Για το μυθιστόρημα του Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε «Ο χαμένος παράδεισος» (μτφρ. Τιτίνα Σπερελάκη, εκδ. Πατάκη).

Της Τέσυς Μπάιλα

Για το μυθιστόρημα του Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ «Το σοβαρό παιχνίδι» (μτφρ. Αγγελική Νάτση, εκδ. Printa).

Του Θωμά Συμεωνίδη

Το Σοβαρό παιχνίδι του Γιάλμαρ Σέντερμπεργκ δημοσιεύτηκε το 1912 και μπορεί να θεωρηθεί ως η βασική συνεισφορά της σουηδικής λογοτεχνίας στο θέμα του τραγικού αδιεξόδου της αγάπης και να τοποθετηθεί στην ίδια ομάδα με έργα όπως η Άννα Καρένινα (1878) του Τολστόι και η Μαντάμ Μποβαρύ (1857) του Φλωμπέρ. Όπως και στο αριστουργηματικό Δόκτωρ Γκλας (1905) (μτφρ. Αγγελική Νάτση, εκδ. Printa), ο Σέντερμπεργκ αποδεικνύει ότι η δύναμη της γραφής του είναι η δύναμη της σκέψης του και αυτή η σκέψη είναι ο τρόπος με τον οποίο τοποθετείται απέναντι στις συμβάσεις της εποχής του και τις απόψεις των βασικών χαρακτήρων, και κυρίως ο τρόπος με τον οποίο θέτει ερωτήματα και επανέρχεται σε αυτά με νέα ερωτήματα.

Για το μυθιστόρημα του Robert Seethaler «Μια ολόκληρη ζωή» (μτφρ. Γιάννης Καλιφατίδης, εκδ. Utopia).

Του Διονύση Μαρίνου

Μια ημέρα από τη ζωή του Αντρέας Έγκερ θα έφτανε, αλλά δεν θα αρκούσε. Θα ήταν δηλωτική μα και μηδέποτε ολοκληρωμένη. Σαν ένα μονότονο αργοσάλεμα με τον στιβαρό τόνο της εμπειρίας, αλλά και την τρομώδη μηχανική της επαναληπτικότητας, αυτή η ζωή, η τόσο απαράλλαχτα ίδια και ολοένα πληθυντική σε γεγονότα, θα μπορούσε να περικλειστεί σε μία και μόνο ημέρα, σε ένα ολόκληρο 24ωρο.

Για το μυθιστόρημα του Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ «Περί φυσικής της μελαγχολίας» (μτφρ. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, εκδ. Ίκαρος). 

Του Νίκου Ξένιου

Τον Δεκέμβριο του 2010 το περιοδικό «Economist» δημοσίευσε ένα άρθρο για τη «γεωγραφία της ευτυχίας» όπου η Βουλγαρία χαρακτηριζόταν «το πιο λυπηρό μέρος της γης»: έναν χρόνο μετά ο Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ δημοσίευσε το δεύτερο μυθιστόρημά του, τo Περί φυσικής της μελαγχολίας, ως απάντηση στο άρθρο αυτό και ως απόπειρα άρσης των στερεοτύπων που συνόδευαν τη χώρα του. Το βιβλίο, που σάρωσε τα βραβεία στη Βουλγαρία και στο εξωτερικό, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ίκαρος, σε μετάφραση της Αλεξάνδρας Ιωαννίδου. Επιστρατεύει αρχεία, συλλογές, μουσεία, κάψουλες του χρόνου όπως κείμενα, φωτογραφίες και αντικείμενα της σοσιαλιστικής περιόδου της Βουλγαρίας, σε μια διαδικασία καταγραφής των συμπεριφορών σαν στοιχειωδών σωματιδίων της Φυσικής. Όπως τα φυσικά φαινόμενα «αναπλάθονται» μέσω της παρατήρησης, έτσι και το παρελθόν ορίζεται εκ νέου ως πολυπρισματικό πορτρέτο της γειτονικής χώρας, από την άνοδο του Κομμουνισμού (1944) έως τον βίαιο εκδημοκρατισμό της δεκαετίας του ’80 και έως τα απομεινάρια του παρελθόντος της στον 21ο αιώνα.

Για το μυθιστόρημα του Αβραάμ Β. Γεοσούα «Η κομπάρσα» (μτφρ. Μάγκυ Κοέν, εκδ. Καστανιώτης).

Της Εύας Στάμου

Η Νόγκα είναι μια 42χρονη Ισραηλινή μουσικός που εργάζεται στην ορχήστρα του Αρνχάιμ, στην Ολλανδία. Επιστρέφει στην ιδιαίτερη πατρίδα της, την Ιερουσαλήμ, για τρεις μήνες, προκειμένου να πάρει μέρος σε ένα «πείραμα», μια δοκιμή που προτείνει ο νεότερος αδερφός της στην ίδια και την 75χρονη μητέρα τους, μετά τον θάνατο του πατέρα τους. Η Νόγκα αναλαμβάνει να προσέχει το σπίτι της μητέρας για όσο διάστημα εκείνη θα μεταβεί σε έναν οίκο ευγηρίας στο Τελ Αβίβ, ώστε να δώσει στον εαυτό της την ευκαιρία να καταλάβει αν προτιμά να περάσει τα τελευταία χρόνια της ζωής της στην πόλη όπου ζουν ο γιος και τα εγγόνια της ή στο σπίτι που μοιραζόταν με τον άντρα της στην Ιερουσαλήμ.

Για το μυθιστόρημα του Κόλσον Γουάιτχεντ «Ο υπόγειος σιδηρόδρομος» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Ψυχογιός).

Του Νίκου Ξένιου

O Υπόγειος Σιδηρόδρομος του 47χρονου Κόλσον Γουάιτχεντ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός σε αριστοτεχνική μετάφραση Γιώργου Μπλάνα. Πρόκειται για το έκτο κατά σειράν μυθιστόρημα του νεοϋορκέζου συγγραφέα, που τον έφερε στην τελική ευθεία για το Μπούκερ και του εξασφάλισε το βραβείο Πούλιτζερ το 2017. 

Για το βιβλίο του Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς «Το τραγούδι του Χιλμπίλη» (μτφρ. Αριστείδης Μαλλιαρός, εκδ. Δώμα), το μυθιστόρημα του Τζόρτζιο Βάστα «Ο χρόνος που δεν είχα» (μτφρ. Άμπυ Ράικου, εκδ. Καστανιώτη), τη συλλογή διηγημάτων του Γκρεγκ Τζάκσον «Άσωτοι» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Αντίποδες) και το μυθιστόρημα του Daniel Magariel «Ένας από μας» (μτφρ. Μάνος Μπονάνος, εκδ. Παπαδόπουλος). 

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Για το μυθιστόρημα της Τοni Morrison «Jazz» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Παπαδόπουλος).

Του Διονύση Μαρίνου

Μαθήματα μουσικής jazz διά του προχείρου: κύριο χαρακτηριστικό της αρμονικής της χάρης είναι οι σειρές από ζεύγη συγχορδιών (υποδεσπόζουσα/δεσπόζουσα). Συνήθως, η υποδεσπόζουσα, ως η πιο ασθενής, τοποθετείται στο ισχυρό μέρος του μέτρου. Αντιστοίχως, η δεσπόζουσα, ως η πιο ισχυρή, τοποθετείται στο ασθενές μέρος του μέτρου. Οι συνδέσεις μεταξύ των ζευγών διακρίνονται σε τέσσερα βασικά είδη: κανονική λύση, έμμεση λύση, διπλή προσέγγιση και απροσδόκητη λύση. Τίποτα από όλα αυτά δεν μπορεί να λειτουργήσει στα χέρια ενός αδαούς. Καμία μουσική δεν θα μπορούσε να παραχθεί και καμία νότα δεν θα εξέπεμπε το σήμα της. Αν, όμως, αυτή η αρμονική γραμμή, με διαφορετικό τροπισμό, τηρουμένων των αναλογιών, αποσυνδεθεί από τα συγκείμενα του πενταγράμμου και μεταφερθεί στο χαρτί, και μέσω αυτού σε μια ιστορία, τότε το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι και πάλι jazz. Σαν το Jazz της Τόνι Μόρισον.

Για το βιβλίο του Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς «Το τραγούδι του Χιλμπίλη» (μτφρ. Αριστείδης Μαλλιαρός, εκδ. Δώμα).

Του Χρήστου Αρμάντο Γκέζου

Χιλμπίληδες, μας πληροφορεί ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου, αποκαλούν στην Αμερική τους δίχως πανεπιστημιακή μόρφωση λευκούς της εργατικής τάξης με σκωτοϊρλανδική καταγωγή. Πρόκειται για έναν στερεοτυπικό χαρακτηρισμό με διπλό χρωματισμό, μιας και οι άνθρωποι αυτοί θεωρούνται από τη μία ελεύθερα και ανεξάρτητα πνεύματα που αντιστέκονται στον βάρβαρο εκμοντερνισμό της κοινωνίας, από την άλλη άξεστοι, χοντροκομμένοι, ακόμα και βίαιοι. Οι αρνητικές συνδηλώσεις του όρου ωστόσο είναι σίγουρα ισχυρότερες, οπότε η απόφαση του συγγραφέα να εντάξει τη συγκεκριμένη λέξη στον τίτλο μπορεί να κριθεί εξαρχής τολμηρή. 

Για τον συλλογικό τόμο «Ιστορίες μαθηματικής φαντασίας» (μτφρ. Χριστόδουλος Λιθαρής, εκδ. Αλεξάνδρεια).

Του Μιχάλη Μακρόπουλου

Σε μια εργασία του, που βρέθηκε μετά τον θάνατό του, ο Γερμανός μαθηματικός Άουγκουστ Μέμπιους (1790-1868) περιέγραψε τις ιδιότητες των επιφανειών μίας όψεως· μεταξύ αυτών, και της ταινίας Μέμπιους, που σχηματίζεται αν περιστραφεί το ένα άκρο μιας ορθογώνιας ταινίας κατά 180 μοίρες και στη συνέχεια ενωθούν οι δύο απέναντι πλευρές, αποχτώντας έτσι μόνο μία πλευρά, μία ακμή και την ιδιότητα, όταν κόβουμε την ταινία κατά μήκος, να παίρνουμε μία μεγαλύτερη αντί για δύο, κι όταν κόβουμε αυτή τη δεύτερη κατά μήκος, να παίρνουμε δύο ταινίες τη μια μέσα στην άλλη. Νωρίτερα από τον Μέμπιους, ο Ελβετός μαθηματικός Λέοναρντ Όιλερ είχε θέσει τις πρώτες βάσεις της τοπολογίας, του κλάδου των μαθηματικών στον οποίον δύο οντότητες θεωρούνται ισοδύναμες αν μπορούν με συνεχή παραμόρφωση, αλλά χωρίς θραύση ή σχίσιμο, να συμπέσουν η μια με την άλλη στο χώρο.

Για το μυθιστόρημα του Πέντρο Χουάν Γκουτιέρες «Ο βασιλιάς της Αβάνας» (μτφρ. Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Παναγιώτη Γούτα

Το βιβλίο Ο βασιλιάς της Αβάνας ξεκινά μ’ ένα τραγικό περιστατικό που λειτουργεί ως τραγική ειρωνεία ή, καλύτερα, ως φάρσα για τον δεκατριάχρονο Ρέι, ένα αγόρι που ζει σε μια φτωχογειτονιά της Αβάνας. Είναι ο μόνος επιζών ενός οικογενειακού δράματος, στο οποίο μάνα, γιαγιά και αδελφός βρίσκουν φριχτό θάνατο μέσα σε μια στιγμή, ενώ ο άλαλος και απονευρωμένος Ρέι απλώς κοιτάζει άπραγος το αναπάντεχο που συνέβη μπροστά του. Μάρτυρας για το συμβάν δεν υπάρχει κανένας, και όταν φτάνει η αστυνομία συλλαμβάνει το δεκατριάχρονο αγόρι, το οποίο, σοκαρισμένο, δεν ανοίγει καν το στόμα του για να επικαλεσθεί την αθωότητά του και να υπερασπισθεί τον εαυτό του.

Για το βιβλίο της Patti Smith «M Train» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Κέδρος) και του Roberto Bolaño «Λούμπεν μυθιστορηματάκι» (μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη