εκ τούτου, τον μισούν. (σελ. 150)

Αν θέλετε να καταλάβετε ποιος είναι μέτριος λογοτέχνης, να ξέρετε πως είναι εκείνος που κάνει πάρτι ή που πηγαίνει σε πάρτι με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του. (σελ. 151)

Πιστεύω ότι το θαύμα της εποχής μας είναι το γεγονός ότι υπάρχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι που κάθονται και γράφουν τόσες πολλές λέξεις που δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα. Δοκιμάστε το κάποια μέρα. Είναι σχεδόν αδύνατον να γράψετε κάτι που να μην σημαίνει απολύτως τίποτα, αλλά εκείνοι το καταφέρνουν, και το εξασκούν ασταμάτητα και επίμονα. (σελ. 154)

Οι γυναίκες θα προτιμούσαν να πηδηχτούν με έναν ποιητή παρά με οποιονδήποτε άλλον. (σελ. 159)

Κάποιος με ρώτησε, «Μπουκόβσκι, εάν έκανες ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής τι θα έλεγες στους μαθητές;» Του απάντησα, «θα τους έστελνα όλους στον ιππόδρομο και θα τους ανάγκαζα να ποντάρουν πέντε δολάρια σε κάθε κούρσα». Ο μαλάκας αυτός πίστεψε ότι αστειευόμουν. (σελ. 152)

Λένε πως όσοι παρουσιάζουν συγγραφείς και κριτικάρουν κείμενα, θα πρέπει να κρατούν αποστάσεις τόσο από τον δημιουργό, όσο και από το δημιούργημά του. Συμφωνώ, και προσπαθώ, σχεδόν πάντα, να το εφαρμόζω. Πλην των περιπτώσεων που στα κείμενα του συγγραφέα και στην βιοθεωρία του αναγνωρίζω τον ίδιο μου τον εαυτό.

Παναγιώτης Γούτας

skotonontas_tin_oraΤσαρλς Μπουκόβσκι
Σκοτώνοντας την ώρα
Κείμενα από αρχεία και σημειωματάρια (1944-1990)
Μτφρ. Γιάννης Λειβαδάς,
Ηριδανός 2012

politeia_order

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ