alt

Συνέντευξη στον Κώστα Αγοραστό

Με την καινούργια της νουβέλα Μακάρι να ήσουν εδώ (εκδ. Κέδρος), η Ελιάνα Χουρμουζιάδου καταπιάνεται με το ζήτημα της μνήμης και της κληρονομημένης ενοχής. Ενοχή ενός ολόκληρου λαού που καλείται να διαχειριστεί ο ήρωάς της, ο Μαξ. 

Το τελευταίο σας βιβλίο, γράφτηκε με σκοπό να ενταχθεί στη σειρά «Εμείς και οι Άλλοι» των εκδόσεων Κέδρος. Είναι δύσκολο ή εύκολο για εσάς να γράφετε με προεπιλεγμένο θέμα;

Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Πρόκειται για τεχνική που δεν την κατέκτησα ποτέ και όταν το επιχείρησα τα αποτελέσματα ήταν μέτρια. Δυστυχώς έχω μια δική μου θεματολογία από την οποία μου είναι δύσκολο να απομακρυνθώ. Αυτό έχει να κάνει με τα ενδιαφέροντα και τα προσωπικά μου βιώματα. Αλλά στην προκειμένη περίπτωση υπήρξε μια ευτυχής σύμπτωση. Το θέμα ήταν μάλλον ανοιχτό, και εγώ είχα το υλικό μου πολύ πριν αρχίσω να γράφω.

Στο Μακάρι να ήσουν εδώ αγγίζετε ένα θέμα, το οποίο θεωρείται ακόμη ταμπού για την ευρωπαϊκή ιστορία. Τον τρόπο που έχουν περάσει στο γερμανικό ασυνείδητο οι θηριωδίες των Ναζί. Πείτε μου πώς καταφέρατε να μπείτε στην ψυχολογία του κεντρικού σας ήρωα και να αποδώσετε την εναντιοδρομία των σκέψεων και των συναισθημάτων του;

Μου είναι πολύ δύσκολο να ανιχνεύσω την πορεία μέσα από την οποία γεννήθηκε ο Μαξ. Ορισμένα βιβλία που είχα διαβάσει με έκαναν να δω τα πράγματα από την οπτική γωνία  των Γερμανών. Έπειτα το ζήτημα μου έγινε έμμονη ιδέα. Τα σχέδια, οι ενέργειες και η συμπεριφορά των ναζιστών μετά την άνοδό τους στην εξουσία δεν είναι ιστορικά γεγονότα που, αφού καταγραφούν και αναλυθούν, μπαίνουν εύκολα στο αρχείο. Υπήρχε η σιωπηρή συναίνεση ενός εκ των πλέον πολιτισμένων λαών της Δύσης. Υπήρχε μια σχεδόν επιστημονική προσέγγιση στη μαζική εξόντωση ανθρώπων. Και υπάρχουν σήμερα στη Γερμανία οι απόγονοι όσων τα έζησαν αυτά, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειονότητα εμφανίζονται από αμήχανοι έως αρνητικοί, όταν το ζήτημα επανέρχεται στο προσκήνιο. Όμως η ανάμνηση υπάρχει υποσυνείδητα, και ιδίως η  πρώτη μεταπολεμική γενιά των Γερμανών ήρθε αντιμέτωπη με μεγάλες εσωτερικές αντιφάσεις. Άρχισα λοιπόν να αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν να διαχειριστεί κανείς τέτοιες αντιφάσεις ή να ζει με μια κληρονομημένη ενοχή.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν σχόλια (χωρίς τις παραπομπές μέσα στο κείμενο) και μια ενδεικτική βιβλιογραφία που σας βοήθησε να γράψετε το βιβλίο. Πέραν αυτών όμως, ποια είναι τα προσωπικά σας βιώματα που χρησιμοποιήσατε για να χτίσετε τους χαρακτήρες των ηρώων του βιβλίου σας;

Υποθέτω ότι ακόμα και τα αναγνώσματα είναι ενός είδους προσωπικό βίωμα. Μίλησα με ορισμένους Γερμανούς, κυρίως για να επιβεβαιώσω τα συμπεράσματα στα οποία είχα καταλήξει. Βρήκα επίσης μαρτυρίες ανθρώπων των οποίων οι γονείς είχαν ανάμειξη στα ναζιστικά εγκλήματα. Ειλικρινά συγκλονίστηκα από τον τρόπο με τον οποίο οι θύτες έγιναν θύματα.  Ύβρις και Νέμεσις, όπως πολύ εύστοχα τιτλοφόρησε ο Ίαν Κέρσο τους δύο τόμους της βιογραφίας του Χϊτλερ.

Η μουσική μέσα στο βιβλίο σας έχει έναν πάρα πολύ σημαντικό ρόλο. Κάποιες φορές λειτουργεί συνοδευτικά της ψυχολογικής κατάστασης του ήρωα, άλλες αντιστικτικά και κάποιες άλλες επεξηγηματικά, σε κάποιο επίπεδο. Πόσο συνειδητά έγινε αυτό;

Απόλυτα συνειδητά. Ο Μαξ δεν έχει καλές σχέσεις με την πραγματικότητα. Βρίσκεται διαρκώς με το ένα πόδι σε μια άλλη διάσταση, στην οποία έλαβαν χώρα τα φρικτά και ανεξήγητα για τον ίδιο εγκλήματα του πατέρα του. Η μουσική, όπως και οι ερημιές του νησιού, είναι το καταφύγιό του και ο καθρέφτης της ψυχής του.

altΣτο πρώτο μέρος του βιβλίου σας συναντάμε δευτεροπρόσωπη αφήγηση, μια τεχνική όχι ιδιαίτερα συνηθισμένη. Πείτε μου γιατί επιλέξατε κάτι τέτοιο;

Είχα δοκιμάσει άλλους αφηγηματικούς τρόπους και δεν είχα το αποτέλεσμα που ήθελα. Το δεύτερο πρόσωπο πρόσφερε την πιο αποδοτική οπτική γωνία για να αναδειχθεί ο εσωτερικός διχασμός του Μαξ. Προσωπικά έχω αδυναμία στο δεύτερο πρόσωπο. Με βάζει βαθιά στο παιχνίδι, είτε ως συγγραφέα είτε ως αναγνώστη.

Θα σας ενδιέφερε το βιβλίο σας να μεταφραστεί στα γερμανικά και να διαβαστεί από ένα αναγνωστικό κοινό που μπορεί να ταυτιστεί πιο εύκολα με τον κεντρικό σας ήρωα, τον Μαξ;

Θα με ενδιέφεραν οι αντιδράσεις των Γερμανών. Μπόρεσα άραγε να καταλάβω κάτι από τα τραύματα που άφησε η τραγωδία του ναζισμού στον ίδιο τον τόπο του εγκλήματος;

Πόσο σημαντική είναι για εσάς η γνώμη των ομότεχνών σας και πόσο των κριτικών που παίρνετε για τα βιβλία σας;

Κοιτάξτε, μια γνώμη συνδέεται άμεσα με το πρόσωπο που την εκφέρει και τη σχέση του με τον κρινόμενο. Άρα δεν έχουν όλες οι γνώμες την ίδια βαρύτητα, και αυτό ισχύει τόσο για τις θετικές όσο και για τις αρνητικές. Πάντως για το συγκεκριμένο βιβλίο τείνω να συμφωνήσω με τις δύο ενστάσεις που διατυπώθηκαν, δηλαδή ότι το βιβλίο θα έπρεπε να είναι πιο μεγάλο και ότι το δεύτερο μέρος μοιάζει αδύναμο συγκριτικά με το πρώτο, αφού ο Μαξ κλέβει την παράσταση.

Έχουν κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα πέντε δικά σας βιβλία, όλα μυθιστορήματα (με εξαίρεση τη νουβέλα Απώλεια Σοφίας). Τα θέματά σας, κάθε φορά, απαιτούν την έκταση του μυθιστορήματος ή το προτιμάτε σας είδος σε σxέση με το διήγημα;

Θέλω να ακολουθώ τους ήρωες σε πολλές και διαφορετικές στιγμές και να διανύουμε μαζί ένα μέρος της ζωής τους. Αυτό είναι κάτι που μόνο το μυθιστόρημα μπορεί να προσφέρει. Βρίσκω ότι οι ήρωες κάνουν καλή συντροφιά. Ούτε σε προδίδουν ούτε σε απογοητεύουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν διαβάζω διηγήματα.  Θαυμάζω τους συγγραφείς που μπορούν μέσα σε λίγες σελίδες να δώσουν πλήρη εικόνα μιας ύπαρξης. Αλλά αυτό προϋποθέτει ένα αισθητήριο διαφορετικό από του μυθιστοριογράφου.

Περιγράψτε μου την ιδανική σας μέρα, ως συγγραφέα.

Όταν γράφω θέλω δύο πράγματα: πρώτον την ησυχία μου, δεύτερον απεριόριστο χρόνο.

Τις περιόδους που γράφετε έχετε αυστηρό ωράριο όταν κάθεστε στον υπολογιστή και εργάζεστε πάνω στο κείμενό σας;

Στην αρχή όχι. Βάζω πρόγραμμα όταν έχω ξεκαθαρίσει στον εαυτό μου τι ακριβώς θέλω να γράψω και πώς, και όσο πλησιάζω προς το τέλος γίνομαι όλο και πιο αυστηρή στην τήρησή του.

Γράφετε κάτι αυτόν τον καιρό;

Ναι, γράφω. Ιδίως αυτόν τον καιρό, ως αντίδοτο σε όσα συμβαίνουν.

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Έλενα Χουζούρη: «Η πολιτική προσφυγιά, ο ξεριζωμός και η διαγραφή από την πατρίδα, παραμένουν ανεπούλωτο τραύμα»

Mε αφορμή την επανέκδοση του μυθιστορήματός της «Πατρίδα από βαμβάκι» (εκδ. Πατάκη), η συγγραφέας Έλενα Χουζούρη μάς μιλάει για τη λιγότερη γνωστή ιστορία των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα μετά το τέλος του Εμφυλίου και τη σημερινή συγκυρία με το πρόβλημα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς.&nb...

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Αλέξης Πανσέληνος: «Τα διηγήματα αυτά απηχούν την τάση μου για πολυπρόσωπες και πολυεπίπεδες αφηγήσεις»

Συνέντευξη με τον συγγραφέα Αλέξη Πανσέληνο με αφορμή την επανέκδοση του πρώτου του βιβλίου «Ιστορίες με σκύλους» (εκδ. Μεταίχμιο), μια συλλογή με τέσσερα εκτενή διηγήματα. Μια επιστροφή έπειτα από 42 συναπτά χρόνια στις συγγραφικές απαρχές του. Φωτογραφία: © Νίκος Κοκκαλιάς.

Συνέντευξη στον ...

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Φώτης Καγγελάρης: «Δεν υπάρχει ''ελεύθερη'' τέχνη – είναι πάντα ένας συμβιβασμός και μια μεταμφίεση»

Συνέντευξη με τον Διδάκτορα Ψυχοπαθολογίας και συγγραφέα Φώτη Καγγελάρη με αφορμή το βιβλίο του «Μια ιστορία της τέχνης. Από την μεριά της επιθυμίας» (εκδ. Παπαζήση). Μια πρωτότυτη θέαση της τέχνης και της άμεσης σχέσης που έχει με την ουσία της ζωής μας. 

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ