alt

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου με το οποίο δούλεψαν πρόσφατα και μοιράζονται μαζί μας τα μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενη, η μεταφράστρια Μαρία Παπαδήμα για τις μεταφράσεις της του Fernando Pessoa, με αφορμή το βιβλίο Η ουσία του εμπορίου (εκδ. Gutenberg).

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η πρόκληση που «είδα» και αποφάσισα να μεταφράσω το συγκεκριμένο βιβλίο ήταν κατ'αρχήν για να συνθέσω το ίδιο το βιβλίο που φέρει στα ελληνικά τον τίτλο Η ουσία του εμπορίου, το οποίο δεν υπάρχει ως έργο του συγγραφέα, όπως και τα περισσότερα άλλωστε βιβλία που φέρουν την υπογραφή είτε του Φερνάντο Πεσσόα είτε των ετερωνύμων του· οι σημαντικότεροι από τους 127 σήμερα καταγεγραμμένους είναι οι ποιητές Άλβαρο ντε Κάμπος, Αλμπέρτο Καέιρο και Ρικάρντο Ρέις και ο συγγραφέας του Βιβλίου της ανησυχίας, ο Μπερνάρντο Σοάρες. Υπενθυμίζω ότι ο Πεσσόα δημοσίευσε ελάχιστα ενόσω ζούσε– εκδόθηκαν μόνο η ποιητική συλλογή Το Μήνυμα και το διήγημα Ο Αναρχικός τραπεζίτης. Ασφαλώς δημοσίευσε ποιήματα στα περιοδικά που ο ίδιος ίδρυε καθώς και σε άλλα λογοτεχνικά περιοδικά του καιρού του, όπως και κείμενα παντός περιεχομένου σε εφημερίδες και άλλα έντυπα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του έργου του –τα περίφημα 27000 χειρόγραφα– βρέθηκαν στο μπαούλο του, αυτή την κιβωτό της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Τα βιβλία που κυκλοφορούν με το όνομα του Πεσσόα είναι βιβλία που συνέθεσαν οι μελετητές του έργου του, και κατ'επέκταση και οι μεταφραστές του στις διάφορες γλώσσες. Πρόκειται όχι μόνο για ένα έργο εν προόδω, αλλά για ένα έργο πρωτεϊκό, που αλλάζει διαρκώς μορφή και έκταση. Το παζλ ανασυντίθεται διαρκώς.

Τα βιβλία λοιπόν που κυκλοφορούν με το όνομά του είναι βιβλία που συνέθεσαν οι μελετητές του έργου του, και κατ'επέκταση και οι μεταφραστές του στις διάφορες γλώσσες. Πρόκειται όχι μόνο για ένα έργο εν προόδω, αλλά για ένα έργο πρωτεϊκό, που αλλάζει διαρκώς μορφή και έκταση. Το παζλ ανασυντίθεται διαρκώς.

Με την Ουσία του εμπορίου θέλησα να γνωρίσω στο ελληνικό κοινό μια άγνωστη πλευρά του ποιητή, αυτή του κειμενογράφου, του διαφημιστή, του εφευρέτη, του θεωρητικού και πρακτικού γνώστη της οικονομίας, που όμως καταλαμβάνει σημαντική θέση στη ζωή του, αλλά και στο έργο του.

Ο Πεσσόα παρακολούθησε το 1902, για ένα ολόκληρο έτος, βραδινά μαθήματα στην Εμπορική Σχολή του Ντέρμπαν στη Νότια Αφρική –είναι οι μόνες συστηματικές σπουδές του– και από το 1908 έως το θάνατό του, βιοποριζόταν ασκώντας το επάγγελμα του αλληλογράφου σε διάφορους εμπορικούς οίκους της Λισαβόνας, των οποίων οι συναλλαγές με το εξωτερικό και ιδιαίτερα με τη Βρετανία απαιτούσαν την σύνταξη ανάλογων επιστολών.

Στα κατάλοιπα «Πεσσόα» στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Πορτογαλίας υπάρχουν, υπό τον τίτλο «Εμπόριο και Βιομηχανία», 621 τεκμήρια –κείμενα και αποσπάσματα–, στην πλειονότητά τους δακτυλόγραφα, είτε δικά του είτε άλλων, καταχωρημένα από τον ίδιο, καθώς και άλλα διάσπαρτα τεκμήρια, κυρίως στην «Αλληλογραφία» του, τα οποία μαρτυρούν την ενασχόλησή του με την οικονομία, το εμπόριο, τη βιομηχανία, την εμπορική αλληλογραφία και τους κανόνες της, και περιγράφουν λεπτομερώς τα επιχειρηματικά σχέδιά του. Από αυτά, καθώς και από το βραχύβιο περιοδικό που εξέδωσε το 1926 με τίτλο «Εμπόριο και Λογιστική», επέλεξα τα κείμενα που συνθέτουν την Ουσία του Εμπορίου. Δηλαδή το βιβλίο με αυτή τη μορφή και σύνθεση υπάρχει μόνο στα ελληνικά.

Είναι κείμενα που με έβγαλαν κατά κάποιο τρόπο από τη λογοτεχνική μετάφραση, γιατί κλήθηκα να μεταφράσω την οικονομική και εμπορική ορολογία όχι απλά άλλων γλωσσών, μια μιας άλλης εποχής, καθώς και αντίστοιχες ιστορικές αναφορές· με έκαναν να μπω σε άλλα χωράφια από τα συνηθισμένα μου.

Οι δυσκολίες που συνάντησα έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι πρόκειται για κείμενα μη λογοτεχνικά, τα οποία όμως διαβάζονται σαν λογοτεχνία γιατί τα διαπνέει το ίδιο πνεύμα, η λεπτή ειρωνεία, η αγάπη για την παραδοξότητα, η επαγωγική λογική, αναγνωρίσιμα στοιχεία του Φερνάντο Πεσσόα, είτε διαβάζουμε την ποίησή του, είτε τα αστυνομικά του διηγήματα, είτε τα δοκίμιά του. Είναι κείμενα που με έβγαλαν κατά κάποιο τρόπο από τη λογοτεχνική μετάφραση, γιατί κλήθηκα να μεταφράσω την οικονομική και εμπορική ορολογία όχι απλά άλλων γλωσσών, μια μιας άλλης εποχής, καθώς και αντίστοιχες ιστορικές αναφορές· με έκαναν να μπω σε άλλα χωράφια από τα συνηθισμένα μου. Σε βοήθειά μου ήρθε η ενασχόλησή μου επί μια δεκαετία στην τεχνική μετάφραση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο («μάθε τέχνη κι ασ΄ τηνε»). Νομίζω ότι ο επαρκής μεταφραστής πρέπει, τηρουμένων ασφαλώς των αναλογιών και με απόλυτη συναίσθηση της ταπεινότητας, να έχει σαν πρότυπο το υπό εξαφάνιση αν όχι ήδη εξαφανισθέν είδος του homo universalis.

Παλαιότερη μετάφραση δεν υπήρχε έτσι κι αλλιώς, ούτε μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες αναζήτησα, γιατί δεν πρόκειται για ένα οριοθετημένο βιβλίο που θα μπορούσα να το βρω με το ίδιο περιεχόμενο σε άλλη γλώσσα, ακόμα κι αν κάποια από αυτά τα κείμενα μπορεί να έχουν μεταφραστεί. Δεν τα αναζήτησα. Είναι ένα καταδικό μου πεσσοϊκό βιβλίο και –μετά από είκοσι χρόνια συστηματικής ενασχόλησης με το έργο του Πεσσόα– νιώθω συγκινημένη γι' αυτό. Παρεμπιπτόντως θα ήθελα να πω ότι δεν είναι κακό να ανατρέχει κανείς σε άλλες μεταφράσεις ελληνικές ή ξένες όταν μεταφράζει ένα σπουδαίο έργο, το αντίθετο, θα έλεγα μάλιστα ότι επιβάλλεται. Ο μεταφραστής ενώνει έτσι τη γνώση του και τις αναζητήσεις του με τις γνώσεις και τις αναζητήσεις των συναδέλφων του στον ανθρώπινο χώρο και στο χρόνο, και σίγουρα επωφελείται τα μέγιστα. Αυτό θα ήταν ένα πραγματικό google της μετάφρασης και όχι το google translate.

Δεν είναι κακό να ανατρέχει κανείς σε άλλες μεταφράσεις ελληνικές ή ξένες όταν μεταφράζει ένα σπουδαίο έργο, το αντίθετο, θα έλεγα μάλιστα ότι επιβάλλεται. [...] Το λάθος είναι όταν μεταφράζει κανείς από άλλη γλώσσα από εκείνη του πρωτοτύπου, για λόγους ευκολίας, φτήνειας ή και φιλοδοξίας, και κυρίως όταν, αφού το κάνει, το αποσιωπεί ή το συγκαλύπτει.

Το λάθος είναι όταν μεταφράζει κανείς από άλλη γλώσσα από εκείνη του πρωτοτύπου για λόγους ευκολίας, φτήνειας ή και φιλοδοξίας, και κυρίως όταν, αφού το κάνει, το αποσιωπεί ή το συγκαλύπτει. Μεταφραστές και εκδότες θα έπρεπε να λειτουργούν μ' έναν κώδικα δεοντολογίας γύρω από τη μετάφραση. Από τη μεριά τους, οι κριτικοί του βιβλίου θα έπρεπε να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στον μεταφραστή και να βλέπουν στο όνομά του –το οποίο άλλωστε συχνά παραβλέπουν–όχι ένα εφήμερο, χρηστικό διαμεσολαβητή, αλλά τον καθοριστικό συντελεστή της διαμεσολάβησης του ξένου έργου με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε έπαινο ή ψόγο.

Το κάθε κείμενο, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες είδους και ύφους απαιτεί άλλη προσέγγιση. Πέραν των ακραίων τοποθετήσεων –δηλαδή μιας αυθαίρετης απομάκρυνσης από το πρωτότυπο και μιας δουλικής αναπαραγωγής του– τον λόγο πρέπει να έχει ο μεταφραστής, εκπονώντας και εκθέτοντας στα μάτια του αναγνώστη ένα μεταφραστικό σχέδιο. Στην Γαλλία βγήκαν μέσα σε 10 χρόνια τρεις καινούργιες μεταφράσεις του Δον Κιχώτη με σαφές μεταφραστικό σχέδιο η καθεμία· ο λόγος του μεταφραστή είναι ο σημαντικότερος παράγοντας και πρέπει να προβάλλεται, να του δίνεται χώρος να εξηγήσει τη στρατηγική του. Το καλύτερο κείμενο που έχω διαβάσει γύρω από το θέμα της πίστης-απιστίας στη μετάφραση, το υπογράφει ο Γάλλος συγγραφέας και μεταφραστής Βαλερύ Λαρμπώ και φέρει τον υπαινικτικό τίτλο «Οι ζυγαριές του μεταφραστή». Η ελληνική του μετάφραση υπάρχει στο τεύχος του περιοδικού Μετάφραση του 2002, αυτού του σπουδαίου περιοδικού της Οντέτ Βαρόν-Βασάρ που επί δέκα και πλέον χρόνια μας πρόσφερε ελληνικά και ξένα κείμενα μεταφραστικού αναστοχασμού και μεταφρασεολογικού προσανατολισμού.

Ανακάλυψα τον Φερνάντο Πεσσόα μέσα από τις γαλλικές μεταφράσεις. Ήταν για μένα η επιτομή της λογοτεχνίας. Έμαθα πορτογαλικά για να τον μεταφράσω στα ελληνικά. Είμαι ευτυχής που μου συνέβη αυτή η αποκάλυψη· ζω χρόνια τώρα το απόλυτο μεταφραστικό πάθος.

Ανακάλυψα τον Φερνάντο Πεσσόα μέσα από τις γαλλικές μεταφράσεις. Ήταν για μένα η επιτομή της λογοτεχνίας. Έμαθα πορτογαλικά για να τον μεταφράσω στα ελληνικά. Είμαι ευτυχής που μου συνέβη αυτή η αποκάλυψη· ζω χρόνια τώρα το απόλυτο μεταφραστικό πάθος. Όσοι συνάδελφοί μου έχουν αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους σ' ένα συγγραφέα, είμαι σίγουρη πως με καταλαβαίνουν. Οι πρώτες μου μεταφράσεις χρονολογούνται από το 1996: η Θαλασσινή Ωδή στο περιοδικό Ποίηση του Χάρη Βλαβιανού και ο Αναρχικός Τραπεζίτης στις εκδόσεις Νεφέλη. Δέκα χρόνια αργότερα μετέφρασα το Βιβλίο της Ανησυχίας στις εκδόσεις Εξάντας. Εξακολουθώ να τον μεταφράζω συστηματικά και να ξαναδουλεύω και να επανεκδίδω τις παλιές μου μεταφράσεις. Είναι πολύ σημαντική η δυνατότητα για ένα μεταφραστή να ξανακοιτάζει τις παλιές του μεταφράσεις. Έτσι έχει την ψευδαίσθηση ότι η μετάφραση μπορεί και να μην είναι «η τέχνη της αποτυχίας» όπως την όρισε ο Ουμπέρτο Έκο, τουλάχιστον όχι στον απόλυτο βαθμό. Οι πιο πρόσφατες μεταφράσεις μου του Φερνάντο Πεσσόα κυκλοφορούν στις εκδόσεις Gutenberg.

 

altInfo
Η Μαρία Παπαδήμα σπούδασε Γαλλική Φιλολογία, Συγκριτική Λογοτεχνία και Μετάφραση στην Αθήνα, το Παρίσι, τις Βρυξέλλες και τη Λισαβόνα. Είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κύρια πεδία των επιστημονικών της ενασχολήσεων: η γαλλόφωνη λογοτεχνία, η λογοτεχνική μετάφραση και το έργο του Fernando Pessoa. Έχει μεταφράσει έργα των Octavio Paz, Samuel Beckett, Κώστα Αξελού, Blaise Cendrars, Boris Vian, μεταξύ άλλων. Το 2008 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης για το έργο Το βιβλίο της ανησυχίας (εκδ. Εξάντας) του Fernando Pessoa.

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Παναγιώτης Κεχαγιάς: «Με τον Φόκνερ ένιωθα σαν ζογκλέρ με καμιά δεκαριά αναμμένους πυρσούς στον αέρα»

Παναγιώτης Κεχαγιάς: «Με τον Φόκνερ ένιωθα σαν ζογκλέρ με καμιά δεκαριά αναμμένους πυρσούς στον αέρα»

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου και μοιράζονται μαζί μας μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενος, ο συγγραφέας και μεταφραστής Παναγιώτης Κεχαγιάς για τη μετάφραση του μυθιστορήματος του Ουίλιαμ Φόκνερ [Wil...

Νίκος Α. Μάντης: «Είναι πάντα δύσκολο να πρέπει να συντονιστείς με το ρυθμό μιας ιδιοφυΐας»

Νίκος Α. Μάντης: «Είναι πάντα δύσκολο να πρέπει να συντονιστείς με το ρυθμό μιας ιδιοφυΐας»

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου και μοιράζονται μαζί μας μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενος, ο συγγραφέας και μεταφραστής Νίκος Α. Μάντης για τη μετάφραση των διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «...

Τόνια Κοβαλένκο: «Τα 149 χρόνια που με χώριζαν από τον κορυφαίο Χάρντυ ξυπνούσαν συχνά μέσα μου ένα δέος»

Τόνια Κοβαλένκο: «Τα 149 χρόνια που με χώριζαν από τον κορυφαίο Χάρντυ ξυπνούσαν συχνά μέσα μου ένα δέος»

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου και μοιράζονται μαζί μας μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενη, η μεταφράστρια Τόνια Κοβαλένκο για τη μετάφραση του μυθιστορήματος του Τόμας Χάρντυ [Thomas Hardy] «Μακριά απ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ