daxtula680

Για το μυθιστόρημα του Μάνου Κοντολέων Δάχτυλα πάνω στο σώμα της (εκδ. Πατάκη).

Του Γιώργου Χ. Θεοχάρη

Αναρωτηθήκαμε άραγε πόσες φορές χλευάσαμε, σιωπηλά, άφωνα έστω, μέσα μας, την ιδιαιτερότητα της ερωτικής επιλογής συνανθρώπων μας; Πόσες φορές ευχηθήκαμε μυστικά να μη λάχει σε δικό μας παιδί κάτι τέτοιο; Έχουμε αναλογιστεί ποτέ αν έχει κάθε άνθρωπος το δικαίωμα στη διαφορετικότητα και, ακόμη περισσότερο, έχουμε μετρήσει ποιο κέντρο, ποια πηγή εξουσίας προσδιορίζει τα standards συμπεριφορών, ώστε να υπάρχει μέτρο για πιστοποίηση των αποκλίσεων;

Ποιες σκοπιμότητες εξυπηρετούνται από την θέσπιση κανόνων συμπεριφοράς στην ερωτική επιλογή των ανθρώπων; Ποια ψυχικά τραύματα αφήνουν οι απορριπτικές συμπεριφορές μας στις ψυχές συνανθρώπων μας που εξ αρχής τους τονίσαμε με κάθε τρόπο ότι η θέση τους δεν είναι ισότιμη, ότι ανήκουν στο περιθώριο, ότι θα πρέπει να αισθάνονται αποσυνάγωγοι, μην, ίσως, και μιάσματα; Σκεφθήκαμε ποτέ αν είναι το ζήτημα της στάσης μας απέναντι στην ομοφυλοφιλία ερωτικό, κοινωνικό, πολιτισμικό ή πολιτικό;

Διανοηθήκαμε αν κάθε ανθρώπινο ον έχει το δικαίωμα αυτοδιαχείρισης του σώματός του, κι αν η αυτοδιάθεση αποτελεί στοιχείο σεβασμού από όλους για όλους; Δεχόμαστε ή όχι πως η αξιοπρέπεια των ανθρώπων δεν διαφοροποιείται από τη σεξουαλική τους ταυτότητα; Ότι δεν γίνεται αναξιοπρεπής κάποιος επειδή και μόνο αμφισβητεί ένσαρκα τα στερεότυπα των υποτιθεμένων χρηστών ηθών. Έχουμε υπολογίσει το μέγεθος ευθύνης της «χρηστά» φερόμενης πλειοψηφίας στην εξώθηση των συνανθρώπων μας με ομοφυλοφιλική επιθυμία στο να επιχειρούν την δημοσιοποίηση της επιλογής τους με τρόπους γραφικούς και γελοίους, όπως οι παρελάσεις και άλλα όμοια; Όλα αυτά είναι το αποτέλεσμα της απόρριψής μας απέναντι σε ανθρώπους που δικαιούνται ισοτιμία σε κάθε τι στη ζωή. Οι παραπάνω διερωτήσεις και προβληματισμοί αποτέλεσαν, υποθέτω, την γενεσιουργό αιτία συγγραφής του μυθιστορήματος Δάχτυλα πάνω στο σώμα της.

Ο Μάνος Κοντολέων δημιουργεί μιαν ιστορία μέσα από την οποία διαμεσολαβεί προκειμένου ο αναγνώστης να τεστάρει τη δική του στάση απέναντι στο θέμα της ομοφυλόφιλης επιθυμίας και επιλογής, να αντιληφθεί πόσο ανεκτικός είναι ή δεν είναι στην διαφορετικότητα.

Ο Μάνος Κοντολέων, συγγραφέας με, κατ’ εξοχήν, ανθρωποκεντρική ματιά στα έργα της γραφής του, δημιουργεί μιαν ιστορία μέσα από την οποία διαμεσολαβεί προκειμένου ο αναγνώστης να τεστάρει τη δική του στάση απέναντι στο θέμα της ομοφυλόφιλης επιθυμίας και επιλογής, να αντιληφθεί πόσο ανεκτικός είναι ή δεν είναι στην διαφορετικότητα, πόσο μακριά ή κοντά είναι ο ίδιος σε προκαταλήψεις και συμπεριφορές καταδικαστικές της διαφορετικότητας, να πάρει, μέσα στον νου του, κατ’ ιδίαν, θέση για το ζήτημα. Και να το κάνει αυτό ενώ απολαμβάνει ένα καλογραμμένο μυθιστόρημα, με ρέοντα λόγο, με απλότητα εκφραστική, εσωτερικό ρυθμό καλοτονισμένο, με το ενδιαφέρον ν’ ανανεώνεται από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, μέχρι την τελευταία σελίδα.

Η ιστορία, με λίγα λόγια, συνίσταται στο ότι μια νέα κοπέλα, η Λία, γόνος μεσοαστικής οικογένειας με αυστηρό πατέρα και συγκαταβατική, αλλά υποταγμένη στη βούληση του αντρός της, μητέρα, όταν απομακρύνεται από την οικογενειακή επιτήρηση, πηγαίνοντας στη Θεσσαλονίκη να σπουδάσει οδοντιατρική, απερίσπαστη και μακριά από τον φόβο της αποκάλυψης, έχει όλο το περιθώριο και την ελευθερία να ανακαλύψει τον εαυτό της και την σεξουαλική της ταυτότητα. Συνειδητοποιεί ότι η έλξη που αισθάνεται για πρόσωπα του δικού της φύλου τείνει να σχηματοποιηθεί σε ανάγκη που ζητά πραγμάτωση. Συνάπτει σχέσεις ομοφυλοφιλικές αλλά και ετεροφυλικές, χωρίς όμως να διαλαλεί την προτίμησή της αυτή, χωρίς να κινείται φανερά και απροκάλυπτα, επειδή υπολογίζει πάντα την κοινωνική κατακραυγή και την πιθανότητα να μάθουν οι γονείς της και να δεχτεί την επίπληξη και την απόρριψη. Συμβιβάζεται λοιπόν μέσα σ’ έναν γάμο που όλοι αποδέχονται. Είναι πλέον οδοντίατρος με δικό της ιατρείο στην Αθήνα. Όταν θα γνωρίσει δύο ομοφυλόφιλες γυναίκες που ελεύθερα ζουν την κοινή τους ζωή θα κοιτάξει εντός της και θα αποφασίσει πως πρέπει να διεκδικήσει κι εκείνη την αυτοδιάθεσή της και να επιβάλει να την αποδεχτεί ο κοινωνικός περίγυρος. Η Λία αποδέχεται τελεσίδικα τη φύση της, σχίζει την προσωπίδα του γάμου της και επιπλέον στρατεύεται στην υπόθεση διεκδίκησης των δικαιωμάτων της και της ισότιμης αντιμετώπισης των ανθρώπων άσχετα με τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Τα κεφάλαια του μυθιστορήματος εισάγονται με δεξιοτεχνικά επιλεγμένα από τον συγγραφέα παραθέματα ποιημάτων της Σαπφούς, τα οποία λειτουργούν ως προοίμιο.

Ο Μάνος Κοντολέων κάνοντας λογοτεχνία με ένα θέμα ταμπού, καταφέρνει να μας δώσει όλες τις ταλαντώσεις του ψυχικού συγκλονισμού της ηρωίδας του και να μας κάνει να αγαπήσουμε αυτό το εύθραυστο πλάσμα.

Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν κατατοπιστικές σημειώσεις για ένα πλήθος παραπομπών και επεξηγούνται δάνειες φράσεις και εκφράσεις. Κι ακόμη παρατίθεται πλούσια βιβλιογραφία για το θέμα που πραγματεύεται το μυθιστόρημα. Βιβλιογραφία στην οποία προσέτρεξε ο συγγραφέας ώστε να εξοπλίσει τη θεωρητική του σκευή προκειμένου να είναι σωστός στη γραφή του.

Ο Μάνος Κοντολέων κάνοντας λογοτεχνία με ένα θέμα ταμπού, καταφέρνει να μας δώσει, σαν σε μακροσκελές διάγραμμα, όλες τις ταλαντώσεις του ψυχικού συγκλονισμού της ηρωίδας του και να μας κάνει να αγαπήσουμε αυτό το εύθραυστο πλάσμα, σαν να το γνωρίζουμε από την ώρα που γεννήθηκε, λες και πρόκειται για ένα κορίτσι της γειτονιάς μας. Κι όχι απλά να το αγαπήσουμε αλλά και να συναινέσουμε, εντέλει, στις αποφάσεις που παίρνει για την αυτοδιάθεσή της και να χαρούμε αληθινά όταν κατορθώνει η Λία να κρατήσει την ταυτότητα των επιθυμιών της στα δάχτυλά της και να την επιδεικνύει άφοβα και υπερήφανα στον αέρα. Όταν η Λία κατορθώνει να μη γίνει λεία της ανθρωποφαγικής διάθεσης όλων εκείνων που πιστεύουν ότι είναι θεματοφύλακες της κοινωνικής ηθικής και έχουν έτοιμη την πέτρα του αναθέματος να την εκσφενδονίσουν στην κεφαλή κάθε ανίσχυρου ανθρώπινου όντος που θα τολμήσει ν’ αμφισβητήσει την υποκρισία τους. 

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Χ. ΘΕΟΧΑΡΗΣ είναι ποιητής.

altΔάχτυλα πάνω στο σώμα της
Μάνος Κοντολέων
Εκδ. Πατάκη 2015
Σελ. 424, τιμή εκδότη €16,60

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ