alt

Για το μυθιστόρημα της Hannah Kent «Οι Καλοί» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος).

Της Διώνης Δημητριάδου

Οι Καλοί είναι παμπόνηροι. Και γλεντζέδες. Κάνουν ό,τι τους αρέσει, γιατί δεν νοιάζονται ούτε για το Θεό ούτε για το Διάβολο. Δεν περιμένουν ούτε Παράδεισο ούτε Κόλαση. Η καλοσύνη τους δεν τους φτάνει για να σωθούνε. Μα ούτε η κακία τους για να χαθούνε.

Καλοί, τα ξωτικά, τα έξω του ορατού κόσμου, τα νεραϊδένια πλάσματα που μηχανεύονται να πλήξουν τους ανθρώπους, να τους ταράξουν στον ύπνο τους, να τους χαλάσουν τη σοδειά, να πάρουν μαζί τους τις έρημες ψυχές, πρέπει σ’ αυτό το όνομα να ακούν. Να ημερεύουν έτσι μαζί με όσους αδύναμους θνητούς το ξεστομίζουν.

Έτσι μιλούν οι άνθρωποι για τους Καλούς. Εκεί στο απομονωμένο μέρος της Κομητείας του Κέρι, στην Ιρλανδία, το 1825. Το όνομά τους κατ’ ευφημισμό, να ακούγεται η καλή λέξη, να αποφορτίζεται η έννοια από το κακό που τη συνοδεύει. Γιατί οι Καλοί, τα ξωτικά, τα έξω του ορατού κόσμου, τα νεραϊδένια πλάσματα που μηχανεύονται να πλήξουν τους ανθρώπους, να τους ταράξουν στον ύπνο τους, να τους χαλάσουν τη σοδειά, να πάρουν μαζί τους τις έρημες ψυχές, πρέπει σ’ αυτό το όνομα να ακούν. Να ημερεύουν έτσι μαζί με όσους αδύναμους θνητούς το ξεστομίζουν.

Από τον τίτλο ήδη έχεις εισχωρήσει στον κόσμο των δεισιδαιμονιών, των παράλογων φόβων, των εξωλογικών ερμηνειών, των προλήψεων. Όποιος έχει διαβάσει το πρώτο μυθιστόρημα (Έθιμα Ταφής) της Αυστραλής Hannah Kent δεν θα ξαφνιαστεί από το σκοτεινό κλίμα της ιστορίας. Το σκηνικό είχε στηθεί σ’ εκείνο το πρώτο μυθιστόρημα της νεαρής Kent στη Βόρεια Ισλανδία, την ίδια εποχή. Εκεί είχαμε μια νεαρή γυναίκα καταδικασμένη σε θάνατο για ένα έγκλημα. Εδώ η ιστορία είναι διαφορετική. Ένα ορφανό παιδί, ο Μίχολ, ανήμπορο να περπατήσει και να μιλήσει στα τέσσερά του χρόνια, μεγαλώνει δίπλα στη γιαγιά του τη Νόρα Χιλ, που πρόσφατα χήρεψε. Μαζί τους η Μαίρη, μια φτωχή κοπέλα από άλλο μέρος που ξενοδουλεύει για να βοηθήσει την οικογένειά της. Γύρω τους μια μικρή κοινωνία πάμφτωχων ανθρώπων, έτοιμων να αποδώσουν την όποια κακοτυχία τους στα κακά δαιμόνια που τους έχουν βάλει στόχο. Οι ίδιοι έχουν βρει τον αποδιοπομπαίο τράγο, τον δικό τους στόχο. Η γριά Νανς Ρόουτς, αγγισμένη η ίδια από τα ξωτικά, με παράδοση οικογενειακή δίπλα στα αόρατα όντα, ξέρει τα μυστικά του κόσμου (και στις δύο εκδοχές του, θεατή και αθέατη), γιατροπορεύει με δικά της μαντζούνια τους αναξιοπαθούντες, παρούσα σε γέννηση και σε θάνατο, μαμή και μοιρολογίστρα.

Η μοιρολογίστρα. Η μαμή. Η μοιράρισσα. Η Νανς άνοιγε το στόμα της και οι άνθρωποι σκέφτονταν το πώς γύριζε η ζωή, πώς στράβωναν τα πράγματα και γίνονταν άλλα. Κοίταζαν τ’ άσπρα της μαλλιά κι έβλεπαν το περίεργο φως, ανάμεσα στη νύχτα και στη μέρα. Ήταν η γυναίκα που έφερνε τα παιδιά στο σίγουρο λιμάνι του κόσμου. Και ήταν η σειρήνα που ξέκοβε τα πλεούμενα από τις άγκυρες της ζωής και τα βούλιαζε στα σκοτάδια.

Συγκεντρώνει, όμως, στο πρόσωπό της την καχυποψία των υπολοίπων, αυτών που με δυσπιστία βλέπουν τις ιατρικές της γνώσεις αλλά και με φόβο την πηγή αυτών των γνώσεων. Αυτή έχει πάρε δώσε με τους Καλούς, αυτή μόνο για καλό δεν ήρθε κοντά τους. Αν συνομιλεί με δαίμονες, δαιμονική φύση θεωρείται κι αυτή. Κάποια πράγματα είναι αυτονόητα στις κλειστές, φοβικές κοινωνίες. Η άγνοια, η απελπισία, η αδιέξοδη ζωή, όλα οδηγούν σε παραλογισμούς. Η χήρα Νόρα Χίλι θα αρχίσει να πιστεύει τα λόγια της Νανς Ρόουτς ότι το εγγόνι της το έχουν αρπάξει οι Καλοί κι έχουν βάλει στη θέση του αυτό το αγρίμι.

Των ξωτικών ο αέρας σε πήρε, πάνω στα φυλλαράκια και στ’ αγριόχορτα, σε πήγε στα νερά τα σύνορα, στους τόπους τους σύνορους, στα περάσματα ανάμεσα σε τούτον τον κόσμο και τον άλλον.

Των ξωτικών ο αέρας σε πήρε, πάνω στα φυλλαράκια και στ’ αγριόχορτα, σε πήγε στα νερά τα σύνορα, στους τόπους τους σύνορους, στα περάσματα ανάμεσα σε τούτον τον κόσμο και τον άλλον.

Και τότε θα αρχίσει να σκέφτεται με ποιον τρόπο θα απαλλαγεί από το ανεπιθύμητο ξωτικό (το ξώπαρμα, το νεραϊδόπαρμα) και πώς θα ξαναβρεί τον αληθινό Μίχολ. Από δω και πέρα η πλοκή χρωματίζεται από όλο και πιο σκοτεινά χρώματα, το σκηνικό θυμίζει μεσαιωνικές εικόνες, το παράλογο κυριαρχεί, η λογική εξανεμίζεται.

Τρεις γυναίκες στο μέρος όπου συναντιούνται τρία τρεχούμενα ποτάμια, τρία ξημερώματα στη σειρά. […] τρεις φορές πριν το ξημέρωμα και για τρεις μέρες. Και την τρίτη μέρα, όταν γυρίσετε σπίτι, το τελώνιο θα ’χει φύγει. […] Ίσως οι Καλοί αποφασίσουν να σου τον δώσουν πίσω.

Δείτε εδώ πώς είναι κυρίαρχο στην ιρλανδική λαϊκή ζωή το μοτίβο του μαγικού αριθμού τρία, που πολύ συχνά το συναντάμε και στη δική μας παράδοση, σε παραμύθια, σε θρύλους και σε δημοτικά τραγούδια (στις «Παραλογές», που έχουν ως περιεχόμενο επίσης το εξωλογικό στοιχείο). Μαγικά σύμβολα, κοινά στις παραδόσεις των λαών.

Η γραφή της Kent αφήνεται ελεύθερη στα θέματα που, όπως φαίνεται, πολύ αγαπά. Η σύγκρουση της λογικής με τον παράλογο φόβο και τη δεισιδαιμονία, οι βίαιες αντιδράσεις του περίγυρου. Και η παρέμβαση της εκκλησίας, για να διασώσει ό,τι ακόμα μπορεί να διασωθεί, σημαντική για τη διεκδίκηση της συμμετοχής των Καθολικών στο Κοινοβούλιο.

Αυτοί που θέλουν να μας κρατήσουν έξω από το Κοινοβούλιο, δεν έχουν παρά να δείξουν κάποιους Καθολικούς που ραντίζουν με γάλα τις ασπραγκαθιές, που χορεύουν στα σταυροδρόμια και κουβεντιάζουν για ξωθιές και ανεμικά.

Όπως φαίνεται έχει δρομολογηθεί η αντίδραση απέναντι στη Νανς, που θα συμπαρασύρει και όσους έχουν μαγικές δοσοληψίες μαζί της. Η κορύφωση του δράματος θα έρθει στον σημαδιακό τόπο, εκεί που συναντώνται και διασταυρώνονται τρία ρέματα (τριάδα σκοτεινή) και το ποτάμι, ο Φλεσκ (τα νερά του ήταν κατοικία πνευμάτων), κυλάει βαθύ. Εκεί θα συντελεστεί το έγκλημα, φυσικό επακόλουθο της άγνοιας και των φοβικών προλήψεων. Και μετά οι ανθρώπινοι νόμοι θα αποφασίσουν για τον φταίχτη. Όπως πάντα γίνεται, χωρίς όμως πάντα να αποδίδεται και η δικαιοσύνη.

Η ιστορία δίνεται μέσα από μια τριτοπρόσωπη αφήγηση, αυτή του παντογνώστη αφηγητή με τη μηδενική εστίαση, όμως κάλλιστα θα ξεχωρίζαμε την οπτική της νεαρής και ξενόφερτης Μαίρης, η οποία μπορεί να διακατέχεται από παρόμοια φοβικά αισθήματα και να γνωρίζει τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες της εποχής, αποδεικνύεται ωστόσο ότι κατέχει μια ευαισθησία απέναντι στον μικρό Μίχολ, αρνούμενη να πιστέψει ότι φροντίζει καθημερινά ένα ξώπραγμα και αντιδρώντας όσο δύναται στις παράλογες θεραπείες που περισσότερο με βασανιστήρια μοιάζουν. Θα είναι άλλωστε ο καταλύτης που θα λειτουργήσει για τη λύση του δράματος. Σε μια διαφορετική, λοιπόν, εκδοχή γραφής θα ήταν η ιδανική φορέας μιας πρωτοπρόσωπης αφήγησης. Με άλλη δραματικότητα στα αφηγούμενα και άλλη συναισθηματική φόρτιση ενδεχομένως. Η συγγραφέας προτίμησε να πάρει η ίδια τον ρόλο της αφηγήτριας και να δώσει έτσι τη συνολική εικόνα, την κοινή λίγο ως πολύ στάση των ανθρώπων απέναντι σε μια ασθένεια που δεν γνωρίζουν (αυτή που ταλαιπωρεί το κακόμοιρο παιδί) και απέναντι ταυτόχρονα στη δική τους κακοδαιμονία που τη χρεώνουν στα ξωτικά και στις νεράιδες.

Διαβάζοντας, βλέπεις πόσο ακόμα κρατούν τη θέση τους κάποιες σκοτεινές γωνίες στο μυαλό, πόσο ακόμα αχνοφέγγει μια αμυδρή έστω υποψία για την ύπαρξη του αθέατου και εξωλογικού.

Το μυθιστόρημα της Kent αφηγείται μια ιστορία που αληθινά συνέβη –αυτό είναι το πλέον συγκλονιστικό– και που η ίδια διασκεύασε προσθέτοντας την απαραίτητη μυθοπλασία, όπως είχε κάνει και στην πρώτη της εμφάνιση στη λογοτεχνία. Έχει την ικανότητα να μεταφέρει το κλίμα της κλειστοφοβικής κοινωνίας στον σημερινό αναγνώστη, που θεωρητικά έχει πλέον ξεφύγει από τις δεισιδαιμονίες και καθοδηγείται από τις επιταγές της λογικής και μόνον. Διαβάζοντας, ωστόσο, βλέπεις πόσο ακόμα κρατούν τη θέση τους κάποιες σκοτεινές γωνίες στο μυαλό, πόσο ακόμα αχνοφέγγει μια αμυδρή έστω υποψία για την ύπαρξη του αθέατου και εξωλογικού. Αυτό, φυσικά, συνδέεται με την αξιοσύνη της γραφής, που κατορθώνει να σε παρασύρει στη δίνη της πλοκής και να σε αποσυνδέει από τον σημερινό ορθολογισμό. Αν κάποιοι βλέπουν στη γραφή αυτή μια τάση επανάληψης των βασικών μοτίβων (συγκρίνοντας τους «Καλούς» με τα «Έθιμα ταφής»), αυτό καθόλου δεν στερεί από τον αναγνώστη την απόλαυση, την αναγνωστική τέρψη που πηγάζει από μια ταλαντούχο λογοτεχνική πένα. Η εποχή που αγαπά η Kent να τοποθετεί τις ιστορίες της μπορεί να είναι απόμακρη πολύ από τους σημερινούς ρυθμούς, ωστόσο είναι ιδιαίτερα γοητευτική και αναγνωστικά ενδιαφέρουσα στα χέρια μιας ικανής μυθιστοριογράφου. Η ίδια γράφει σχετικά με το μυθιστόρημά της: «Γράφοντας το μυθιστόρημά μου προσπάθησα να εντάξω αυτά που εμείς σήμερα ονομάζουμε προλήψεις και δεισιδαιμονίες μέσα στο υφάδι της καθημερινής ζωής στην ιρλανδική ύπαιθρο του δέκατου ένατου αιώνα, σαν κάτι φυσιολογικό και συνηθισμένο – όχι σαν κάτι ανώμαλο».

Και έτσι είναι. Η ιστορία που μας αφηγείται δεν αποπνέει καμία ασυνέχεια, καμία ανισορροπία στη ροή της ζωής των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Το παράλογο στενά δεμένο με το απολύτως φυσιολογικό. Αυτό το τελευταίο ας θεωρηθεί ένα ακόμα προτέρημα του βιβλίου μέσα στα πολλά. Μια ιδιαίτερη τελευταία μνεία στη μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου. Πλούσια γλώσσα που αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο το εξωλογικό περιβάλλον της ιστορίας χρησιμοποιώντας τις πλέον κατάλληλες λέξεις που παραπέμπουν και στο δικό μας ανάλογο λεξιλόγιο των λαϊκών παραδόσεων.

Στο σύνολο μια πολύ ενδιαφέρουσα νέα εμφάνιση της Hannah Kent στη λογοτεχνία, ισάξια της πρώτης που τόσο μεγάλη αίσθηση έκανε.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.

altΟι Καλοί
Hannah Kent
Μτφρ. Μαρία Αγγελίδου
Ίκαρος 2017
Σελ. 488, τιμή εκδότη €16,90

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ HANNAH KENT

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ