middle age

Για το βιβλίο του Edward Grant Τα θεμέλια της σύγχρονης επιστήμης στον Μεσαίωνα (μτφρ. Σαββίνα Παπαδάκη, εκδ. Ροπή).

Του Μάνου Σαββάκη

Το βιβλίο του Grant, σε μια πρώτη ανάγνωση, φαίνεται να απευθύνεται σε εξειδικευμένο επιστημονικό κοινό, αλλά στην ουσία μπορεί να διαβαστεί από οποιοδήποτε διαθέτει τη στοιχειώδη υπομονή να απολαύσει ένα απαιτητικό αλλά καλογραμμένο βιβλίο.

Ο συγγραφέας αναλαμβάνει το δύσκολο εγχείρημα να αποκαταστήσει μια επιστημονική συνέχεια ανάμεσα στην περίοδο πριν και μετά τον Μεσαίωνα, υποστηρίζοντας ότι τελικά αυτά τα πεντακόσια χρόνια δεν ήταν εντελώς, όπως κατά κόρον πιστεύεται, χαμένη υπόθεση για την εδραίωση της μοντέρνας επιστήμης. Ο Grant ισχυρίζεται ότι θα ήταν αδύνατη η άνθιση της μοντέρνας επιστήμης, που παρατηρείται το 16ο αιώνα, αν δεν είχαν υπάρξει τρείς σημαντικοί παράγοντες: Ο πρώτος, αφορά στη μετάφραση ελληνο-αραβικών έργων για την επιστήμη και τη φυσική φιλοσοφία στα Λατινικά από εκκλησιαστικούς κύκλους, ο δεύτερος την ίδρυση μεσαιωνικών πανεπιστημίων και ο τρίτος την εμφάνιση θεολόγων-φυσικών φιλοσόφων.

Το πανεπιστήμιο, ως κέντρο αυτής της «οργανωμένης» γνώσης και «μεθοδικής» μαθητείας σφραγίζει την πνευματική ζωή της Δυτικής Ευρώπης. 

Για τον συγγραφέα-ερευνητή, τόσο η τεράστια πηγή μάθησης και γνώσης, που προκύπτει από τις μεταφράσεις κυρίως του Αριστοτέλη και συστηματοποιείται στα μεσαιωνικά πανεπιστήμια, όσο και η θεσμοποίηση της πανεπιστημιακής συντεχνίας, συνεισέφεραν στη δημιουργία μιας κοινότητας-οντότητας, ενός κοινωνικού θεσμού, του πανεπιστημίου, στου οποίου το εσωτερικό διδάσκεται η ιστορία, η φιλοσοφία, τα μαθηματικά και η λογική. Το πανεπιστήμιο, ως κέντρο αυτής της «οργανωμένης» γνώσης και «μεθοδικής» μαθητείας σφραγίζει την πνευματική ζωή της Δυτικής Ευρώπης. Τέλος, οι θεολόγοι-φυσικοί φιλόσοφοι, αν και συχνά αντιμετώπιζαν ένα δίλλημα ανάμεσα στο λόγο της επιστήμης και τη θεϊκή αυθεντία, κατάφεραν, πάντα σύμφωνα με το Grant, να αντισταθούν και να απέχουν από την επιπόλαιη χρήση της φυσικής φιλοσοφίας για την επίλυση θεολογικών προβλημάτων.

Το επιχείρημα ότι ο Μεσαίωνας τελικά συνέβαλλε στην ανάπτυξη της σύγχρονης επιστήμης καταφέρνοντας τη σύνδεση του Ελληνικό-αραβικού-λατινικού πνεύματος και δίνοντας στην ανθρωπότητα ένα τεράστιο μάθημα πολυπολιτισμικότητας, είναι εν μέρει πειστικό και μερικώς τεκμηριωμένο. Στις όποιες περιπτώσεις υποστήριξης της σύγχρονης επιστήμης από τη θρησκευτική εξουσία της εποχής μπορεί κανείς να βρει αντιστοίχως αρκετά περιστατικά ακόμα και σφοδρής ή βίαιης αντίστασης απέναντι στον επιστημονικό λόγο. Εκτός, αν κάποιος –ο Grant εν προκειμένω το πράττει– θεωρήσει, απολύτως θετικιστικά, την ιστορία της επιστήμης ως ένα οικοδόμημα με απόλυτη εσωτερική συνέπεια, ομοιογένεια, χωρίς ρωγμές, ασυνέχειες και παλινωδίες.  

 * Ο ΜΑΝΟΣ ΣΑΒΒΑΚΗΣ είναι Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

middle age coverΤα θεμέλια της σύγχρονης επιστήμης στον Μεσαίωνα
Το θρησκευτικό, θεσμικό και πνευματικό τους πλαίσιο
Edward Grant
Μτφρ. Σαββίνα Παπαδάκη
Εκδ. Ροπή 2016
Σελ. 356, τιμή εκδότη € 19,06

politeia link

 

 

 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ EDWARD GRANT

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Φιλοσοφία της Τεχνολογίας» (κριτική) – Μια κριτική επισκόπηση της τεχνολογίας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης

«Φιλοσοφία της Τεχνολογίας» (κριτική) – Μια κριτική επισκόπηση της τεχνολογίας στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης

Για το συλλογικό βιβλίο «Φιλοσοφία της Τεχνολογίας – Μια κριτική επισκόπηση», επιμέλεια Χαράλαμπος Κόκκινος, Μανώλης Πατηνιώτης (μτφρ. Χαράλαμπος Κόκκινος, εκδ. Ροπή). 

Γράφει η Λήδα Αρνέλλου

Τα ερωτήματα είναι πυρηνικ...

«Digital detox» της Τρίνε Σίβερτσεν (κριτική) – Μήπως ήρθε η ώρα να «αποτοξινωθούμε»;

«Digital detox» της Τρίνε Σίβερτσεν (κριτική) – Μήπως ήρθε η ώρα να «αποτοξινωθούμε»;

Για το βιβλίο της Τρίνε Σίβερτσεν [Trine Syvertsen] «Digital Detox» (μτφρ. Ελίνα Αντωνοπούλου, Βανέσα Ματσούκα, Έφη Ματσούκα, εκδ. Δίαυλος). Κεντρική εικόνα: Σκηνή από την ταινία «Παράσιτα» του Πονγκ Τσουν–χο. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Εμείς και η ψυχή μας» των Σάββα Σαββόπουλου και Κώστα Γιαννακίδη – «Όλα όσα θα θέλατε να ρωτήσετε έναν ψυχίατρο-ψυχαναλυτή»

«Εμείς και η ψυχή μας» των Σάββα Σαββόπουλου και Κώστα Γιαννακίδη – «Όλα όσα θα θέλατε να ρωτήσετε έναν ψυχίατρο-ψυχαναλυτή»

Για το βιβλίο του Σάββα Σαββόπουλου και του Κώστα Γιαννακίδη «Εμείς και η ψυχή μας» (εκδ. Παπαδόπουλος). Kεντρική εικόνα: «Η ψυχή ζωντανεύει ξανά με το φιλί του ερωτιδέα» [1787–1793], του Antonio Canova [Παρίσι, Λούβρο].

Γράφει ο Θόδωρος Σούμας

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ