Για την παράσταση Αίματα, του Ευθύμη Φιλίππου, που παρουσιάζεται στη μικρή σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, από τις 8 ως τις 19 Οκτωβρίου, σε σκηνοθεσία Αργυρώς Χιώτη.
Του Νίκου Ξένιου
Ένας άντρας γράφει επιστολές στον καλύτερό του φίλο σχετικά με μια πληγή του που χαίνει και αιμορραγεί. Εκείνος του απαντά σχετικά με τους χωρισμούς του, τα όνειρά του, τις μικρές καθημερινές απολαύσεις του. Η αλληλογραφία τους διαρκεί μια τριετία, που ο συγγραφέας την τοποθετεί μεταξύ 1990 και 1993, κι εκφωνείται ως άμεσος διάλογος αποστολέα και παραλήπτη. Οι φωνές των ανθρώπων που πλαισιώνουν τους δυο κεντρικούς ήρωες ενορχηστρώνονται με χιούμορ, παράγοντας ένα αντιφατικό κείμενο «αντίστιξης» προς κάθε πραγματιστικό στοιχείο. Στις επιστολές γίνεται σχολαστική παράθεση επουσιωδών λεπτομερειών και καταγραφών που συνδέονται με χαλαρούς αρμούς μεταξύ τους και καταργούν την έννοια της πλοκής.
Κηλίδες αίματος στον καναπέ
Σκόπιμα διακωμωδώντας την πραγματικότητα και τον αντιφατικό χαρακτήρα του βιώματος, όπως καταγράφεται σε μια χαλαρή και ανοργάνωτη συνείδηση, ο Φιλίππου γράφει κείμενο για μια περφόρμανς με splatter αισθητική, φιλοτεχνημένη από εκφράσεις, στάσεις, χορευτικές κινήσεις και ένα καλοκουρδισμένο θίασο. Η δεκαετία του ενενήντα αναγορεύεται σε πρωταγωνιστή, καθώς οι δύο κύριοι χαρακτήρες παραμένουν σκιώδεις, ένα είδος οχήματος, δηλαδή, πάνω στο οποίο θα εξελιχθεί η σχηματική δράση.
Η πλοκή είναι χαλαρή, όμως ανακαλεί οικείες παραστάσεις της δεκαετίας εκείνης και λειτουργεί συγκινησιακά βάσει κωδίκων που αναδύονται κυρίως από την καθημερινή –και τη θεατρική– εμπειρία, και λιγότερο από τις σελίδες της λογοτεχνίας. Ο θεατής δεν ταυτίζεται τόσο με τα υποκείμενα της δράσης, όσο με το σκηνικό της και τους ανώνυμους κομπάρσους της: με κάποιον κύριο που βυθίζεται στην πισίνα με ανεξήγητο τρόπο, μ’ έναν άντρα που καταστρέφει τις τριανταφυλλιές και τα ζουμπούλια του χωρίς λόγο, με κάποια τραγουδίστρια που μαχαιρώνει τη συνάδελφό της, με κάποια γυναίκα που εγκαταλείπει τον παντρεμένο εραστή της και μετά τον εκλιπαρεί να τη δεχτεί πίσω.
Στα όρια του αυτοσχεδιασμού, η θεατρική τέχνη υπηρετείται επάξια και ο θεατής βρίσκει ταυτίσεις, χωρίς απαραίτητα να είναι σε θέση να βρει δόκιμους συμβολισμούς και νοηματοδοτήσεις.
Η ανοιχτή πληγή του πρωταγωνιστή παράγει ένα σωρό κωμικά επεισόδια: έπιπλα και σκεύη βάφονται σε κοκκινόμαυρα χρώματα για να μην γίνεται αντιληπτό το αίμα που ρέει άφθονο. Ο ήρωας που αιμορραγεί ακατάσχετα γράφει μια ποιητική επίκληση που απευθύνεται στα «αίματά του», ικετεύοντάς τα «να σταματήσουν να ρέουν». Παρά τον αντιφατικό χαρακτήρα των δηλώσεων των πρωταγωνιστών και τη συνεχή υπονόμευση που τους γίνεται από τις «παράλληλες» φωνές των άλλων μελών του θιάσου, η μουσική αυτή επίκληση είναι υψηλής αισθητικής: πρόκειται για μια στιγμή θεατρικής κορύφωσης που θαρρείς ότι αντλήθηκε από τα μανιφέστα του ντανταϊσμού. Υπήρξαν κι άλλες στιγμές όπου, στα όρια του αυτοσχεδιασμού, η θεατρική τέχνη υπηρετείται επάξια στη διάρκεια της παράστασης και ο θεατής βρίσκει ταυτίσεις, χωρίς απαραίτητα να είναι σε θέση να βρει δόκιμους συμβολισμούς και νοηματοδοτήσεις.
Τραβώντας τη γη κάτω από τα πόδια των ηρώων του, ο συγγραφέας θέλησε τα συναισθήματά τους να μεταπίπτουν διαρκώς από το ένα άκρο στο άλλο, με αποτέλεσμα, τελείως αναιτιολόγητα, να καταστρέφονται σχέσεις και να οικοδομούνται άλλες, οι απαντητικές επιστολές να μην απαντούν στις προηγούμενες, ο ειρμός να χάνεται τελείως, αλλά και, όλως περιέργως, να αναδεικνύεται μια πρωτοφανής δραματουργική ένταση: θα μπορούσε κανείς να την αποδώσει στην ειλικρίνεια του κειμένου και της σκηνοθετικής προσέγγισης, τα εύσημα όμως νομίζω ότι πρέπει να αποδοθούν κυρίως στους εξαιρετικούς ηθοποιούς.
Ο Ευθύμης Φιλίππου
|
Μια καλά ασκημένη ομάδα
Η ομάδα Vasistas προέκυψε από τη συνάντηση της Αργυρώς Χιώτη με την Ariane Labed και τη Naima Carbajal στην Γαλλία και την κοινή τους πρόθεση «να αποκαλύψουν την απάθεια με την οποία χρησιμοποιούνται και διαστρέφονται τα ανθρώπινα συναισθήματα». Η ομάδα, που ξεκίνησε τη δράση της στη Μασσαλία, αποτελείται από ανθρώπους διαφορετικών εθνικοτήτων (Ελλάδα, Γαλλία, Μεξικό) που επιδιώκουν την ανάπτυξη ενός πολυπολιτισμικού καλλιτεχνικού δικτύου. Από τις 11 μέχρι τις 13 Ιουλίου 2011 παρουσίασε στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης το πολυθέαμα Spectacle, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Στα πλαίσια του φεστιβάλ MIR παρουσίασε την παράσταση Play back, ένα είδος «σχεδιάσματος» παράστασης που στρεφόταν γύρω από «τη λέξη που δεν ειπώθηκε». Έκτοτε οι Vasistas κινούνται σε πολλές χώρες και δουλεύουν θέματα όπως η συλλογική μνήμη, ενώ θέτουν προβληματισμούς για τη λειτουργία της καθημερινότητας, με κύρια γνωρίσματα ύφους τη σκηνική λιτότητα, τα ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα, τη συνεπικουρία των εικαστικών τεχνών, της μουσικής και της τεχνολογίας.
Απόφοιτος της δραματικής σχολής «Μορφές» του θεάτρου Εμπρός, η σκηνοθέτις Αργυρώ Χιώτη σπούδασε στην Ελλάδα και τη Γαλλία και συνεργάστηκε με τους Mireille Guerre, Agnes de Amo, Νίκο Χατζόπουλο, Γιάννη Χουβαρδά, Γιάννη Τσορτέκη και Τάσο Μπαντή. Σε συνεργασία με τη θεατρική ομάδα Vasistas, σκηνοθέτησε τις παραστάσεις Φαέθων (αναλόγιο) και Domino (2013), Phobia- Ένα θέαμα (2010) Silence (2008-9), Κόκκινη σκουφίτσα, εγώ κι ο λύκος μου (2007) και Get over it-Φαίδρες (2005).
* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.