alt

Για το μυθιστόρημα του Άκη Καπέτα «Ωρολογοποιός» (εκδ. Βακχικόν).

Της Διώνης Δημητριάδου

Μια βουτιά στα βαθιά επιχειρεί ο Άκης Καπέτας στην πρώτη του επαφή με τη μεγάλη αφήγηση, το μυθιστόρημα. Όσο πιο ψηλά μπαίνει ο πήχης, τόσο περισσότερες και οι απαιτήσεις στον ανελέητο κόσμο της κριτικής ανάγνωσης. Στο σπονδυλωτό δράμα (όπως το ονομάζει ο ίδιος) μεταφέρει την πλοκή του σε δύο εποχές: πρόκειται από τη μια για το 1778 στη Βαρκελώνη και από την άλλη για τη σημερινή Αθήνα.

Ο συγγραφέας, για να κατευθύνει με έμμεσο τρόπο την ανάγνωση προς τις εσωτερικές συνδέσεις των ιστοριών, παρεμβάλλει στις αφηγήσεις εννέα μικρά κομμάτια/μονόλογους του αρχικού ήρωα, του Πάμπλο, θυμίζοντας έτσι πως η πρώτη ιστορία δεν έχει ολοκληρωθεί.

Σ’ αυτό τον δισυπόστατο αφηγηματικό χρόνο εκτυλίσσονται τρεις ιστορίες, με την πρώτη (την ιστορία του Πάμπλο, του ωρολογοποιού) να αποτελεί το κομβικό σημείο αναφοράς των άλλων δύο· ωστόσο, αυτή η σχέση δεν υποβοηθείται με άμεσο τρόπο από τη γραφή, δεν υπογραμμίζεται πουθενά, παρά μόνον υπονοείται στις προσωπικές συνδέσεις του κάθε αποδέκτη/αναγνώστη. Ο συγγραφέας, για να κατευθύνει με έμμεσο τρόπο την ανάγνωση προς τις εσωτερικές συνδέσεις των ιστοριών, παρεμβάλλει στις αφηγήσεις εννέα μικρά κομμάτια/μονόλογους του αρχικού ήρωα, του Πάμπλο, θυμίζοντας έτσι πως η πρώτη ιστορία δεν έχει ολοκληρωθεί. Αυτή η διαπίστωση συνιστά και τον μεταφυσικό χαρακτήρα του μυθιστορήματος, το οποίο, κάτω από αυτή την ικανή συνθήκη, κινείται επίσης σε δύο επίπεδα: το πραγματικό και το υπερβατικό. Επηρεασμένη εν πολλοίς η γραφή από τον μαγικό ρεαλισμό, προσφέρει το μεταφυσικό πεδίο υφασμένο σε έναν καμβά ρεαλισμού.

«Είμαι ο “relojero”, ο ωρολογοποιός,
αλλά με αποκαλούν "καταραμένο" ή "βασανισμένη ψυχή".
Εγώ υιοθέτησα το τελευταίο.
Συχνάζω πλέον μόνο εκεί, που δεν έχει πατήσει ποτέ άνθρωπος.
Συχνάζω πλέον μόνο εκεί, που οι θερμοκρασίες αποτρέπουν
τη δημιουργία κάθε μορφής ζωής.
Ζω στις χαράδρες και στις καυτές ερήμους.
Στους πιο σκοτεινούς βυθούς
και στις πιο ψηλές και παγωμένες κορφές,
εκεί που οι αρχαίοι ονόμαζαν
αρχή και τέλος του γνωστού κόσμου.
[…]

Το λάιτ μοτίφ που διατρέχει όλο το βιβλίο είναι το αμάρτημα που διαπράττει ο Πάμπλο στην πρώτη ιστορία, καταδικασμένος από κει και πέρα στην αναζήτηση μιας εξιλέωσης. Ένα έγκλημα όμως κατά της ζωής (ακόμη κι αν πρόκειται για τη δική σου) απαιτεί να κερδηθεί μια άλλη ζωή για να ισορροπήσει η πλάστιγγα. Πάνω από διακόσια χρόνια θα περάσουν μέχρι να επιτευχθεί η προσωπική του κάθαρση, διάστημα που θα δώσει την ευκαιρία στον συγγραφέα να δέσει τις τρεις ιστορίες μεταξύ τους. Οι δύο επόμενες ιστορίες (Μαρίνα, Δέσποινα) στον ρεαλιστικό τους χώρο ενσωματώνουν όση μεταφυσική διάσταση μπορεί να συγχωρέσει η σημερινή εποχή, εν είδει ονείρου ή παραισθήσεων. Στην ουσία, όμως, έχει επιτευχθεί η διαχρονικότητα που επιθυμεί η ενδιαφέρουσα αυτή γραφή.

Η ρύθμιση και το μέτρημα του χρόνου, που τον χαρακτηρίζει ως τεχνίτη ρολογιών, καταργείται σταδιακά στις ιστορίες που ακολουθούν μέσα από τη μη λογική διαχρονικότητα και υπέρβαση των χρονικών διαστημάτων οδηγώντας σε μια άλλη διάσταση το μυθιστόρημα.

Ευφυές το εύρημα του ωρολογοποιού ως επαγγέλματος του Πάμπλο. Η ρύθμιση και το μέτρημα του χρόνου, που τον χαρακτηρίζει ως τεχνίτη ρολογιών, καταργείται σταδιακά στις ιστορίες που ακολουθούν μέσα από τη μη λογική διαχρονικότητα και υπέρβαση των χρονικών διαστημάτων οδηγώντας σε μια άλλη διάσταση το μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας φιλοσοφεί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, επιτρέποντας εδώ μια παρατήρηση που αφορά συχνά τις πρώτες εμφανίσεις στα γράμματα νέων δημιουργών: δεν είναι απαραίτητη η συσσώρευση πολλών διαφορετικών στοιχείων σε ένα και μόνο αφήγημα. Στην προκειμένη περίπτωση, κατά την κρίση μου, ήταν απολύτως αρκετή η σύζευξη των εποχών και η διαχρονική υπερβατική εξακτίνωση της ιστορίας, προκειμένου να λειτουργήσει αποτελεσματικά το χτίσιμο της αφήγησης. Ο έμμεσος τρόπος (μέσω του ευρήματος που αναφέρθηκε παραπάνω) για να υπονοηθεί η φιλοσοφική προέκταση του θέματος, ήταν το έναυσμα για να απογειωθεί όλο το βιβλίο με τους συνακόλουθους αναγνωστικούς συνειρμούς.

«Μετά υπήρχαν μόνο τοίχοι και άδεια δωμάτια. Σε εκείνο το σπίτι και σε εκείνους τους τοίχους λοιπόν, περιπλανιόταν συνέχεια χωρίς να έχει ησυχία. Οι μέρες γίνονταν χρόνια… Τα χρόνια γίνονταν αιώνες. Η αυλή μαράθηκε. Το σπίτι πάλιωσε και έπεσε από μόνο του, από τη φυσική φθορά του χρόνου, του μεγαλύτερου ίσως ανθρώπινου εχθρού, όπου στο πέρασμά του καταπίνει τα πάντα και σβήνει κάθε ίχνος ύπαρξης και δημιουργίας».

Ο Άκης Καπέτας δείχνει με τον Ωρολογοποιό του πως έχει μέλλον συγγραφικό. Με ιδιαίτερο ταλέντο στην αφήγηση που ταξιδεύει πίσω στον χρόνο. Ο τρόπος που μεταφέρει την Ισπανία του 18ου αιώνα στην πρώτη ιστορία (μικρότερη σε έκταση αλλά αρτιότερη σε γλωσσική και θεματική επεξεργασία) είναι υποδειγματικός.

Μια ενδιαφέρουσα έκδοση από το Βακχικόν, με ένα κατακόκκινο εξώφυλλο και τη μαύρη μάσκα των γιατρών του Μεσαίωνα (που παραπέμπει στην επιδημία πανώλης) να προϊδεάζει για το ζοφερό περιβάλλον του βιβλίου. Ένα μεταφυσικό μυθιστόρημα που αξίζει να προσεχθεί και θέτει τις βάσεις για μια συνέχεια ακόμη καλύτερη.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ο ευτυχισμένος Σίσυφος» (εκδ. ΑΩ).


altΩρολογοποιός
Άκης Καπέτας
Βακχικόν 2019
Σελ. 160, τιμή εκδότη €12,72

alt

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Μπασκόζου και «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» της Άννας Δαμιανίδη (κριτική) – Κάτοπτρα ενηλικίωσης μέσα στη Χούντα

Για το μυθιστόρημα του Γιάννη Μπασκόζου «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» (εκδ. Μεταίχμιο) και το μυθιστόρημα της Άννας Δαμιανίδη «Δυο καλοκαίρια και μισό φθινόπωρο» (εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ότι τα δύο μυθιστορήμ...

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

«Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα (κριτική) – ανατρέχοντας σε κοινές παραστάσεις του ελληνικού συλλογικού ασυνείδητου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα «Αυτός που έτρωγε όλο το γλυκό του» (εκδ. Σοκόλη).

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H συλλογή διηγημάτων του Τηλέμαχου Τσαρδάκα ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ