Sakos ftera kai kokkala 700

Για το βιβλίο του Max Porter «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά» (μτφρ. Ιωάννα Αβραμίδου, εκδ. Πόλις) και του Μάικ Μακόρμακ «Κόκαλα από ήλιο» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Αντίποδες).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Εσωτερικός μονόλογος, παιχνίδια με τη διαλεκτική του χρόνου, η μέθοδος «θραύσμα θραυσμάτων», η τεχνική του cut-up, επικολλήσεις, σαμπλαρίσματα, ευφάνταστα λεκτικά παιχνίδια, ιεροί και ανίεροι γάμοι πεζού και ποίησης, μνείες και αναφορές (πότε ρητές και πότε υπόρρητες) σε ένδοξους προγόνους, σχεδόν παντού η σκιά του Μπόρχες, το κλείσιμο του ματιού στον Πύντσον, η ευλαβική υπόκλιση στον ΝτεΛίλλο, το μεθυσμένο (ακόμα κι αν πρόκειται για την νηφάλιο μέθη) νεύμα στον Μπάροουζ. Ιδιαίτερες αφηγήσεις πλουτίζουν τον λογοτεχνικό χάρτη, δίνουν ωραίες ωθήσεις στην αναζήτηση της καινοτομίας που δεν μένει στον άγονο φορμαλισμό αλλά ενέχει δυνατά, πολλές φορές συγκινητικά, περιεχόμενα. Ένας ούτε καν σαραντάρης Εγγλέζος και ένας Ιρλανδός πενηνταπεντάρης, υπογράφουν τα βιβλία που φόρτωσα συνεπαρμένος από το ξεχωριστό τους στυλ στον Σάκο Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη.

Η ποίηση γίνεται το μέγα αντίδοτο στην απώλεια, γίνεται μαθητεία στη ζωή, γίνεται θητεία και συνάμα άνθος ενάντιο (όπως έλεγε ο Νίκος Καρούζος) στο πένθος. Και η γλώσσα θριαμβεύει. 

Ο Μαξ Πόρτερ (Max Porter, Χάι Γουάικομ, 1981), ο οποίος λατρεύει, όπως λέει σε πρόσφατη συνέντευξή του την αργκό, το χιπ-χοπ, και τα θαύματα που μπορείς να επιτελέσεις με την στρατιά των είκοσι τεσσάρων γραμμάτων της αλφαβήτου, έρχεται ήδη με το πρώτο του βιβλίο, το Η Θλίψη είναι ένα Πράγμα με Φτερά (ιδιοφυώς μεταφρασμένο από την έμπειρη Ιωάννα Αβραμίδου, εκδ. Πόλις) να γοητεύσει ακόμα και τον πιο απαιτητικό βιβλιόφιλο. Πρόκειται για μυθιστόρημα-μοντάζ συναρμολογημένο από σπαράγματα λόγου, δυναμικά ενορχηστρωμένα, που μοιάζουν άλλοτε με κλασικά ποιήματα, άλλοτε με αποσπάσματα από θεατρικά του Τόμας Μπέρνχαρντ, και άλλοτε με φιλοσοφικούς στοχασμούς επικεντρωμένους σε μιαν άχαρη, διόλου φωτογενή, καθημερινότητα. Στη Θλίψη, έργο που μπορούμε να το συνοψίσουμε με τη φράση «Το πένθος είναι ένα μακρόπνοο σχέδιο» (σ. 109), συναντάμε ποιητές όπως ο Τεντ Χιουζ, η Σύλβια Πλαθ, και ο Ντύλαν Τόμας, συγγραφείς σκληρών αστυνομικών, όπως η Πατρίσια Χάισμιθ, μεγάλους της τζαζ και των μπλουζ όπως ο Τζον Κολτρέιν και ο Χάουλιν Γουλφ. Όλοι οι ήρωες, οι ομιλητές θα έλεγα, σ᾽ αυτήν την μυθιστορηματική ποστ-πανκ όπερα που θα μπορούσε κάλλιστα να είχε σκηνοθετήσει ο αείμνηστος Κεν Ράσελ, παραμένουν ανώνυμοι: είναι απλώς Τα Αγόρια, ο Μπαμπάς, και το Κοράκι. Ο Μπαμπάς: «Ο μεθοδικός καταλογράφος κοινοτοπιών/ ευγνωμοσύνης, ο αυτοματοποιημένος αρχιτέκτονας/ της καθημερινότητας» (σ. 14). Τα Αγόρια: «Κατασκευάζαμε βάσεις, στρατόπεδα, κρησφύγετα,/ καταφύγια, φρούρια, μπούνκερ, κάστρα, φυλάκια, τούνελ και φωλιές» (σ. 77). Το Κοράκι: «Φίλος, δικαιολογία,/ deus ex machina,/ ανέκδοτο, σύμπτωμα, αποκύημα,/ της φαντασίας, φάσμα, πατερίτσα, παιχνίδι,/ βρικόλακας, φάρσα, ψυχαναλυτής και μπέιμπι σίτερ» (σ. 25). Η ποίηση γίνεται το μέγα αντίδοτο στην απώλεια, γίνεται μαθητεία στη ζωή, γίνεται θητεία και συνάμα άνθος ενάντιο (όπως έλεγε ο Νίκος Καρούζος) στο πένθος. Και η γλώσσα θριαμβεύει. 

porter macormack

Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο πολιτικός μηχανικός Μάρκους Κόνγουεϊ, παλαιότερα φοιτητής θεολογίας και μετέπειτα κηπουρός, κάθεται στην κουζίνα της κατοικίας του, αναμένει, στοιχάζεται, επιδίδεται σε μια, επίσης φαινομενικά, αμοντάριστη σκηνοθεσία, τύπου Γιόνας Μέκας, σκηνοθεσία του φιλμ της έως τότε ζωής του.

Η γλώσσα θριαμβεύει επίσης στο μετατζοϋσικό/μεταγουαλασικό μονοφωνικό μυθιστόρημα Κόκαλα από Ήλιο (μετάφραση-για-βραβείο: Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Αντίποδες) του δυναμικότατου Μάικ Μακόρμακ (Mike McCormack, 1965), ο οποίος επίσης εστιάζει στο καθημερινό, στο κοινότοπο, στο φαινομενικά ασήμαντο και αδιάφορο για να συνθέσει, με μουσική μαεστρία πραγματικά, ένα μυθιστόρημα-κατεβατό, από το οποίο απουσιάζουν εντελώς η τελεία, το ερωτηματικό, και το θαυμαστικό – οι παράγραφοι χωρίζονται, όπως πολλές φορές συμβαίνει στα θεατρικά του Μπέρνχαρντ, απλώς με το να εκκινούν μια αράδα πιο κάτω. Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο πολιτικός μηχανικός Μάρκους Κόνγουεϊ, παλαιότερα φοιτητής θεολογίας και μετέπειτα κηπουρός, κάθεται στην κουζίνα της κατοικίας του, αναμένει, στοιχάζεται, επιδίδεται σε μια, επίσης φαινομενικά, αμοντάριστη σκηνοθεσία, τύπου Γιόνας Μέκας, σκηνοθεσία του φιλμ της έως τότε ζωής του. Ταξιδεύει στο παρελθόν, σε ένα «κυκλικό όνειρο του χάους» (σ. 42), βλέπει την ξεχαρβαλωμένη κοινωνική/πολιτική/οικονομική κατάσταση της εποχής μας σαν ένα στροβιλιζόμενο μάτσο «εικόνες από το τέλος του κόσμου σε ένα b-movie», μιλάει για τελετές και ρυθμούς και τελετουργίες που «κρατάνε τον κόσμο όρθιο σαν κόκαλα από ήλιο» (εξ ου και ο τίτλος του μυθιστορήματος, σ. 108), μιλάει για την σύγχρονη τέχνη (η θυγατέρα του, η Άγκνες, είναι νεαρή ανερχόμενη εικαστικός), αντιμετωπίζει, λόγω επαγγέλματος, την πόλη σαν «νευρωνικό λαβύρινθο», σαν «γνωσιακό χάρτη» (σ. 164), εγκλείει, με την τεχνουργία της πολυπρισματικής σκέψης δεκάδες/εκατοντάδες/χιλιάδες μνήμες γεγονότων και τον σχολιασμό τους μέσα σε εξήντα λεπτά της ώρας (από τις 12 έως τη 1 το μεσημέρι), ελεεινολογεί για τη γραφειοκρατία και για τα λαμόγια και για τους τυχάρπαστους και για τους αφόρητα ελισσόμενους πολιτικούς, του λείπει οδυνηρά ο γιος του, ο Ντάρρα, στη σελίδα 231 το ρολόι λέει μία παρά είκοσι, στις σελίδες 306 και 307 παραληρεί οργανωμένα για την «εσωτερική χάρη» που αποπνέει ένα «αδιανόητο κατασκεύασμα» όπως το κλαμπ σάντουιτς, προηγουμένως, στις σελίδες 282 και 283, μιλάει με τρόπους που θυμίζουν Χέγκελ και Χάιντεγκερ διασκευασμένους από τον Ρέιμοντ Κάρβερ, για την έννοια του χρόνου («ο χρόνος εδώ δεν προχωρά και όλα τα πράγματα, μαζί τους κι εγώ, αιωρούνται σε μια παγωμένη διάρκεια, μια στιγμή που παρατείνεται στο άπειρο στριφογυρίζοντας σαν γρανάζι που έχει φύγει απ᾽ τη θέση του, μια ακινήσία που μέσα της δεν θα στομώσει κανένα μαχαίρι […] ο ίδιος ο χρόνος εδώ θα αποσυντεθεί, θα αφανιστεί εντελώς […] στην αντίρροπη δύναμη ολόκληρου του κόσμου […] όπου όλα τα πράγματα είναι ανάποδα, ένα βασίλειο στο οποίο το ψωμί χύνεται και το νερό κόβεται και οι σκιές μας έχουν βαρεθεί και έχουν σηκωθεί κι έχουν φύγει μακριά μας ακολουθώντας τις υπόλοιπες σκιές»), σελίδες και σκέψεις που προιωνίζονται το αναπάντεχο, συνταρακτικό (και πάλι: χωρίς τελεία, ερωτηματικό ή θαυμαστικό) τέλος του τέλους κάθε στιγμής και μνήμης και φράσης και σκέψης του αφηγητή. Ας (παρ)ενθέσω εδώ ότι και ο Μαξ Πόρτερ καταπιάνεται με την έννοια και την υφή του χρόνου, ποιητικά/ανατρεπτικά, χλευάζοντας μάλλον το αδυσώπητο κύλισμα των δευτερολέπτων και αντιπαραθέτοντας στο «χρειάζεστε» χρόνο ένα όχι, δεν χρειαζόμασταν χρόνο, εμείς χρειαζόμασταν «απορρυπαντικά, αντιψειρικά/ σαμπουάν, αυτοκόλλητα ποδοσφαίρου, μπαταρίες/ τόξα, βέλη, τόξα, βέλη» καθώς και «Σαίξπηρ, Ιμπν Αραμπί, Σοστακόβιτς, Χάουλιν Γουλφ».  

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.
Τελευταίο του βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ίχνη και χνότα» (εκδ. Γαβριηλίδη).


altΗ θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά
Max Porter
Μτφρ. Ιωάννα Αβραμίδου
Πόλις 2018
Σελ. 128, τιμή εκδότη €12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ MAX PORTER

 

 

altΚόκαλα από ήλιο
Μάικ Μακόρμακ
Μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς
Αντίποδες 2018
Σελ. 336, τιμή εκδότη €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ MIKE McCORMACK

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το πρωινό των πρωταθλητών» του Κερτ Βόννεγκατ (κριτική) – Κοινωνική κριτική με «πολιορκητικό κριό» τη σάτιρα

«Το πρωινό των πρωταθλητών» του Κερτ Βόννεγκατ (κριτική) – Κοινωνική κριτική με «πολιορκητικό κριό» τη σάτιρα

Για το μυθιστόρημα του Κερτ Βόννεγκατ [Kurt Vonnegut] «Το πρωινό των πρωταθλητών» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου με πρωταγωνιστή τον Μπρους Γουίλις. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«To νυχτόσπιτο» του Τζο Νέσμπο (κριτική) – Ο Νορβηγός αιφνιδιάζει ξανά

«To νυχτόσπιτο» του Τζο Νέσμπο (κριτική) – Ο Νορβηγός αιφνιδιάζει ξανά

Για το βιβλίο του Τζο Νέσμπο [Jo Nesbo] «Το Νυχτόσπιτο» (μτφρ. Γρηγόρης Κονδύλης, εκδ. Μεταίχμιο). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Η νύχτα των ζωντανών νεκρών» του Τζορτζ Ρομέρο, η οποία αναφέρεται (μεταξύ άλλων) στο βιβλίο. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου ...

«Το τραγούδι του προφήτη» του Πολ Λιντς (κριτική) – Δυστοπικό μέλλον στη σημερινή Ιρλανδία

«Το τραγούδι του προφήτη» του Πολ Λιντς (κριτική) – Δυστοπικό μέλλον στη σημερινή Ιρλανδία

Για το μυθιστόρημα του Πολ Λιντς [Paul Lynch] «Το τραγούδι του προφήτη» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Γιώργος Αγγελίδης, εκδ. Gutenberg) που έλαβε το 2023 το Βραβείο Booker. Κεντρική εικόνα: από τη δυστοπική ταινία «The Hunger Games». 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης 

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ