alt

Για τη νουβέλα του Χρήστου Χρυσόπουλου «Η γη του θυμού» (εκδ. Νεφέλη).

Tου Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Η γραφή του Χρήστου Χρυσόπουλου είναι ενίοτε λογοκρατούμενη, που απαιτεί αναγνωστική ενεργητικότητα, τόσο εξαιτίας της αποσπασματικότητας των κειμένων του όσο και λόγω της ωμής γλώσσας που κάνει την ανάγνωση μια διανοητική περιπέτεια. Ο αναγνώστης, μπαίνοντας στα βιβλία του, πρέπει να είναι έτοιμος να υπερβεί τα χάσματα της αφήγησης και να προβεί σε συνάψεις αλλά και νοητικές συλλήψεις, ώστε να μπορέσει να εξαγάγει ή και να αποδώσει νοήματα στα επιμέρους και στο όλον. Έτσι, κι εδώ το νόημα δεν απορρέει από μία ακώλυτη ιστορία, αλλά από μικρές σκηνές και στακάτους διαλόγους, που δεν συστήνουν τόσο μια ροή γεγονότων όσο μια έκρηξη συναισθημάτων. Είναι καθημερινές σκηνές του αστικού χώρου, όπου οι σχέσεις των ανθρώπων διαπλέκονται με τα αισθήματά τους με αλληλοδιασταυρούμενα νήματα και στηρίζονται σε επίπεδα ιεραρχίας. Αφενός η γλώσσα κι αφετέρου το σώμα των συμμετεχόντων είναι δείκτες οργής αλλά και καταπίεσης, αγανάκτησης αλλά και υποταγής ή επιβολής.

Ειδικότερα, έχουμε μια σειρά από σκηνές, όπου ανώνυμοι άνθρωποι συνάπτουν ακούσια ή εκούσια σχέσεις εξουσίας, οι οποίες απλώνονται σε ποικίλα επίπεδα. Άνδρες που περιμένουν πελάτη, όρθιοι σε έναν σταθμό, λειτουργούν με λεκτική και ενίοτε σωματική βία με νότες ρατσισμού, δυο άντρες ετοιμάζονται να επιτεθούν σε έναν άλλο, εργαζόμενη σε τηλεφωνικό κέντρο υφίσταται σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας, άνδρες των ΜΑΤ έχουν υπό μάλης την επιθετικότητα προς τους πολίτες, ένας νεαρός βάζει φωτιά στο σπίτι των γονιών του, ένα ετερόφυλο ζευγάρι που δεν καταλαβαίνει ο ένας τον άλλο, επιβάτης λεωφορείου χαστουκίζει λεκτικά τον συνεπιβάτη του, επειδή τον κοίταξε(!), και μια γυναίκα, ενώ ξεκίνησε να ζητήσει συγγνώμη από τον φίλο της, οδηγείται κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής τους συνδιάλεξης να τον βρίσει.

Ο Χρήστος Χρυσόπουλος βλέπει τις ανθρώπινες σχέσεις με όρους εξουσίας. Μεμονωμένα ή σε σύνολο οι άνθρωποι επιχειρούν να πάρουν το πάνω χέρι, να επιβάλουν τη θέλησή τους και να επικρατήσουν σε ένα άτυπο μπρα-ντε-φερ.

Όπως προείπα, ο Χρήστος Χρυσόπουλος βλέπει τις ανθρώπινες σχέσεις με όρους εξουσίας. Μεμονωμένα ή σε σύνολο οι άνθρωποι επιχειρούν να πάρουν το πάνω χέρι, να επιβάλουν τη θέλησή τους και να επικρατήσουν σε ένα άτυπο μπρα-ντε-φερ. Γι’ αυτό υψώνουν τη φωνή, χρησιμοποιούν προσβλητικές εκφράσεις και ύβρεις, ανασηκώνουν το σώμα, τον κορμό ή το χέρι, ως απειλή, καταφέρονται ακόμα και με σωματική –πέρα από τη λεκτική και την ψυχολογική– βία. Η διάχυτη καταπίεση, η προσπάθεια για υποταγή, ο θυμός που διαχέεται, που βράζει και συχνά ξεσπά, η επίδειξη ανωτερότητας ως απόρροια ενός θεριεμένου εγώ, είναι ξίφη και γροθιές συνάμα, που τεντώνονται για να καθυποτάξουν τον όποιο αντίπαλο. Η εξουσία των γονιών, του ή της συζύγου, των ματατζήδων, του προϊσταμένου, είναι περιπτώσεις μιας κατιούσας βίας, που προέρχεται από όποιον πιστεύει ότι έχει το πάνω χέρι και προσπαθεί να διατηρήσει την ιεραρχία ως έχει.

Αν η κρίση βρίσκεται στο φόντο αυτής της νουβέλας, τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι διαχρονικά ή τουλάχιστον σύμφυτα με τη νεωτερική κοινωνία μας. Η αστικοποίηση, οι απρόσωπες γεμάτες καχυποψία σχέσεις, η βία ως αυτοεπιβεβαίωση, η εργασία ως πεδίο εκμετάλλευσης, η γλώσσα ως μέσο επιβολής, η βαναυσότητα ως τρόπος εκτόνωσης και άλλα ανάλογα, είναι οι γενεσιουργοί φορείς ζόρικων συναισθημάτων και ακαριαίων εκρήξεων.

Τελικά, πώς συνδυάζεται η εγκεφαλική γραφή του Χρήστου Χρυσόπουλου με την έκρηξη συναισθημάτων κι η οργανωμένη δομή με τη ρευστή λάβα του θυμού; Νομίζω ότι η πυκνότητα του κειμένου, η συντομία των επεισοδίων του, η ομαλή μετάβαση από τη μία σκηνή στην άλλη, η οξεία γλώσσα των διαλόγων κι ο υπόκωφος φόβος που αναδύεται σε κάθε πρόσωπο καθιστούν το κράμα αποτελεσματικό και την ισορροπία επαρκή.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας και κριτικός βιβλίου.

 Στην κεντρική εικόνα: φωτογραφία © Χρήστος Χρυσόπουλος.

altΗ γη του θυμού
Χρήστος Χρυσόπουλος
Νεφέλη 2018
Σελ. 64, τιμή εκδότη €8,80

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ