alt

Για την ποιητική συλλογή του Παναγιώτη Λογγινίδη Αναίτια εποχή (εκδ. Κέδρος).

Του Παναγιώτη Γούτα

Η συλλογή ποιημάτων Αναίτια εποχή είναι η πρώτη ποιητική κατάθεση του Παναγιώτη Λογγινίδη, που, όπως διαβάζουμε στο αυτί του βιβλίου του, είναι δικηγόρος, γεννήθηκε στο Ροδοχώρι Ημαθίας, έζησε στην Κομοτηνή και στην Τουλούζ, και ποιήματά του δημοσιεύτηκαν στο λογοτεχνικό περιοδικό της πόλης μας «ΕΝΕΚΕΝ». Σήμερα ζει στη Θεσσαλονίκη.

Η συλλογή περιλαμβάνει 39 ποιήματα, μοιρασμένα ανισομερώς σε 9 ποιητικές συστάδες, οι τίτλοι των οποίων αφορούν εποχές του έτους ή παρεμφερείς φράσεις: Φθινόπωρο, Φθινόπωρο+1, Χειμώνας, Χειμώνας μείον ένα καλοκαίρι, Πρωτάνοιξη, Άνοιξη, Καλοκαίρι, Κατακαλόκαιρο, Εκτός εποχής. Εντύπωση προξενεί πως σε δύο απ’ αυτές τις ενότητες, στο Φθινόπωρο+1 και στο Χειμώνας μείον ένα καλοκαίρι, περιλαμβάνεται μόλις ένα ποίημα κάθε φορά.

Αυτό το ιδιαίτερο όμως που ξεχωρίζει στη γραφή του Λογγινίδη είναι η σύζευξη, το πάντρεμα σκέψεων-ιδεών και συναισθημάτων με απτά, υλικά, καθημερινά αντικείμενα.

Το εύρημα να συνταιριάσει ο Λογγινίδης το περιεχόμενο των ποιημάτων του με εποχές του χρόνου είναι έξυπνο (παραπέμπει κάπως και στις «4 εποχές» του Βιβάλντι, ένα μουσικό θέμα για κάθε εποχή του έτους), ωστόσο νομίζω πως δεν ανταποκρίνεται πάντα με επιτυχία σε όλες τις περιπτώσεις, αφού κάποια του ποιήματα θα μπορούσαν κάλλιστα να ενταχθούν σε οποιαδήποτε ενότητα. Αυτό το ιδιαίτερο όμως που ξεχωρίζει στη γραφή του Λογγινίδη είναι η σύζευξη, το πάντρεμα σκέψεων-ιδεών και συναισθημάτων με απτά, υλικά, καθημερινά αντικείμενα, κάτι που θα το συναντήσουμε σε αρκετά ποιήματα της συλλογής, άλλοτε με ιδιαίτερη επιτυχία ως εκφορά της γλώσσας και του λόγου, και άλλοτε με λιγότερη επιτυχία. Κι αυτό, βέβαια, είναι παλιό και δοκιμασμένο εύρημα, που το χρησιμοποίησε, στο παρελθόν, με ιδιαίτερη επιτυχία στα ποιήματά του, ο μεγάλος Μπόρχες, ο διαδραστικότερος λογοτέχνης όλων των εποχών παγκοσμίως, ύστερα από μακροχρόνιες και έγκυρες έρευνες αμερικάνικων πανεπιστημίων.

Αντιγράφω σκόρπιους στίχους ή φράσεις του Λογγινίδη όπου γίνεται εμφανές αυτό το λεκτικό δίπολο σκέψεων-συναισθημάτων και υλικής, απτής καθημερινότητας, από την «Αναίτια εποχή»: αποφάσισα επιτέλους να καπνίσω πιο ελαφριές σκέψεις, μια ρουφηξιά παραισθησιογόνας λύπης, περίπολος θλίψης, έριξα άγκυρα σε δύο φίλες σκέψεις, κάλεσα την κοντινή ξαδέλφη απομόνωση, ήρεμη ψυχική θάλασσα, αχ άτιμε μετεωρολόγε ψυχισμέ, συνεχείς υδάτινες χαρμολύπες, θερισμός καταναγκαστικά ανθισμένων βλεμμάτων, χιλιάδες στάχυνες επιδείξεις απορρόφησης κτλ. Από τέτοια παράδοξα λεκτικά παιχνιδίσματα είναι γεμάτη η συλλογή του Λογγινίδη, όλα τους φανερώνουν δεξιοτεχνία, δημιουργική ποιητική φαντασία και επαρκή ποιητική αντίληψη, κάπου όμως νομίζω πως, με την υπέρμετρη χρήση τους, χάνεται το μέτρο, και αυτό είναι κάτι που ο ποιητής θα πρέπει να το προσέξει και να το περιορίσει στα επόμενα βιβλία του.

Ο Λογγινίδης δείχνει γενικά πως κατέχει καλά το ποιητικό παιχνίδι, η γλώσσα είναι ρέουσα και ελκυστική, το πρώτο πρόσωπο προσδίδει αμεσότητα στον ποιητικό στόχο.

Ο Λογγινίδης δείχνει γενικά πως κατέχει καλά το ποιητικό παιχνίδι, η γλώσσα είναι ρέουσα και ελκυστική, το πρώτο πρόσωπο προσδίδει αμεσότητα στον ποιητικό στόχο, ενώ κάποια εμβόλιμα δεύτερα πρόσωπα στα ρήματα που, παράλληλα, χρησιμοποιεί, κάνουν το ποιητικό σύνολο πιο προσιτό και οικείο στον αναγνώστη: π.χ. σελ. 63 (εναλλαγή α΄ και β΄ προσώπου) Συνάντησα στο δρόμο πολλούς γνωστούς / απ’ τις παλιές τηβέννους θλίψεις / και αποφάσισα γρήγορα γρήγορα να τις φορέσω / Πού ξέρεις, ίσως δεχτώ επίθεση απ’ τον καιρό απόψε…, ενώ αλλού κλείνει ως εξής ένα ποίημά του: Βλέπεις δύο στοιχεία δεν αρκούν ποτέ / να απειλήσουν ένα σύνολο / μιας αφανέρωτης επιθυμίας.

Όπως στους στίχους του Λογγινίδη ταυτίζονται ή αντιπαραβάλλονται συναισθήματα και σκέψεις με υλικά αντικείμενα, το ίδιο συμβαίνει και στους τίτλους των ποιημάτων. Υπάρχουν τίτλοι που αναφέρονται σε πράγματα και γι’ αυτά το ποίημα μιλά: Το σπίτι σου, Το δώρο, Το βάζο, Βιβλίο πεπαλαιωμένο. Σ’ άλλα πάλι ποιήματα τονίζεται εξ αρχής το συναίσθημα: Αγωνία, Αναμείνατε στα συναισθήματά σας, Εναέρια απομόνωση κτλ. Γενικά υπάρχει ένα συνεχόμενο δούναι και λαβείν ανάμεσα σε πράγματα και νοήματα-αισθήματα, ώστε, απ’ τη μια, τα πράγματα να εξαϋλώνονται και να αλλοιώνεται η υλική τους υπόσταση, και, απ’ την άλλη, τα νοήματα-αισθήματα να γίνονται πιο απτά, γήινα, υλικά, καθημερινά.

Επίσης ο Λογγινίδης δείχνει πως τα καταφέρνει καλά και στο μεγαλύτερης έκτασης ποίημα (μία, μιάμισης σελίδας) και στα σύντομα δίστιχα ή τρίστιχα (ή ολιγόστιχα) ποιήματα, όπου το νόημα υποχρεωτικά πυκνώνει και το ποιητικό αποτέλεσμα γίνεται καίριο και δραστικό. Αντιγράφω δυο τέτοια σύντομα ποιήματα: Οπτική φλυαρία: Σήμερα όλη μέρα κοιτούσα το διαφανές φεγγάρι / μέχρι να βαρεθώ απ’ τη συνήθεια. Και Παράπλευρος χρόνος: Ώρες ώρες κάθομαι / και περιμένω στο τέλος του χρόνου / Κι όλο αναβάλλω τη συνάντηση για χθες.

Μετωνυμίες, μεταφορές, συμβολισμοί, ασυνήθιστα νοηματικά λεκτικά δίπολα, εικόνες, υπαινιγμοί αφθονούν στην ποίηση του Λογγινίδη, που φαίνεται πως η ποίηση της Κικής Δημουλά αλλά και του Ελύτη, μάλλον τον έχουν επηρεάσει σε αρκετό βαθμό.

Μετωνυμίες, μεταφορές, συμβολισμοί, ασυνήθιστα νοηματικά λεκτικά δίπολα, εικόνες, υπαινιγμοί αφθονούν στην ποίηση του Λογγινίδη, που φαίνεται πως η ποίηση της Κικής Δημουλά αλλά και του Ελύτη, μάλλον τον έχουν επηρεάσει σε αρκετό βαθμό. Θέματα όπως ο χρόνος, οι λέξεις ως πρώτη ποιητική ύλη, τα ποιήματα, οι κατευθύνσεις των βλεμμάτων, η λήθη, η μνήμη, η θλίψη της καθημερινότητας, η ανθρώπινη επαφή, η αλληλουχία των εποχών πάντα σε αντιπαραβολή με την αλληλουχία των ανθρώπινων συναισθημάτων και συμπεριφορών, τον απασχολούν έντονα στην ποίησή του. Ξεχώρισα αρκετά ποιήματα από την «Αναίτια εποχή», που, ας τονιστεί, για πρώτη ποιητική κατάθεση νέου ποιητή είναι ένα πολύ καλό βιβλίο. Πιστεύω πως τα καλύτερά του είναι συγκεντρωμένα στην τελευταία συστάδα, που τιτλοφορείται Εκτός εποχής. Θα κλείσω το κείμενό μου με ένα από τα ποιήματα που ξεχώρισα ιδιαίτερα και μου άρεσε. Τιτλοφορείται ΠΜ: Βαριέμαι τους πολιτικούς μηχανικούς / γιατί έχουν έγνοια μόνο που θα χτίσουν / και παραβλέπουν πως το μέλλον είναι άχτιστο // Σπίτια, οικοδομές, εργοστάσια / Μεγάλη έγνοια να οικοδομείς το ανοικοδόμητο / Να ψάχνεις υλικά εφήμερα / για να στεγάσεις το αιώνιο / Πού να χωρέσει αυτό το συνεχές / που αν και ανέστιο ποτέ δεν κινδυνεύει // Βαριέμαι του πολιτικούς μηχανικούς / γιατί δεν κάνουν τίποτα άλλο νύχτα μέρα / απ’ το να σκέφτονται πώς θ’ ανοικοδομήσουν / μεγάλες πολυκατοικίες, μεγάλες επιφάνειες, μεγάλες αναζητήσεις / Έγνοια να κάνουν κατοικίες μυριάδες / Να στεγαστούν ασφάλειες και φόβοι και ανάγκες // Βαριέμαι τους πολιτικούς μηχανικούς / γιατί όλη μέρα κουβαλούν φορτία / Χάρτινα τούβλα, άμμο κινούμενη και γυάλινο τσιμέντο / Και της ζωής τους το βαρύ φορτίο / το εναποθέτουν σε μια σίγουρη επανάληψη / Συμπαγείς επιθυμίες, πολυώροφα συναισθήματα, κάθετες επενδύσεις.

* Το κείμενο αναγνώσθηκε σε εκδήλωση στη ΔΕΒΘ, το Σάββατο, 9 Μαΐου, 2015.

*Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. 

altΑναίτια εποχή
Παναγιώτης Λογγινίδης
Κέδρος 2014
Σελ. 86, τιμή εκδότη € 9,50

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

«Αναγέννηση» του Χάρη Βλαβιανού (κριτική) – 39 ποιητικά πορτρέτα

Για την ποιητική συλλογή του Χάρη Βλαβιανού «Η Αναγέννηση - 39 ποιητικά πορτρέτα» (εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Πορτρέτο του Νικολό Μακιαβέλι, στον οποίο είναι αφιερωμένο ένα ποίημα της συλλογής © Wikipedia. 

Γράφει η Άννα Βασιάδη

...
«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

«Ποιήματα και τραγούδια» του Θωμά Κοροβίνη (κριτική) – Oι στίχοι ενός αδέσποτου δεσπότη

Για το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ποιήματα και τραγούδια» (εκδ. Άγρα). Κεντρική εικόνα: πίνακας του Γιάννη Τσαρούχη με τίτλο: «Δύο άντρες με φτερά πεταλούδας» © Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. 

Γράφει ο Γιώργος Γκόζης

…ή αλλιώς, περί του υμνογραφι...

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

«Έθνος εξαιρετικά» του Δημήτρη Κοσμόπουλου (κριτική) – Η φωνή των αφανών Ελλήνων στρατιωτών

Για την ποιητική συλλογή του Δημήτρη Κοσμόπουλου «Έθνος εξαιρετικά» (εκδ. Περισπωμένη). Kεντρική εικόνα: Ανεξάρτητη Μεραρχία. Διανομή αλληλογραφίας και δεμάτων. Συλλογή Μικρασιατικής Εκστρατείας/ Αρχείο ΕΡΤ.

Γράφει η Αγάθη Γεωργιάδου

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ