markaris

«Φοβάμαι λιγότερο την έκρηξη βίας, απ’ ότι την κοινωνία των βολεψάκηδων που δημιουργήσαμε».

Της Δήμητρας Μαυρίδου

O αστυνόμος Χαρίτος, ο γνωστός ήρωας του Πέτρου Μάρκαρη, κουβαλάει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά του γνήσιου νεοέλληνα, που έχουμε μάθει να… μισούμε, φορτώνοντάς του τα δεινά αυτής της χώρας, αλλά ταυτόχρονα και να αγαπάμε, γιατί κατά βάθος ξέρουμε ότι είναι ένα κομμάτι του εαυτού μας.

Στο τελευταίο του αστυνομικό μυθιστόρημα, τα «Ληξιπρόθεσμα δάνεια», που είναι και το πρώτο βιβλίο της «Τριλογίας της Κρίσης», ο αστυνόμος Χαρίτος προσπαθεί να εξιχνιάσει δολοφονίες τραπεζικών, ενώ ταυτόχρονα θίγονται επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα, από την πρώτη κιόλας σελίδα: «Τι είναι η ληστεία μιας τράπεζας μπροστά στην ίδρυση μιας τράπεζας»; Μπέρτολτ Μπρέχτ, Η όπερα της πεντάρας 

 Στην συνέντευξη που ακολουθεί ο Πέτρος Μάρκαρης μιλάει για τους νεοέλληνες, για την οικονομική κρίση, για το πολιτικό σύστημα, για τη μεγαλύτερη πληγή του σύγχρονου ανθρώπου και για τη γραφή.

Γιατί έχετε επιλέξει να γράφετε αστυνομικά μυθιστορήματα;

Γιατί θεωρώ ότι το αστυνομικό μυθιστόρημα είναι στις μέρες μας το κατάλληλο είδος για να ασχοληθεί ένας συγγραφέας με τα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα της εποχής του.

Πόσο συνέβαλαν προς αυτήν την κατεύθυνση οι λογοτεχνικές επιρροές σας; Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;

Οι αγαπημένοι μου συγγραφείς είναι πολλοί. Να τους απαριθμήσω μου είναι αδύνατο και λόγω χώρου, αλλά και λόγω δυσκολίας επιλογών. Δυο συγγραφείς με έσπρωξαν, ωστόσο, στο αστυνομικό μυθιστόρημα: ο Ζορζ Σιμενόν, ο οποίος μου έδειξε πώς να χειρίζομαι τους απλούς ανθρώπους, και ο Μανουέλ Βάσκεζ Μονταλμπάν, ο οποίος μου έμαθε πώς να εντάσσω τα πολιτικά θέματα στο αστυνομικό μυθιστόρημα.

Ο αστυνόμος Χαρίτος πώς ακριβώς δημιουργήθηκε; Έχει και δικά σας στοιχεία ή είναι προϊόν μυθοπλασίας; Ποια στοιχεία του πιστεύετε ότι είναι αυτά που τον κάνουν αγαπητό στους αναγνώστες; Ίσως, ο αυτοσαρκασμός του;

Ο Χαρίτος εμφανίσθηκε μια μέρα μπροστά μου, οικογενειακώς. Ήταν μια μικροαστική, ελληνική, οικογένεια, την οποία δεν ήξερα τι να την κάνω. Πέρασε κάποιος χρόνος, ώσπου να καταλάβω ότι ήταν αστυνομικός. Πιστεύω ότι η μικροαστική καταγωγή του, και ο μικροαστικός τρόπος ζωής του είναι που τον εξοικειώνουν τόσο γρήγορα με τους αναγνώστες. Είναι ένας απλός άνθρωπος, γκρινιάρης και όχι ιδιαίτερα ευφυής. Αλλά, έχει ένα δικό του ήθος, ένα πείσμα και το προτέρημα να σαρκάζει και να αυτοσαρκάζεται. Ίσως όμως να συντελεί και το γεγονός ότι ο Χαρίτος ανατρέπει το «αστυνομικό στερεότυπο» του μέσου Ελληνα.

«Τα ληξιπρόθεσμα δάνεια» αποτελούν τον πρώτο βιβλίο της τριλογίας της κρίσεως. Η κρίση στην Ελλάδα, σε τόσο μεγάλες διαστάσεις πιστεύετε ότι ήταν κάτι που μπορούσε να προβλεφθεί και ενδεχομένως να αποφευχθεί;

Θα μπορούσε, αλλά όχι στους τρεις μήνες πριν από την κρίση, όπως πιστεύουν πολλοί. Η κρίση που περνάμε είναι πρώτα κρίση πολιτική και δευτερευόντως κρίση οικονομική, με την έννοια ότι η οικονομική κρίση είναι αποτέλεσμα της κρίσης του πολιτικού συστήματος. Χρόνια τώρα παρακολουθούμε τη λειτουργία ενός πολιτικού γίγνεσθαι, το οποίο έχει φτάσει στα όρια του, χρόνια τώρα ζούμε σε μια χώρα όπου το μόνο κόστος που υπολογίζεται είναι το πολιτικό. Το παραγωγικό και το δανειακό κόστος δεν το υπολόγιζε κανείς, ούτε το κράτος, ούτε οι πολιτικοί, ούτε εμείς οι πολίτες. Συνεπώς, οι μεγάλες διαστάσεις της κρίσης δεν προκύπτουν αποκλειστικά από την οικονομική διάσταση της, αλλά από τις πολλαπλές, και κυρίως πολιτικές, συνισταμένες της.

Και τώρα τι γίνεται; Θα πιάσουμε πάτο και θα αναγεννηθούμε ή θα μείνουμε εκεί; Μήπως η οικονομική κρίση λειτουργήσει τελικά ως εφαλτήριο για να αναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας ή μήπως όλη αυτή η αγανάκτηση θα οδηγήσει σε γενικευμένα φαινόμενα βίας;

Ξέρετε αυτή τη θεωρία ότι «ο φοίνιξ εκ της τέφρας του αναγεννιέται» εγώ δεν την παίρνω στα σοβαρά. Η ιστορία μας διδάσκει ότι κατά κανόνα μας μένει η τέφρα χωρίς την αναγέννηση. Το ερώτημα τίθεται διαφορετικά: έχουμε τις δυνάμεις για μια καθολική αντίδραση απέναντι στις αγκυλώσεις και στις εύκολες λύσεις που μας οδήγησαν στο χείλος του γκρεμού; Φοβάμαι πολύ λιγότερο την έκρηξη βίας, απ’ ό,τι την κοινωνία των βολεψάκηδων που δημιουργήσαμε και για τη οποία όλοι είμαστε συνένοχοι. Να το πω κυνικά: υπάρχει τόση εκτεταμένη συνενοχή, που τα όρια της βίας είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένα.

Ένα άλλο σταθερό σημείο αναφοράς στα βιβλία σας είναι και η Αθήνα. Και παρόλο που ο αστυνόμος Χαρίτος δυσανασχετεί με την κίνηση στους δρόμους και τα διπλοπαρκαρισμένα αυτοκίνητα φαίνεται να υπάρχει μια αγάπη για την πόλη και το κέντρο της. Είναι και δική σας αυτή η αγάπη;

Ναι, εκφράζει τη δική μου αγάπη όχι μόνο για την Αθήνα, αλλά γενικότερα για τις μεγαλουπόλεις. Εγώ λατρεύω τις μεγαλουπόλεις και το κέντρο τους. Μπορεί να δυσανασχετώ, να γκρινιάζω και να οργίζομαι, αλλά όλα αυτά είναι κατά μία έννοια τα ναζάκια του ερωτευμένου, γιατί μου είναι αδύνατο να ζήσω χωρίς τις μεγαλουπόλεις. Το όνειρο του να αποσυρθώ σε κάποιο χωριό και να καλλιεργώ το χωράφι του παππού μου δεν είναι για μένα.

Με αφορμή τις επικείμενες εκλογές, ποια στοιχεία θα αλλάζατε στην Αθήνα, αν γινόσασταν δήμαρχος;

Γιατί ρωτάτε εμένα; Βλέπετε γύρω σας κανέναν πολιτικό ή υποψήφιο της τοπικής αυτοδιοίκησης να ασχολείται με την ποιότητα ζωής των πολιτών και με την ανθρώπινη διάσταση των πόλεων; Όλοι ασχολούνται με το ναι ή όχι στο μνημόνιο. Ότι, η Αθήνα και πολλές άλλες πόλεις προξενούν μια αίσθηση έντονης εγκατάλειψης, ότι οι Δήμοι έχουν ξεπεράσει το στάδιο της αποκομιδής σκουπιδιών και των σιδηροπασσάλων στα πεζοδρόμια για να εμποδίζεται το παρκάρισμα, και χρειάζονται κοινωνική πολιτική και κοινωνικά πρόγράμματα, ότι με τον «Καλλικράτη» τίθενται επί τάπητος σοβαρότατα ζητήματα περιφερειακής ανάπτυξης, από τα οποία οι κάτοικοι των περιφερειών αυτών θα είναι άμεσα εξαρτημένοι, ποιους απασχολούν όλα αυτά; Κανέναν πολιτικό ανεξαρτήτως παρατάξεως, το βλέπετε. Σας παραπέμπω λοιπόν στο πέμπτο ερώτημα σας: Κατά τη γνώμη μου αυτό είναι ένα ξεκάθαρο δείγμα για το αν μπορούμε να βγούμε από την κρίση και να εγκαινιάσουμε μια νέα αφετηρία. Ο «Καλλικράτης» είναι μια νέα αφετηρία. Κοιτάξτε πώς τον αντιμετωπίζουμε.

Ισχύει, κατά τη γνώμη σας, η λαϊκή ρήση ότι «έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν»;

Όταν στα είκοσι τρία από τριάντα έξη χρόνια που διαρκεί η Μεταπολίτευση, η Ελλάδα κυβερνήθηκε από τους γόνους δυο πολιτικών οικογενειών, σε ένα καθεστώς θεσμικά κατοχυρωμένης δημοκρατίας, τότε η λαϊκή ρήση, δυστυχώς, επιβεβαιώνεται.

Τελικά, ποια είναι η μεγαλύτερη «πληγή» του σύγχρονου ανθρώπου; Είναι άραγε η παγκοσμιοποίηση, είναι το τραπεζικό σύστημα, είναι η μοναξιά;

Είναι η συστηματική απαξίωση ή/και κατεδάφιση, κάθε ονείρου, κάθε προοπτικής για το μέλλον, και κάθε ουτοπίας, που παρατηρείται σήμερα σε όλα τα κράτη του τέως «δυτικού κόσμου».

Και η γραφή τι πρεσβεύει για εσάς; Είναι ένα μέσο επικοινωνίας με τους άλλους ή μια καθαρά ατομική υπόθεση; Γράφετε για τον εαυτό σας ή για τους δυνητικούς αναγνώστες;

Από τη στιγμή που γίνεσαι επαγγελματίας συγγραφέας, σταματάς να αναρωτιέσαι τι ρόλο παίζει η γραφή για σένα. Σηκώνεσαι το πρωί και κάθεσαι στο γραφείο σου, γιατί αυτό πρέπει να κάνεις, όπως κάθε επαγγελματίας, που ανοίγει το μαγαζί του ή πηγαίνει στο γραφείο του. Ερωτήσεις που αφορούν το ρόλο της γραφής για το συγγραφέα είναι κατάλοιπο ενός παρελθόντος, στο οποίο η συγγραφή ήταν πάρεργο και ο συγγραφέας ξέκλεβε χρόνο από την κύρια απασχόληση του για να γράψει. Αυτό ισχύει σήμερα όλο και λιγότερο. Από την άλλη, γράφεις γιατί έχεις μια ιδέα, η οποία σου αρέσει. Αν το μυθιστόρημα βγει καλό, θα βρει στην πορεία ένα αναγνωστικό κοινό. Αν θα είναι μικρό ή μεγάλο, αυτό δεν το ξέρουν ούτε ο συγγραφέας, ούτε ο εκδότης. Άλλοτε, έχεις μεγάλες προσδοκίες που δεν επαληθεύονται, και άλλοτε έχεις επιτυχία εκεί που δεν την περιμένεις.

Αν ο αστυνόμος Χαρίτος γύρναγε τον χρόνο πίσω θα γινόταν πάλι αστυνομικός; Αν ο Πέτρος Μάρκαρης γύρναγε πίσω τον χρόνο θα ξαναγινόταν συγγραφέας;

Ο Χαρίτος δεν έγινε αστυνομικός από επιλογή, αλλά επειδή καταγόταν από μια φτωχή οικογένεια της υπαίθρου και ο πατέρας του ήταν ενωμοτάρχης. Συνεπώς, η μόνη προοπτική σπουδών ήταν γι’ αυτόν η σχολή της αστυνομίας. Όσο για μένα, πιστεύω ότι πάλι θα γινόμουν συγγραφέας. Είναι το μόνο πράγμα που αγάπησα στη ζωή μου, εκτός από την οικογένεια μου, και το μόνο που πιστεύω ότι μπορώ να κάνω καλά.

markaris eksofylloΤα «Ληξιπρόθεσμα δάνεια», κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης

 

 

 

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ