alt

Για το λεύκωμα «Οδυσσέας Ελύτης – Ο Ναυτίλος του Αιώνα» (επιμέλεια-σύνθεση Ιουλίτα Ηλιοπούλου, εκδ. Ίκαρος).

Της Τέσυς Μπάιλα

Ένα εξαιρετικό λεύκωμα, αφιέρωμα στον Οδυσσέα Ελύτη και στο έργο του, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος σε επιμέλεια και σύνθεση της Ιουλίτας Ηλιοπούλου. Για την ιστορία, το λεύκωμα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2011 με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Οδυσσέα Ελύτη, αποτελώντας μια σημαντική επετειακή ελεγεία και ταυτόχρονα πηγή γνώσης του έργου του. Εξακολουθεί ωστόσο να ανατυπώνεται και να κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος αποτελώντας μια μοναδική περιήγηση στον κόσμο, τον μικρό και τον μέγα, του μεγάλου νομπελίστα ποιητή. Μια περιήγηση άκρως κατατοπιστική, τόσο για τον αμύητο αναγνώστη του Οδυσσέα Ελύτη όσο και για όλους όσοι γνωρίζουν το τεράστιας σημασίας έργο του και επιθυμούν να το διατηρήσουν συγκεντρωμένο σε ένα μοναδικής αισθητικής, ποιότητας και αξίας έργο.

Ο σύγχρονος αναγνώστης αυτού του βιβλίου θα έχει την ευκαιρία να μυηθεί σε όλα τα σύμβολα της ελυτικής ποίησης, το απόλυτο φως και τη θεά φύση, τον κυρίαρχο ηλιοκεντρισμό του και τη θαλασσοκράτειρα σκέψη του, το σαπφικό κληροδότημα, τη μουσική των εικόνων του.

Το λεύκωμα είναι χωρισμένο σε έντεκα μέρη μαζί με το χρονολόγιο ολόκληρου του εικοστού αιώνα, το οποίο δεν παρουσιάζει μόνο τη ζωή και το έργο του ποιητή αλλά και τους μεγάλους ιστορικούς, πολιτικούς, διπλωματικούς και πολιτιστικούς σταθμούς της περιόδου. Οι ενότητες που ακολουθούν περιλαμβάνουν πληροφορίες και οπτικό υλικό τόσο από το ποιητικό του έργο όσο και από το ζωγραφικό και το φωτογραφικό, τα βιβλία του, το Άξιον Εστί αλλά κυρίως τη σχέση του και τις επιδράσεις που δέχτηκε από τα πολιτισμικά ρεύματα της εποχής. Κάθε ενότητα επιγράφεται από έναν κατατοπιστικό στίχο του Ελύτη και περιλαμβάνει σημαντικά αποσπάσματα από τα κορυφαία έργα του ποιητή. Με αυτά τα αποσπάσματα μπορεί ο αναγνώστης να ακολουθήσει την πορεία των κορυφαίων δημιουργών του πνεύματος. Να περιηγηθεί στην τέχνη του εικοστού αιώνα, να συνομιλήσει με τους δημιουργούς της και παράλληλα να προσδιορίσει την κεφαλαιώδη αισθητική λειτουργία της τέχνης στο σύνολο του έργου του Οδυσσέα Ελύτη, να δοκιμάσει τη μεταφυσική έννοια της διαφάνειας και του φωτός και να αναζητήσει τις προσλαμβάνουσες εκείνες που σηματοδότησαν την εξελικτική πορεία του Οδυσσέα Ελύτη μέσα στον ποιητικό χωροχρόνο.

altΠαράλληλα ο σύγχρονος αναγνώστης αυτού του βιβλίου, θα έχει την ευκαιρία να μυηθεί σε όλα τα σύμβολα της ελυτικής ποίησης, το απόλυτο φως και τη θεά φύση, τον κυρίαρχο ηλιοκεντρισμό του και τη θαλασσοκράτειρα σκέψη του, το σαπφικό κληροδότημα, τη μουσική των εικόνων του και κυρίως την «ανάγκη του να μετατραπεί σε εικόνα» κάθε του σκέψη.

Σε αυτό το λεύκωμα εμπεριέχεται ολόκληρος, με κάθε στοιχείο της διανοητικής του σκέψης και της τέχνης του να έχει την ακριβή του θέση σε ένα ενιαίο σύνολο, όπου όλα συγκλίνουν στη διαρκή λάμψη του κορυφαίου Έλληνα ποιητή.

«Ο ποιητής δείχνει και η ορατότητα μεγαλώνει, εντείνεται, λαμπικάρει, τόσο περισσότερο όσο το κάθε στοιχείο βρίσκει την ακριβή του θέση μέσα σε ένα σύνολο, που κάνει τα επίπεδα να συγκλίνουν και να καταλήγουν στη μία και διαρκή λάμψη», είχε γράψει ο Οδυσσέας Ελύτης. Ξαναδιαβάζοντάς τον κανείς σήμερα αντιλαμβάνεται πόσο διαχρονικός και απόλυτα προφητικός είναι ο λόγος του. Κατανοεί τις αγωνίες και τις θέσεις του για το μέλλον μέσα από τη συνειδησιακή φόρτιση του ίδιου για όλα όσα βλέπει γύρω του και ενίοτε «η συνείδησή του δεν μπορεί να αποδεχτεί». Κυρίως όμως αντιλαμβάνεται ότι σε αυτό το λεύκωμα εμπεριέχεται ολόκληρος, με κάθε στοιχείο της διανοητικής του σκέψης και της τέχνης του να έχει την ακριβή του θέση σε ένα ενιαίο σύνολο, όπου όλα συγκλίνουν στη διαρκή λάμψη του κορυφαίου Έλληνα ποιητή.

Αυτό που κάνει πολύτιμο όμως αυτό το βιβλίο δεν είναι μόνο ότι μπορεί να αποτελέσει το καλύτερο εφαλτήριο για τη γνωριμία του αναγνώστη με το έργο του νομπελίστα ποιητή, ούτε ότι λειτουργεί ως μια κιβωτός διάσωσης ενός από τα σημαντικότερα πνευματικά έργα της ελληνικής διανόησης του εικοστού αιώνα. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, θα σήμαινε ότι το έργο είναι νεκρό και γι’ αυτό γίνεται μια στείρα, ενδεχομένως, προσπάθεια να διασωθεί η μνήμη του στο λεύκωμα. Αντιθέτως, το βιβλίο αυτό είναι η διάτορη απόδειξη της ζωντάνιας του ελυτικού έργου. Η σαφέστατη καταδήλωση της ουσιαστικής αντοχής του στον χρόνο και μάλιστα σε μια εξαιρετικής αισθητικής έκδοση.

* Η ΤΕΣΥ ΜΠΑΪΛΑ είναι συγγραφέας. 
Τελευταίο της βιβλίο, το μυθιστόρημα «Τις νυχτες έπαιζε με τις σκιές» (εκδ. Ψυχογιός).

 Στην κεντρική εικόνα λεπτομέρεια από το κολάζ του Οδυσσέα Ελύτη Η προσφορά (1967).


alt

Ο ναυτίλος του αιώνα
Οδυσσέας Ελύτης
Επιμ. Ιουλίτα Ηλιοπούλου
Ίκαρος 2011
Σελ. 400, τιμή εκδότη €49,77

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αντωνακάκη, Μπίρης, Παρπαϊρης: Ποιητική των κτιρίων και του χώρου - Τρία βιβλία για την αρχιτεκτονική

Αντωνακάκη, Μπίρης, Παρπαϊρης: Ποιητική των κτιρίων και του χώρου - Τρία βιβλία για την αρχιτεκτονική

Τέσσερις νέες εκδόσεις για την αρχιτεκτονική στην Ελλάδα: Σουζάνα Αντωνακάκη «Αρχιτεκτονική ποιητική»,  (Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης), «Τάσος Μπίρης: Πενήντα χρόνια σημάδια στο αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι», (εκδ. Καπόν), Απόστολος Παρπαϊρης «Ο τουρισμός ως “χορηγός” της πολιτιστικής κληρονομιάς» ...

«Η καντιανή ηθική στον σύγχρονο κινηματογράφο» της Δήμητρας Δήμου (κριτική)

«Η καντιανή ηθική στον σύγχρονο κινηματογράφο» της Δήμητρας Δήμου (κριτική)

Για τη μελέτη της Δήμητρας Δήμου «Η καντιανή ηθική στον σύγχρονο κινηματογράφο – Ανάδειξη παραδειγμάτων κατηγορικής προσταγής σε σύγχρονες κινηματογραφικές αναπαραστάσεις» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας

Το βιβλίο της Δήμητρας Δήμου επικε...

«Ένα κουκλόσπιτο (Νόρα)» του Ερρίκου Ίψεν – Σκέψεις για το κλασικό θεατρικό έργο με αφορμή την έκδοσή του

«Ένα κουκλόσπιτο (Νόρα)» του Ερρίκου Ίψεν – Σκέψεις για το κλασικό θεατρικό έργο με αφορμή την έκδοσή του

Για το κλασικό θεατρικό έργο του Ερρίκου Ίψεν (Henrik Ibsen) «Ένα Κουκλόσπιτο (Νόρα)» (εισαγωγή - μτφρ. - ερμηνευτικά σχόλια: Ήρκος Αποστολίδης, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Αμαλία Μουτούση, πριν από μερικά χρόνια, σε μια υποδειγματική ερμηνεία της Νόρα. (Σκην. Γιώργος Σκεύας).

Γράφει ο Φ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ