alt

Για το μυθιστόρημα της Rachel Kushner, «Τα φλογοβόλα» (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Ίκαρος). 

Της Αργυρώς Μαντόγλου

«Ήταν περφόρμανς το να οδηγώ τη Moto Valera στους δρόμους της Νέας Υόρκης… Έκανε σκηνή την πόλη». Στο «εκρηκτικό» και πολυεπίπεδο δεύτερο μυθιστόρημα της Κούσνερ όλοι υποδύονται ένα ρόλο, ακόμα και όταν είναι μόνοι με τον εαυτό τους ή στις ιδιαίτερες στιγμές τους μαζί με άλλους. Όλα τα μέρη, το αχανές σκηνικό της Νέας Υόρκης, αλλά και το εσωτερικό των σπιτιών είναι μέρος μιας παράστασης, στημένης όχι για να αποτυπώσει μια πραγματικότητα, αλλά για να γητέψει ένα κοινό, είτε αυτό είναι υπαρκτό, είτε βρίσκεται θαμμένο κάπου στο φαντασιακό της αφηγήτριας. Την ώρα που η Ρίνο, η εικοσιτριάχρονη μοτοσικλετίστρια μιλάει, φαίνεται να έχει συνείδηση πως αυτά που λέει προσαρμόζονται σ’ αυτόν που κάθε φορά απευθύνεται.

Σ’ αυτό το μεταμοντέρνο «ιστορικό» μυθιστόρημα όλα είναι τέχνη και πολιτική του βίου.

Η Κούσνερ περιγράφει έναν κόσμο όπου οι επαναστάτες της εποχής, πέρα από τους άλλους εθισμούς, έχουν και τον εθισμό μιας ακαταπόνητης αφηγηματικής λαγνείας. Όλοι λατρεύουν να λένε ιστορίες. Στο μυθιστόρημα υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες παρμένες από τα πρωτοσέλιδα, ανέκδοτα, μονόλογοι, επιτηδευμένες ναρκισσιστικές αφηγήσεις, ατυχείς περιπέτειες και ακραία στιγμιότυπα. Η συγγραφέας δεν παύει ποτέ να αφηγείται. Σ’ αυτό το μεταμοντέρνο «ιστορικό» μυθιστόρημα, τοποθετημένο στα μέσα της δεκαετίας του εβδομήντα -υπάρχουν εντυπωσιακές σελίδες όπου η πένα της παίρνει φωτιά από τη «φλόγα του παρόντος»-, όλα είναι τέχνη και πολιτική του βίου, καθώς το ατομικό συναντάται με εκρηκτικές στιγμές της ιστορίας, ενώ όλα έχουν στηθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποτελέσουν ένα «θέαμα» και να προκαλέσουν εντυπώσεις, είτε πρόκειται για μια βόλτα με τη μηχανή στην πόλη της Νέας Υόρκης (βλ. η Μάριαν Φέιθφουλ σε φωτογραφία της εποχής), είτε για μια απαγωγή από της Ερυθρές Ταξιαρχίες· τα γεγονότα που περιγράφονται υπόκεινται στους κανόνες του θεάματος: οφείλουν να μιλούν από μόνα τους, να είναι συναρπαστικά και πολυσήμαντα προς τέρψη και γνώση του θεατή.

Ατόφιο ρίσκο, η τέχνη

Από τις πρώτες σελίδες η αφηγήτρια μας προετοιμάζει για όσα θα ακολουθήσουν: «Για μένα η τέχνη προερχόταν από μια στοχαστική μοναξιά. Ένιωθα ότι έπρεπε να εμπλέκει ρίσκα, αληθινό, ατόφιο ρίσκο, η τέχνη», μας λέει και φαίνεται πως είναι διατεθειμένη να διακινδυνεύσει όσο χρειαστεί, προκειμένου να προωθήσει τις ιδέες της.

Χειμαρρώδης, λυρική, ακριβής, ευφάνταστη και ενίοτε συγκινητική παρατηρεί τον κόσμο κάνοντας αλματώδεις συνειρμούς, λες και ο κόσμος γύρω της είναι μια σκηνή και αυτή έχει καθήκον διασχίζοντας τον με τη μηχανή της να μη χάσει ούτε ένα στιγμιότυπο, καθώς «φλέγεται» να «στήσει» τη δική της αφήγηση και να λάβει μέρος στην «καλλιτεχνική σκηνή» της εποχής της.

Τη συναντάμε για πρώτη φορά πάνω στη μηχανή της, μια Moto Valera, την ώρα που τρέχει να λάβει μέρος στους αγώνες των Αλυκών Μπόνβιλ. Ο φίλος της είναι o Σάντρο Βαλέρα, ο δευτερότοκος γιος μιας οικογένειας που ανήκει στην οικονομική ελίτ της Ιταλίας, ιδιοκτήτες της βιομηχανίας ελαστικών Valera και των μοτοσικλετών Moto Valera, αν και ο ίδιος συστήνεται ως καλλιτέχνης, μένει στη Νέα Υόρκη και δεν έχει στενές σχέσεις με τους δικούς του.

Με έναν αθώο και δήθεν ανάλαφρο τρόπο η Ρίνο σε πρώτο πρόσωπο μας λέει για το πώς έφθασε στη Νέα Υόρκη από ένα χωριό της Νεβάδα που έχει το όνομά της, πώς πέρασε τον πρώτο καιρό στην πόλη, τους ανθρώπους, τις «πρωτοπορίες» και τις καταστάσεις που συνάντησε μέχρι τη γνωριμία της με τον Σάντρο που είναι κατά δεκατέσσερα χρόνια μεγαλύτερός της. Όσο πλησιάζει τις Αλυκές ο λόγος της πυκνώνει και γίνεται πιο σύνθετος καθώς αρχίζει να παρουσιάζει και τις σκοτεινές πτυχές του κόσμου με τον οποίο ήρθε σε επαφή. Χειμαρρώδης, λυρική, ακριβής, ευφάνταστη και ενίοτε συγκινητική παρατηρεί τον κόσμο κάνοντας αλματώδεις συνειρμούς, χωρίς να αφήσει τίποτα απαρατήρητο ή ασχολίαστο, τίποτα δεν ξεφεύγει από το άγρυπνο μάτι της, λες και ο κόσμος γύρω της είναι μια σκηνή και αυτή έχει καθήκον διασχίζοντας τον με τη μηχανή της να μη χάσει ούτε ένα στιγμιότυπο, καθώς «φλέγεται» να «στήσει» τη δική της αφήγηση και να λάβει μέρος στην «καλλιτεχνική σκηνή» της εποχής της. Και όπως ο λόγος της έτσι και το έργο της ποικίλλει: είτε πρόκειται για τα φωτογραφημένα ίχνη της στο χιόνι, τις διαδρομές που σχημάτισε κάνοντας σκι, είτε για τη συμμετοχή της στους αγώνες ταχύτητας, ή άλλες ιδέες που σκέφτεται να κινηματογραφήσει για να φτιάξει το δικό της φιλμάκι το οποίο θα αποτυπώνει το παρόν, η Ρίνο πάντα πρωτοτυπεί.

Η Ρίνο είναι μια πειστική και ταυτόχρονα συγκινητική αφηγήτρια καθώς η Κούσνερ της επιτρέπει την αφέλεια και τον αυθορμητισμό της νεότητας, αν και σπάνια ξεστομίζει ή σκέφτεται κάτι το αναμενόμενο ή κλισέ. Στους αγώνες στις Αλυκές θα κάνει νέο ρεκόρ, τρέχει με 308 μίλια την ώρα και γίνεται επισήμως η ταχύτερη γυναίκα του πλανήτη για το 1976. Στη συνέχεια την προσκαλούν να τρέξει σε ένα αγώνα προώθησης των ελαστικών Valera που ονομάζεται το «Πνεύμα της Ιταλίας».

 alt
     Η Rachel Kushner
 

Από τον φουτουρισμό στον καπιταλισμό

Σε κάποια κεφάλαια η Κρούσνερ περιγράφει τον τρόπο που η οικογένεια Βαλέρα έγινε μια οικονομική αυτοκρατορία και το φασιστικό παρελθόν της, μέσα από τη βιογραφία του πατρός Βαλέρα, ιδρυτή της εταιρείας. Μας περιγράφει τα παιδικά του χρόνια στην Αίγυπτο, την μετάβαση του στην Ιταλία, και την επαφή του με το ρεύμα των Φουτουριστών στα εφηβικά του χρόνια μέχρι την ένταξή του στο ιταλικό φασιστικό κόμμα. Ο Βαλέρα δεν επρόκειτο ποτέ να λησμονήσει μια νεανική πεποίθησή του «ότι η έντονη και ουσιώδης ζωή ήταν η αλλαγή και η σβελτάδα και φανερωνόταν μόνο μέσα από έντονες αναταράξεις».

Το 1942 η εταιρεία επεκτείνεται στη Βραζιλία, απ’ όπου έφερνε το καουτσούκ για τα λάστιχα και μας παρέχονται συγκλονιστικές εικόνες από τις εξαθλιωμένες συνθήκες εργασίας των εργατών, ενώ στη συνέχεια εξιστορείται το πώς η εταιρεία ανέλαβε την κατασκευή του σύγχρονου οδικού συστήματος της χώρας του, και το πώς, μετά το θάνατό του, τα μέλη της οικογένειας έγιναν στόχος των Ερυθρών Ταξιαρχιών.

Όταν η Ρίνο επισκέπτεται την Ιταλία με τον Σάντρο –το πιο ζωντανό κεφάλαιο του βιβλίου–, ένα ταξίδι που η ίδια δίσταζε να κάνει, θα βρεθεί μπλεγμένη με την πολιτική. Εκεί θα ζήσει για ένα διάστημα στον κόσμο της μεγαλοαστικής τάξης της Ιταλίας και θα αναμειχθεί (άθελά της) με την απαγωγή του μεγαλύτερου αδελφού του Σάντρο και διευθυντή της εταιρείας Valera από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες. Οι χαρακτήρες που κατοικούν την έπαυλη (η μητέρα, ένας ηλικιωμένος συγγραφέας, οι υπηρέτες και οι φίλοι της οικογένειας) δίνονται με χιούμορ, υπόγεια υπονόμευση και καυστικά σχόλια για τη βαναυσότητα, την εκκεντρικότητα και τον ναρκισσισμό των μεγαλοαστών και των αυλικών τους.

Το κυνήγι της φωτιάς

Η Κούσνερ επιχειρεί να συνδέσει μεταξύ τους τα κυρίαρχα ρεύματα του εικοστού αιώνα στην τέχνη αλλά και στην πολιτική.

Τα Φλογοβόλα έχουν φιλόδοξο θέμα και στόχο: Η Κούσνερ επιχειρεί να συνδέσει μεταξύ τους τα κυρίαρχα ρεύματα του εικοστού αιώνα στην τέχνη αλλά και στην πολιτική. Οι παραλληλισμοί είναι εύστοχοι, τις περισσότερες φορές, αν και σε σημεία η αφήγηση, παρότι απολαυστική, μοιάζει να «γέρνει» από τις υπερβολικά πολλές πληροφορίες. Στο μυθιστόρημα υπάρχουν πολλές προωθημένες ιδέες για τον χρόνο, τον πολιτικό ακτιβισμό, την οικονομική ανέχεια, τη ρήξη, την πλήξη, την ταυτότητα, την έμπνευση, και αυτή η πληθώρα σκέψεων όσο καλά διατυπωμένες και ρηξικέλευθες κι αν είναι, κάποιες φορές μοιάζει να μη μπορούν να «στεγαστούν» στο ίδιο μυθιστόρημα.

Κάπου περιγράφει το φλογοβόλο ως «μια φλόγα που έκαιγε ό,τι δεν έπρεπε να υπάρχει, ένα πράγμα που εκτόξευε το δηλητήριο του, σαν τις φλόγες…». Όλοι οι χαρακτήρες που παρουσιάζονται έχουν την παρόρμηση «να κάψουν ό,τι δεν πρέπει να υπάρχει», αλλά συχνά αδυνατούν να το επιχειρήσουν. Αν το έκαναν, ίσως να αναδεικνυόταν περισσότερο τα δικά τους, αυθεντικά προτερήματα. Το ίδιο ισχύει και για το μυθιστόρημα. 

* Η ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ είναι συγγραφέας και μεταφράστρια.

altΤα φλογοβόλα
Rachel Kushner
Μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
Ίκαρος 2014
Σελ. 568, τιμή εκδότη € 17,51

alt

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ