alt

Για το βιβλίο του Χανς Γιόνας «Η αρχή της ευθύνης: Αναζητώντας μια ηθική για τον τεχνολογικό πολιτισμό» (μτφρ. μτφρ. Ντίνα Σαμοθράκη, Θεόδωρος Στούφης, εκδ. Αρμός).

Του Γιώργου Λαμπράκου

Στη φιλοσοφία του 20ού αιώνα δεν ήταν λίγοι οι στοχαστές που ασχολήθηκαν με την επέλαση της τεχνοεπιστήμης στον δυτικό, καταρχάς, κόσμο και τη συνεπακόλουθη διασάλευση όλων των ορίων και όρων της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Μάμφορντ, ο Ελίλ, ο Χάιντεγκερ, ο Μακλούαν, ο Μποντριγιάρ είναι μερικά από τα ονόματα που δεσπόζουν στη σχετική προβληματική. Ωστόσο δεν ήταν και αρκετοί, δεδομένης της κρισιμότητας του ζητήματος. Ο Γερμανός φιλόσοφος Χανς Γιόνας (1903-1993), γνωστός για τις μελέτες του πάνω στον γνωστικισμό, έγραψε ένα από τα κορυφαία έργα σχετικά με τον ηθικό ρόλο του ατόμου στην εποχή μας (Η αρχή της ευθύνης: Αναζητώντας μια ηθική για τον τεχνολογικό πολιτισμό, μτφρ. Ντίνα Σαμοθράκη, Θεόδωρος Στούφης, εισαγωγή Θεοφάνης Τάσης, Αρμός, 2018), που πλέον κυκλοφορεί σε μια λίαν φροντισμένη έκδοση.

«Ο Καντ έλεγε: Μπορείς γιατί οφείλεις. Σήμερα πρέπει να λέμε: Οφείλεις γιατί πράττεις – κι αυτό γιατί μπορείς· που σημαίνει, η υπέρογκη ικανότητά σου είναι πάντα επί το έργον». Σήμερα, όπου «η διαφορά μεταξύ τεχνητού και φυσικού εξέλιπε, το φυσικό το κατάπιε η σφαίρα του τεχνητού», ο homo faber οφείλει να αναζητήσει ένα νέο δρόμο ηθικής και πρακτικής.

Τίτλος και υπότιτλος δίνουν σαφέστατα το στίγμα του βαρυσήμαντου έργου: ζούμε πλέον σε έναν πολιτισμό κατεξοχήν τεχνοεπιστημονικό, όπου οι όροι της ζωής έχουν αλλάξει σε τέτοιο βαθμό ώστε καλούμαστε να αναζητήσουμε μια νέα ηθική με επίκεντρο την ευθύνη. Η παλαιότερη ηθική φιλοσοφία, από τον Πλάτωνα μέχρι τον Καντ, βασισμένη μεταξύ άλλων στην αρετή και τη σοφία, με στενότατο χωροχρονικό ορίζοντα και τους θεούς να παραμονεύουν για καλό ή για κακό, δεν αρκεί πλέον για να θεμελιώσει το πράττειν. «Ο Καντ έλεγε: Μπορείς γιατί οφείλεις. Σήμερα πρέπει να λέμε: Οφείλεις γιατί πράττεις – κι αυτό γιατί μπορείς· που σημαίνει, η υπέρογκη ικανότητά σου είναι πάντα επί το έργον». Σήμερα, όπου «η διαφορά μεταξύ τεχνητού και φυσικού εξέλιπε, το φυσικό το κατάπιε η σφαίρα του τεχνητού», ο homo faber οφείλει να αναζητήσει ένα νέο δρόμο ηθικής και πρακτικής.

Γιατί το οφείλει; Η παλαιότερη ηθική απευθυνόταν κατά κύριο λόγο στο άτομο και στο άμεσο περιβάλλον του. «Κάνε αυτό κι εκείνο με συνέπεια και, όντας ενάρετος και σοφός μεταξύ ενάρετων και σοφών, θα ζείτε σε μια πολιτεία εξίσου ενάρετη κ.λπ. κ.λπ.» Σήμερα, η αναζητούμενη ηθική δεν επικαλείται τόσο τη συνέπεια της πράξης προς τον εαυτό της, όσο «προς τις τελικές επιδράσεις της στη συνέχιση της ανθρώπινης παρουσίας κατά τους επόμενους αιώνες». Η ευθύνη, γράφει ο Γιόνας, δεν αφορά πια μόνο το παρόν και το άμεσο μέλλον αλλά, με την επίδραση της τεχνοεπιστήμης να εκτείνεται σε πολλούς αιώνες μετά, και τις επερχόμενες γενεές. Εδώ κι έναν τουλάχιστον αιώνα, αντικείμενο της τεχνολογίας έχει μάλιστα γίνει και ο ίδιος ο άνθρωπος, που αξιώνει να γίνει ο νέος θεός (παντογνώστης, παντοδύναμος κι αθάνατος) στη θέση των νεκρών, ή έστω συνταξιοδοτημένων, θεών του. 

Το παράδοξο της γνώσης έγκειται στο ότι, από τη μία υπάρχει εμφανής πρόοδος στις επιστήμες, από την άλλη εμφανής αύξηση της περιπλοκότητας και της διασύνδεσης των κοινωνιών, σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον όπου όλα μοιάζουν να αλληλεπιδρούν με όλα. Συνάμα, η διαφωτιστική αισιοδοξία για οριστική γνώση της φύσης έχει αμβλυνθεί μπροστά στις παράξενες «απαντήσεις» που δίνει η φύση και μελετούν οι επιστήμονες (κβαντομηχανική, θεωρία του χάους, απροσδιοριστία κ.λπ.) τον τελευταίο αιώνα – χωρίς αυτό να τους εμποδίζει βέβαια να συνεχίζουν τις έρευνες. Χρειαζόμαστε μια «συγκριτική μελλοντολογία», γράφει ο Γιόνας, κι εδώ εξαίρει μεταξύ άλλων τους σοβαρούς συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας που προβαίνουν σε εικοτολογικές υποθέσεις επιτελώντας «άριστα πληροφορημένα πειράματα σκέψης». 

Η μεγάλη αλλαγή πραγματοποιήθηκε την εποχή της όψιμης Αναγέννησης και του Φράνσις Μπέικον, που με το δόγμα «η γνώση είναι δύναμη» έδωσε το θεωρητικό άλλοθι σε μια πρακτική επιστημονικής προόδου που είχε ήδη, έστω διστακτικά, αρχίσει. Έκτοτε ο καπιταλισμός άνοιξε διάπλατα όλους τους δρόμους προς όλες τις κατευθύνσεις, στη βιομηχανία, την τεχνική και το εμπόριο, χάνοντας πολύ συχνά κάθε αίσθηση ορίου.

Η μεγάλη αλλαγή πραγματοποιήθηκε την εποχή της όψιμης Αναγέννησης και του Φράνσις Μπέικον, που με το δόγμα «η γνώση είναι δύναμη» έδωσε το θεωρητικό άλλοθι σε μια πρακτική επιστημονικής προόδου που είχε ήδη, έστω διστακτικά, αρχίσει. Έκτοτε ο καπιταλισμός άνοιξε διάπλατα όλους τους δρόμους προς όλες τις κατευθύνσεις, στη βιομηχανία, την τεχνική και το εμπόριο, χάνοντας πολύ συχνά κάθε αίσθηση ορίου. Σήμερα, γράφει ο Γιόνας, αν ο μέσος άνθρωπος στις αναπτυσσόμενες και τριτοκοσμικές χώρες ζούσε σαν τον μέσο δυτικό, οι επιπτώσεις στον πλανήτη θα ήταν ανυπολόγιστες και θα συμπαρέσυραν τη ζωή και των μεν και των δε. Ωστόσο, ο ραγδαία αυξανόμενος πληθυσμός δεν επιτρέπει κανένα λουδιτισμό ή «αρκαδικό ουτοπισμό» ως οικουμενική λύση: «κάθε εποικοδομητική λύση απαιτεί μια μαζική ένεση τεχνολογίας (οι αριθμοί και μόνο του παρόντος πληθυσμού της γης αποκλείουν επιστροφή σε παλιότερες συνθήκες)». Συνεπώς «η συνέχιση της περιπέτειας της γνώσης είναι ένα σεπτό καθήκον», και μόνο μέσα από τεχνοεπιστημονικές μεθόδους θα βρεθούν λύσεις για την αξιοπρεπέστερη διαβίωση των ανθρώπων και τη δικαιότερη κατανομή των αγαθών. 

Μια ριζοσπαστική απάντηση στον καπιταλισμό πάσχισε να δώσει ο κομμουνισμός, στον οποίο αφιερώνονται πολλές σελίδες. Με τις ουτοπικές επιταγές και τις πραγματιστικές συνταγές του υποσχόταν (κι εξακολουθεί να υπόσχεται) ένα παραδείσιο μέλλον για όλους. Ωστόσο, και αυτή η λύση αποδείχτηκε εγκληματική για το περιβάλλον, και όχι μόνο: ο Γιόνας σημειώνει ορθά πως ο κομμουνισμός λατρεύει την τεχνική όσο και ο καπιταλισμός, έχοντας συγχρόνως κάποια μειονεκτήματα έναντι αυτού (π.χ. αφού δεν ενδιαφέρεται για το άμεσο κέρδος, δεν λαμβάνει τόσο υπόψη το κόστος παραγωγής κι έτσι αδιαφορεί ακόμα περισσότερο για τη φύση). Σε αντίθεση με τη μαρξική ερμηνεία, ούτε η ιστορία έχει λογική, ούτε υπάρχει ένα μοναδικό νόημα στη ροή των γεγονότων. Όσο για τον περίφημο «σοσιαλιστικό άνθρωπο» ο φιλόσοφος γράφει πως «ας μην περιμένουμε να είναι πιο ανιδιοτελής από τον οποιονδήποτε άλλο» και συνεχίζει με ειρωνεία: «Το ίδιο το σοσιαλιστικό κράτος αυτό το πράγμα δεν το πιστεύει, όπως αποδεικνύει η τελειότητα του αστυνομικού και πληροφοριοδοτικού του συστήματος». Όχι λιγότερο σαρκαστικός αποδεικνύεται σε σχέση με την «ελίτ ριζοσπαστών ιδεολόγων» της Δύσης, που αποσχίστηκε από τις ανώτερες τάξεις και «σαν ειρωνεία της τύχης, βρίσκει μέσα στο σύνολο της κοινωνίας ελάχιστη ανταπόκριση εκ μέρους εκείνων τους οποίους έχει κάνει αντικείμενα της αποστολής της».

Ο Γιόνας φέρνει στο προσκήνιο την, αγνοημένη από τη φιλοσοφία, ηθική της ευθύνης. Η αρχή της ευθύνης αξιώνει ότι «δεν πρέπει ποτέ οι επικίνδυνες πράξεις μας να διακυβεύουν σύνολη την ύπαρξη ή τη φύση του ανθρώπου», καθώς «η πρώτη εντολή που αφορά τον άνθρωπο είναι να υπάρχει ανθρωπότητα». Είναι μια αρχή που βασίζεται λιγότερο στην ελπίδα (όπως του Ερνστ Μπλοχ, την «αφελή» σκέψη του οποίου καταρρίπτει με συνοπτικές διαδικασίες) και περισσότερο στον φόβο, που όμως πρέπει να υπάρχει για να μας προστατεύει κι όχι για να μας καθηλώνει. Το υπόδειγμά του είναι το νεογέννητο παιδί, στο οποίο θεμελιώνεται η αρχή της ευθύνης (που αργότερα θα πρέπει να την έχουν οι πολιτικοί). Η μέριμνα για τον άμεσο απόγονό μας θα πρέπει να συνδεθεί με τη μέριμνα για απογόνους που δεν θα γνωρίσουμε ποτέ: αυτή είναι «η αρχέγονη ανθρώπινη περίπτωση όπου συμπίπτουν η αντικειμενική ευθύνη και το υποκειμενικό αίσθημα ευθύνης». Η γονεϊκή ευθύνη αποτελεί εκ των προτέρων (βιολογικά) και εκ των υστέρων (πολιτισμικά) «αρχέτυπο κάθε άλλης ευθύνης».

alt
Ο Χανς Γιόνας

Ο Γιόνας δεν είναι ένας στοχαστής που μασάει τα λόγια του: «Ο βιασμός της φύσης και ο εκπολιτισμός του ανθρώπου πάνε χέρι με χέρι», γράφει, προσθέτοντας πως «ο υπερασπιστής της ανθρωπότητας […] θα τα βρει δυσκολότερα» σε σχέση με τον πεσιμιστή που έχει κάθε δίκιο να υπογραμμίζει την ανθρώπινη κτηνωδία στην Ιστορία.

Πρόβλημα κάθε ηθικής φιλοσοφίας είναι το αν επιτρέπεται το πέρασμα από το Είναι στο Δέον, συνεπώς η διάπραξη της φυσιοκρατικής πλάνης. Ο Γιόνας πιστεύει πως όχι μόνο επιτρέπεται αλλά και επιβάλλεται, στηριζόμενος και στη βιολογία – πράγμα αρκετά σπάνιο για φιλόσοφο. Επανατοποθετώντας τον άνθρωπο μέσα στη φύση, φυσικοποιεί ούτως ειπείν την ηθική του, συνδέοντας αξεδιάλυτα το Είναι με το Δέον. Για να είναι μάλιστα δεσμευτική, θα πρέπει να αγγίζει και τον νου και το συναίσθημα. Σε αυτές τις ριψοκίνδυνες αλλά αναγκαίες σκέψεις πλησιάζει τον θεμελιωτή της κοινωνιοβιολογίας και γνωστό ως «δεύτερο Δαρβίνο», Έντουαρντ Ο. Γουίλσον, που επίσης στα όψιμα έργα του γεφυρώνει Είναι και Δέον με στόχο τη «βιοφιλία», τη βάθυνση της οικολογικής συνειδητοποίησης. Όχι τυχαία, ένα άλλο έργο του Γιόνας έχει υπότιτλο Προς μια φιλοσοφική βιολογία.

Ο Γιόνας δεν είναι ένας στοχαστής που μασάει τα λόγια του: «Ο βιασμός της φύσης και ο εκπολιτισμός του ανθρώπου πάνε χέρι με χέρι», γράφει, προσθέτοντας πως «ο υπερασπιστής της ανθρωπότητας […] θα τα βρει δυσκολότερα» σε σχέση με τον πεσιμιστή που έχει κάθε δίκιο να υπογραμμίζει την ανθρώπινη κτηνωδία στην Ιστορία. Η δαρβινική σκέψη εμποτίζει συχνά τις παρατηρήσεις αυτού του οξυδερκούς στοχαστή: «Κάθε είδος ζει εις βάρος άλλων ειδών ή συγκαθορίζει το περιβάλλον τους· γι’ αυτό η ωμή, φυσική αυτοσυντήρηση καθενός σημαίνει συνεχή ανάμιξη στην ισορροπία της υπόλοιπης ζωής. Με απλά λόγια: το να τρως και να σε τρώνε είναι η αρχή της ύπαρξης αυτής ακριβώς της πολλαπλότητας την οποία η εντολή μάς καλεί να τιμάμε». Η φύση, υποστηρίζει φέρνοντας στον νου πιο κυνικούς στοχαστές, «δεν θα μπορούσε να έχει προκαλέσει τον κίνδυνο περισσότερο απ’ όσο όταν παρήγαγε τον άνθρωπο».  

Σήμερα η παγκόσμια ανισότητα είναι μεγάλη, σημειώνει, κι υποστηρίζει τη μείωση της ψαλίδας, αλλά δεν υπεισέρχεται όσο θα θέλαμε στο οξύτατο πολιτικό ζήτημα του πώς πείθει ή/και εξαναγκάζει κανείς τις αναπτυγμένες χώρες να μοιράσουν δικαιότερα τα πλούτη τους, δεδομένου ότι η επαναστατική υφαρπαγή τους θα δημιουργούσε χειρότερα προβλήματα από όσα ενδεχομένως θα έλυνε. Ένα άλλο ακανθώδες, φιλοσοφικό αυτή τη φορά, ζήτημα αφορά το «γνήσιον» του ανθρώπου. Ο Γιόνας υποστηρίζει ορθά ότι δεν υπάρχουν λιγότερο και περισσότερο γνήσιοι άνθρωποι στην Ιστορία. Από την άλλη, αφήνει να εννοηθεί πως η τεχνοεπιστήμη θα κάνει τον άνθρωπο του μέλλοντος αγνώριστο κι έτσι, πιθανότατα, όχι τόσο γνήσιο όσο στο παρελθόν. Γιατί όμως ένας άνθρωπος-μηχανή, εάν έτσι τον θέλει η φυσική και τεχνητή εξέλιξη κι έτσι τον φτιάξει η Ιστορία, δεν θα είναι γνήσιος με μια νέα σημασία, ακατανόητη ακόμα και για εμάς που ήδη συμβιώνουμε με τις μηχανές μας; 

«Η προφητεία της καταστροφής έγινε για να την αποτρέψει, και θα ήταν μεγάλη αδικία αργότερα να χλευάζουμε τους “συναγερμιστές” γιατί “δεν έγινε και τίποτε τόσο τρομερό στο κάτω-κάτω”. Το ότι δεν δικαιώθηκαν είναι ίσως το βραβείο τους».

Για την εφαρμογή της αρχής της ευθύνης αξίζει να έχουμε κατά νου μερικές ιδέες: ότι η ελευθερία είναι προτιμότερη της ανελευθερίας, η ασφάλεια της ανασφάλειας, η σταθερότητα της αστάθειας, και ότι υπάρχουν καλύτερα και χειρότερα κοινωνικά συστήματα. Ο Γιόνας, ήδη από τη δεκαετία του ’70 (το βιβλίο εκδόθηκε το 1979), πρεσβεύει ότι ο κομμουνισμός δεν προσφέρει τις λύσεις ούτε κρατά τις υποσχέσεις που επαγγέλλεται (λίγα χρόνια αργότερα θα προλάβει να δει τις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ να γκρεμίζονται σαν πύργοι από τραπουλόχαρτα), προβλέπει την ανάγκη διατήρησης του κράτους πρόνοιας μπροστά σε μια πανίσχυρη αγορά που αποβλέπει σχεδόν αποκλειστικά στο κέρδος, αναφέρει διορατικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου ως ένα μείζον πρόβλημα που οι επόμενες γενιές θα κληθούν να αντιμετωπίσουν, διαβλέπει την άνοδο της τρομοκρατίας, καθώς και τον εφιάλτη των οικονομολόγων και των κοινωνιολόγων για τους πλεονάζοντες εργαζόμενους εξαιτίας της αυτοματοποίησης.

Όμως η σκληρή πραγματικότητα και η ρεαλιστική ερμηνεία της δεν είναι λόγοι παραίτησης· τουναντίον, αυτές είναι που πρέπει να αφυπνίσουν τον άνθρωπο μπρος στις ευθύνες του για τον ίδιο και τις μελλοντικές γενιές. Όπως σημειώνει γλαφυρά: «Η προφητεία της καταστροφής έγινε για να την αποτρέψει, και θα ήταν μεγάλη αδικία αργότερα να χλευάζουμε τους “συναγερμιστές” γιατί “δεν έγινε και τίποτε τόσο τρομερό στο κάτω-κάτω”. Το ότι δεν δικαιώθηκαν είναι ίσως το βραβείο τους». Ο ρεαλιστής Γιόνας δεν απεμπολεί τον σκεπτικισμό του παρασυρόμενος από εύκολες υποσχέσεις και βίαια εσχατολογικά οράματα, δεν καταθέτει τα όπλα ούτε τα παραχωρεί σε όσους θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν εναντίον της ανθρωπότητας. Η Ηθική της ευθύνης είναι ένα απαιτητικό ανάγνωσμα, προπάντων όμως απαιτεί αναλογισμό και ανάληψη της ευθύνης που μας αναλογεί.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΟΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.
Τελευταίο του βιβλίο, το λογοτεχνικό δοκίμιο «Τσαρλς Μπουκόβσκι – Ο κυνικός Κυνικός (εκδ. Γαβριηλίδης).


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Το χάσμα ανάμεσα στην δυνατότητά μας να προβλέψουμε και την δύναμή μας να πράξουμε δημιουργεί ένα πρωτοφανές ηθικό πρόβλημα. Η δεύτερη είναι τόσο ανώτερη από την πρώτη, που η αναγνώριση της άγνοιάς μας είναι η άλλη όψη της υποχρέωσης που έχουμε να γνωρίζουμε· έτσι γίνεται μέρος της ηθικής που πρέπει να κυβερνάει την αυξανόμενη ανάγκη μας να ελέγχουμε εμείς οι ίδιοι την υπερμεγέθη ισχύ μας. Καμμία προηγούμενη ηθική δεν είχε να υπολογίσει την παγκόσμια συνθήκη της ανθρώπινης ζωής και το μακρινό μέλλον του είδους, ακόμη και την ίδια την ύπαρξή του. Αυτό είναι το ζήτημα σήμερα και απαιτεί, με λίγα λόγια, μια νέα αντίληψη για υποχρεώσεις και δικαιώματα, τις αρχές της οποίας δεν μας παρέχουν η προηγούμενη ηθική και μεταφυσική, πόσω μάλλον ένα έτοιμο δόγμα». 


altΗ αρχή της ευθύνης
Αναζητώντας μια ηθική για τον τεχνολογικό πολιτισμό
Χανς Γιόνας
Μτφρ. Ντίνα Σαμοθράκη, Θεόδωρος Στούφης
Αρμός 2018
Σελ. 612, τιμή εκδότη €22,00

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ορθόδοξη θεολογία, ψυχοθεραπεία και βιοηθική – Δύο βιβλία, δύο χριστιανικές θεωρήσεις

Ορθόδοξη θεολογία, ψυχοθεραπεία και βιοηθική – Δύο βιβλία, δύο χριστιανικές θεωρήσεις

Για τα βιβλία «Η θεραπεία της ψυχής – Πατέρες και ψυχολόγοι σε διάλογο», του Αλέξιου Ιερομόναχου Καρακαλλινού, και «Τα θεμέλια της βιοηθικής – Μια χριστιανική θεώρηση» (μτφρ. Πολυξένη Τσαλίκη-Κιοσόγλου), του Τρίσταμ Χ. Ένγκελχαρτ (Tristam H. Engelhardt Jr), που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αρμός.

Γ...

«Η ιστορία της αθεΐας» του Ζορζ Μινουά (κριτική) – Μια περιδιάβαση στις περιπέτειες του αθεϊσμού στον Δυτικό κόσμο

«Η ιστορία της αθεΐας» του Ζορζ Μινουά (κριτική) – Μια περιδιάβαση στις περιπέτειες του αθεϊσμού στον Δυτικό κόσμο

Για το βιβλίο του Ζορζ Μινουά [Georges Minois] «Η ιστορία της αθεΐας – η αθεΐα στον Δυτικό κόσμο» (μτφρ. Βάλια Σερέτη, εκδ. Νάρκισσος).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Ο αθεϊσμός είναι ένα ίσως από τα επιδραστικά πνευματικά κινήματα του σύγχρονου κό...

«Ο δρόμος της ομορφιάς» του Βίτο Μανκούζο – Αναζητώντας έναν τρόπο να βλέπουμε

«Ο δρόμος της ομορφιάς» του Βίτο Μανκούζο – Αναζητώντας έναν τρόπο να βλέπουμε

Για το βιβλίο του Βίτο Μανκούζο [Vito Mancuso] «Ο δρόμος της ομορφιάς» (μτφρ. Παναγιώτης Αρ. Υφαντής, εκδ. Αρμός). Κεντρική εικόνα: ο πίνακας του William Turner “Dutch Boats in a Gale” [«Ολλανδικές βάρκες σε θύελλα»], 1801 © The Capricorn Foundation.

Γράφει ο Διονύση...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ