alt

Για τη νουβέλα της Κατερίνας Ι. Παπαντωνίου Σκοτεινό ασανσέρ (εκδ. Τόπος).

Του Μάνου Μπονάνου
Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Πίττας

Η Άννα Δελή, κληρονόμος και θυρωρός της πολυκατοικίας επί της οδού Σωκράτους 37, καλείται να απαντήσει τις ερωτήσεις της αστυνομίας για δύο υποθέσεις που θα μπορούσαν να συνδέονται: μιας ένοπλης ληστείας σε γειτονικό πολυκατάστημα και της εξαφάνισης ενός ενοίκου, του αλλοδαπού Αστρίτ Μπέντο. Η Φανή Τακοπούλου, κόρη των ιδιοκτητών του εγκαταλειμμένου πια εργαστηρίου εσωρούχων στην παραπάνω διεύθυνση και μεγαλωμένη εκεί, επιστρέφει κάθε Τετάρτη πρωί για να ταΐσει τις γάτες ενώ ψάχνει άνθρωπο για να επισκευάσει τον θερμοσίφωνα του διαμερίσματός της. Ρωτάει τον Αστρίτ Μπέντο αν γνωρίζει κάποιον ηλεκτρολόγο και εκείνος προθυμοποιείται να βοηθήσει. Η Ελένη Σωτηρίου, χήρα από το δικό της χέρι, αποφυλακίζεται ύστερα από δύο χρόνια και επιστρέφει στο σπίτι της. Τρεις γυναίκες, τρεις αλληλοτεμνόμενες ιστορίες, τρεις ματιές στο ένοχο παρελθόν και στο γκρίζο παρόν. Κοινός παρονομαστής: η Αθήνα. Όχι όμως η απρόσωπη μεγαλούπολη του παρόντος· η Αθήνα των ανθρώπων που μεγάλωσαν στους δρόμους της, που ορίστηκαν από τον περιβάλλοντα χώρο.

Στο Σκοτεινό Ασανσέρ της Κατερίνας Παπαντωνίου αληθινός πρωταγωνιστής αναδεικνύεται ο αστικός χώρος, η Αθήνα, τα κτίρια, οι δρόμοι της, οι τσιμεντένιοι σκελετοί και οι τούβλινοι τοίχοι, τα δέντρα και τα λουλούδια της.

Στο Σκοτεινό Ασανσέρ της Κατερίνας Παπαντωνίου αληθινός πρωταγωνιστής αναδεικνύεται ο αστικός χώρος, η Αθήνα, τα κτίρια, οι δρόμοι της, οι τσιμεντένιοι σκελετοί και οι τούβλινοι τοίχοι, τα δέντρα και τα λουλούδια της. Όλα μαζί συναπαρτίζουν μια κάποτε ροδαλή, σφριγηλή αστή Μάνα, που τώρα επιβιώνει αποστεωμένη, ισχνή.

Το ασανσέρ του ελλειπτικού μυθιστορήματος της Παπαντωνίου κινεί κατακόρυφα τους ήρωες, τους μεταφέρει σε ορόφους-άχρονους κόσμους της ιδιωτικότητας και της περιχαρακωμένης αστικής νοοτροπίας, σε μια κίνηση που εφορμεί από τα ψηλά για να καταλήξει στα χαμηλά, στα υπόγεια, θαμμένα, απωθημένα της ύπαρξης.

Ενιαία αφήγηση, εύκολες διέξοδοι και απροβλημάτιστες νοηματοδοτήσεις απουσιάζουν από το σύμπαν του βιβλίου. Η εστίαση είναι αεικίνητη, εναλλάσσεται φωτίζοντας τη γυναικεία ψυχοσύνθεση των τριών ηρωίδων μέσα από τα μάτια των οποίων εκτυλίσσεται αυτό το ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο, την αποσπασματική μνήμη που αναδύεται μέσα από συνειρμούς, εκμυστηρεύσεις σε αγνώστους, αποκόμματα εφημερίδων ή σωματοποιείται σε νεύματα του κεφαλιού. Μια μάλλον συλλογική, επηρεασμένη από την ίδια την πόλη ψυχοσύνθεση που βρίσκει έκφραση σε πράξεις άλογες, μοιραίες, κραυγές σιωπηλές σε άδεια δωμάτια.

Η γραφή έχει αποτινάξει εδώ καθετί περιττό για να εστιάσει στο ουσιώδες, ακόμα κι όταν φτάνει να χρησιμοποιήσει έμμονα εκτεταμένες και λεπτομερείς περιγραφές για να το επιτύχει. Το βιβλίο προσφέρει μια ιδιότυπη, ειλικρινή και συνάμα υποκειμενικά διαστρεβλωμένη ματιά στη σχεδόν στοιχειωμένη Αθήνα της εγκατάλειψης, των μεταναστών και των αστέγων, μιας παράλληλης πραγματικότητας που επιβιώνει ακόμα ποτισμένη στα υλικά, τη χλωρίδα και την πανίδα της πόλης. 

* Ο ΜΑΝΟΣ ΜΠΟΝΑΝΟΣ είναι επιμελητής και συγγραφέας.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Οι φοίνικες στην πλατεία Αμερικής μόλις που ανέπνεαν. Καμένα λάστιχα, σκουπίδια και χημικά της έκαιγαν τα μάτια και της έγδερναν τον λαιμό. Δεν άκουσε να σπάνε πεζοδρόμια, μάρμαρα, τζάμια. Δεν είδε ξύλα και πέτρες να πετάγονται στον αέρα. Δεν είδε να σπρώχνουν βίαια πενήντα επτά συλληφθέντες μέσα στις ρινικές κοιλότητες της πόλης και από εκεί στους γκριζαρισμένους της βρόγχους, κι ακόμα πιο βαθιά, μέσα στους πνεύμονες, να διασχίζουν σκυμμένοι τα λεπτά τοιχώματα των αγγείων μέχρι που εισχώρησαν στην αέναη κυκλοφορία του αίματος. Εκείνο το βράδυ η Φανή δικαιολόγησε το βάρος στο στήθος και τις ταχυπαλμίες στην ατυχία της να μη βρεθεί κοντά ένας άντρας στον δρόμο». 


altΣκοτεινό ασανσέρ
Κατερίνα Ι. Παπαντωνίου
Τόπος 2016
Σελ. 120, τιμή εκδότη €9,30

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ